Yunanistan’da koronavirüs: Özelleştirme sağlığa tehdit
KORONAVİRÜS kısa sürede tüm dünya geneline yayılarak pandemiye dönüştü. Arka arkaya sıralanan önlemler, açıklamalar, can kayıpları, pandeminin neden olduğu ve olacağı ekonomik kriz vb. bütün ülkelerin ana gündemi durumunda. Pandemiye yakalanan ülkelerin tümünün ortak paydası ise sağlık sistemlerinin toplumsal ihtiyaç ve hizmet temelinde değil; kâr getirecek bir kapitalist sektör olarak örgütlenmiş olması. Benzer şekilde eğitim, sosyal güvence, iletişim gibi toplumsal hizmet olması gereken alanlar da kârlı kapitalist sektörlere dönüştürülmüş ve ticari bir ürün olarak pazardaki yerlerini almış durumda.
Uluslararası ilaç şirketleri de pandeminin yeni bir sermaye birikimine dönüşmesi için birbirleriyle yarışırken birçok ülkeden gelen haberler, işçi ve emekçilerin payına düşenin bir şişe kolonya ya da maske olduğunu ortaya koyuyor. Pandemiye yakalanan ülkelerin hemen hepsinde en basit korunma aracı olan dezenfektan ürünlere ulaşım bile sorun oluyor.
YUNANİSTAN VE SAĞLIKTA ÖZELLEŞTİRME
Sağlık sistemi tepeden tırnağa kadar sorunlu olan Yunanistan ve Türkiye gibi ülkelerde yapılan özelleştirmelerin faturası da insan yaşamıyla ödeniyor. Sağlık sisteminin ekonomiye yük olduğunu savunan Yunan hükümetleri, kriz bahanesiyle çok sayıda hastane ve kliniği kapatmışlardı. Katkı payları artırılmış, emeklilik yaşı yükseltilmiş, sosyal güvenceler budanmış, sektörde çalışan emekçiler “gereksiz yığılmalar” propagandasıyla işten atılmışlardı. Koronavirüsün ortaya çıkmasıyla şimdi Yunan hükümet sözcüleri ve sağlık bakanlığı, tüm doktor ve hemşirelerin kadrolu olarak işe alınacağı açıklamaları yapıyorlar. Acil servislerinin ve yatak kapasitesinin ihtiyacı karşılamaktan uzak olduğunu söyleyerek halkı “fedakarlığa ve duyarlılığa” çağırıyorlar. Balkonlara çıkarak sağlık emekçileri için alkış önerenlerin, torba yasalarla sağlık sistemini felç edenler olması dikkat çekiyor.
HASTA SAYISI ARTACAK, ÖNLEMLER ÇOĞALDI
Şu anda Yunanistan’da 400’e yakın koronavirüs hastası bulunduğu belirtiliyor. Ama sağlık uzmanları matematiksel olarak bunun on binleri ifade ettiğini vurguluyor ve belirti yaşamayan virüs taşıyıcılarının bu sayıyı devamlı katladıklarını söylüyorlar.
Nüfusun yüzde 90’nın hastalıktan etkileneceği dolaylı yollarla açıklanıyor ve buna uygun önlemler duyuruluyor. Yunanistan hükümeti ilk etapta tüm okulları, lokanta ve tavernaları, kafeteryaları, kuaför ve jimnastik salonlarını vb. kapattı. Maçlar, toplantılar iptal edildi; uçak seferleri durduruldu. Süpermarketlere her on metreye bir kişi düşecek biçimde müşteri alınması zorunluluğu getirdi. Önümüzdeki günler “kritik günler” olarak değerlendiriliyor ve dolaşım ve dışarı çıkmanın sınırlandırılacağının sinyalleri veriliyor.
‘TATİL’ HAVASI GEÇTİ
Okulların kapatılması, özellikle öğrenci gençler içinde tatil gibi algılandı ve kafeteryalar ile sahiller, ayrıca eğlence yerlerinde yığılmalar başlayınca yasaklar artırılarak daha sistematik uyarılar yapıldı. Şu günlerde tanınmış sanatçılar, bilim insanları ve sporcular halka yönelik çağrılar yapan görüntülü mesajlar veriyorlar.
Halk arasında ilk günlerde soruna yönelik alaycı yaklaşımlar şimdi aşırı bir temkinliliğe yol açmış bulunuyor. Hükümet yetkilileri her ne kadar marketlere “hücum” etmenin gereksiz olduğunu ve 3 ayın üstünde stok bulunduğunu söylese de halk önlem olarak uzun süre yetecek ölçüde yiyecek ve hijyen malzemesi stoğuna devam ediyor. Ancak özellikle hijyen malzemeleri piyasada bulunmuyor.
BAKANIN ‘SERBEST PİYASA’ AÇIKLAMASI TEPKİ ÇEKTİ
Pandeminin ilk günlerinde karaborsa fiyatına satılan dezenfektan ürünler halkın tepkisini çekmiş ve şikayetler üzerine kalkınma bakanı “serbest pazar ekonomisi ve arz talep gereği şekillenen fiyatlar” olduğunu söyleyerek vurgunu yasallaştırmaya çalışmıştı. Durumun kötüleşmesi üzerine aynı bakan karaborsa fiyatlarıyla dezenfektan ürünler satanların cezalandırılacağını açıklamak zorunda kaldı.
Bu arada özellikle kronik sağlık sorunları olanlarla yaşlıların korunması için özel önlemler açıklanıyor ve bu kesim içinde yer alanların karantinaya altına alınması öneriliyor.
KİLİSEYE TEPKİLER
Kiliselerin, ayin bitiminde “İsa’nın kanı”nı sembolize eden şaraba bandırılmış ekmeklerin, aynı kaşıkla ayine katılanlara verilmesinin “virüs bulaştırmadığı” ve bunun bir mucize olduğu söylemleri ise geniş tepkilere yol açtı. Bunun üzerine kiliseden ikinci bir açıklama yapıldı ve doktor önerilerinin göz önünde bulundurulması istendi.
Bu arada İstanbul’daki Patrikhane’nin de aynı yönde açıklamalar yapması Yunanistan’daki kilise papazlarını zor duruma düşürdü. Ayinlerin ertelenmesi gündemde.
TÜRKİYE YAKINDAN İZLENİYOR
Koronavirüs aynı zamanda halkın sadece Yunanistan’daki değil tüm dünyadaki gelişmeleri takip etmesi gibi bir duyarlılığa yol açtı. Özellikle komşu ilkelerdeki durum merak ediliyor ve yakından izleniyor. En çok izlenen ülkelerden biri de Türkiye. Bütün Avrupa ülkelerinde ve bölgede pandemiden bahsedilirken Türkiye’de henüz sayının çok düşük açıklanması Yunanistan kamuoyunda inandırıcı bulunmuyor ve gerçek durumun gizlendiğine inanılıyor.
Pandemi ile ilgili haberlere kısıtlama getirilmesi genel olarak yasakçı politikaların bu alanda bile geçerli olduğu izlenimini güçlendiriyor. Yapılan yorumlar da pandeminin en çok etkili olacağı ülkelerden birinin Türkiye olacağı doğrultusunda.