Çin’e karşı çip ittifakı
Abd’nin Japonya, Güney Kore ve Tayvan ile Çin’e karşı çip ittifakı kurmayı planlıyor.
Bilgisayarlardan akıllı telefonlara, uçaklardan elektrikli araçlara, ev eşyalarından askeri donanımlara kadar birçok teknolojinin temelini oluşturan yarı iletken çipler ve entegre devreler, ABD ile Çin arasında artan ekonomik ve jeostratejik rekabetin de önemli bir mücadele alanı.
Aa’dan Emre Aytekin’in haberine göre ilk hazırlık toplantısı ağustos sonunda veya eylül başında yapılacak.
Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Cao Licien, 19 Temmuz’da, konuya dair yaptığı açıklamada, ABD’YI “devlet gücünü piyasaya karşı kullanmakla” suçlayarak “ABD, daima serbest ticaretin en büyük savunucusu olduğunu iddia ediyor fakat devlet gücünü kullanarak yüksek teknolojiyi ve piyasa meselelerini siyasileştirmekten, araç ve silah olarak kullanmaktan geri durmuyor” demişti.
Bugün yaygın kullanılan çip ve entegre devreler ilk kez 1970’li yıllarda Silikon Vadisi’nde üretilmeye başlandı. Amerikan Yarı İletken Endüstrisi Birliğinin verilerine göre, 2021’de 555,9 milyar dolara ulaşan küresel çip satışlarının yüzde 46’sı Amerikan şirketlerince yapıldı. ABD’YI yüzde 21 ile Güney Kore, yüzde 9 ile Japonya ve Avrupa ülkeleri, yüzde 8 ile Tayvan ve yüzde 7 ile Çin izledi.
Abd’nin 1990’ların başında yüzde 37 olan üretim payı bugün ise yüzde 12 civarına düştü. Çip dökümhaneleri Asya ülkelerine kaydı. Japonya, Singapur, Tayvan, Güney Kore ve son olarak da Çin imalat alanında önemli güç elde etti.
ÇİP YASASI ÇIKARILDI
ABD Başkanı Joe Biden’ın 9 Ağustos’ta imzalayarak yürürlüğe soktuğu “Çip ve Bilim Yasası”, ülkede yarı iletken üretiminin artırılmasını hedefliyor. Yasa, yarı iletken üretimi için yaklaşık 52 milyar dolarlık desteğin yanı sıra yarı iletken fabrikaların kurulumunu teşvik etmek için dört yıllığına yüzde 25’lik vergi indirimini içeriyor.
Teşviklerin 39 milyar doları, imalat tesislerinin kurulmasına, 11 milyar doları ise çip alanındaki araştırma ve geliştirme faaliyetlerine ayrılacak. Yasanın, teşviklerden yararlanmak isteyen şirketlere, Çin’deki üretim tesislerinin teknolojik kapasitesini geliştirmeme şartı getirmesi, Pekin’in bu alandaki etkisini sınırlama hedefine işaret ediyor.
TAYVAN’IN DURUMU
Piyasa araştırma şirketi Trendforce’un 2022 verilerine göre, Tayvan şirketleri küresel üretimde yüzde 66 ile en büyük paya sahip. Tayvan’ı yüzde 17 ile Güney Kore, yüzde 8 ile Çin ve yüzde 9 ile ABD ve diğer ülkelerden şirketler izliyor. Küresel üretimin yaklaşık 4’te 3’ü coğrafi olarak Tayvan,
Güney Kore ve Çin’de yoğunlaştı.
Tayvan şirketi TSMC (Tayvan Yarı İletken İmalat Şirketi), yüzde 56’lık payla “dünyanın en büyük üreticisi” durumunda.
Çin egemenlik ihtilafı içindeki Tayvan, ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi’nin ziyaretiyle gündemine oturdu. Pelosi de, ziyareti sırasında görüştüğü Tayvanlı endüstri temsilcilerine, Çipler ve Bilim Yasası’ndaki teşviklerinden yararlanmak için ABD’YE yatırım yapma çağrısında bulundu.
Tayvanlı üreticilerin ise, bir tarafta Çin ile ekonomik ilişkilerini sürdürmek isterken, diğer tarafta ABD öncülüğündeki bir çip ittifakının tedarik zincirlerinin korunması konusunda sağlayabileceği güvenceden yararlanmak istedikleri belirtiliyor. (DIŞ HABERLER)