Sistem araçlarını denedi ÇIKIŞ ÖNGÖREMİYORUM
PROF. KONUKMAN, ‘KORONAVİRÜS’ÜN TETİKLEDİĞİ KRİZİ DEĞERLENDİRDİ:
Türkiye dahil 120’den fazla ülkeye yayılan koronavirüs salgınının küresel ekonomide yarattığı derin tahribatı değerlendiren İktisat Profesörü Aziz Konukman, “Kapitalizmin sürdürülüp sürdürülemeyeceği masaya yatırılmış olacak. Sistemin krizi aşabilecek araçlarının hemen hemen hepsinin denendiğini gördük. Buradan bir çıkış olabileceğini gerçekten öngöremiyorum” ifadelerini kullandı.
KRİZ YENİ SAFHAYA TAŞINDI
Dünya ekonomisinin hâlâ 2008 krizinden çıkamadığını belirten Konukman, merkez bankalarının ‘faiz indirimi’ hamlelerini şöyle değerlendirdi: “Faizleri düşürüp ne yapacaksın? Koronavirüs de üstüne geldi. Örneğin Çin’de vaka sayısı düştü. Ancak üretimde ciddi problem olacak. Çin’in tedarik zincirinden koptuğunu düşünelim. O zaman bütün metropol kapitalist ülkelere sevkiyat durur. Arz yönünden ciddi tıkanmalar olacak. Bu yetmiyormuş gibi emek cephesinde reel ücretler geriliyor. Faiz düşürmelerinin sonuçlarını gördük. Stokları eritiyor ama üretimi canlandırmıyor. Örneğin konutta stoklar erirken üretim artmıyor. 2008 krizinden sonra FED’IN faiz indirimleri finansal şişkinliğe götürdü ve daha büyük sorun oldu. Bütün bunlar denenmiş araçlar. OPEC nedeniyle petrol fiyatlarının düşmesi… Bunlar bir araya geldiği zaman dünya ekonomisinde ciddi bir tıkanma, reel bir gerileme söz konusu.”
OECD ülkeleri başta olmak üzere ekonomik büyüme tahminlerinin aşağı çekildiğini hatırlatan Konukman, “Başta olmak üzere sırayla dünya ticaret hacmi ve bölgelerin milli gelir tahminlerinde aşağı yönlü revizyon yapıldı. Bu krizi yeni bir safhaya taşıyor” dedi.
‘NEOLİBERAL SAĞLIK SİSTEMİ GÖRÜLDÜ’
Krizin emekçiler açısından büyük bir problem olduğunu kaydeden Konukman, “Kapitalist ülkeler ücretli izne pek yanaşmıyor. Avrupa dışında ücretli izin çok zor. Emekçilerin çalıştığı iş yerinde güvence ne olacak? ABD’DE sosyal güvenlik sistemi felaket. Bütün bunlar birleşince kapitalizm, sağlık sistemindeki neoliberal politikaların sağlık sistemini tamamen ticarileştirmesinin sakıncalarını somut bir şekilde görmeye başladı. Yoksullar bu testleri yaptıramayacak, zenginler yaptıracak ve onlar korunacak. Kamusal müdahalenin ne kadar gerekli olduğu, kamu yararı üzerinden sağlık sistemi oluşturulmasının ne kadar hayati olduğu virüs vakasıyla görülmüş oldu” dedi.
Bu krizle beraber “Kapitalizmin sürdürülüp sürdürülemeyeceği masaya yatılacağını” söyleyen Konukman, “sistemin krizi aşabilecek araçlarının hemen hemen hepsinin denendiğini gördük. Buradan bir çıkış olabileceğini gerçekten öngöremiyorum. Çin bir mesaj verdi. Kamunun otoritesinin olduğu -devlet kapitalizmi ya da başka bir şeyyerde virüsü kontrol altına alabiliyor. Ama ABD bunu kontrol edebilecek mi göreceğiz” dedi. (İSTANBUL/EVRENSEL)