SÃO PAULO, GEMİ SÖKÜM İŞÇİLERİ İÇİN DE TEHLİKE ‘Mecbur olduğumuz için bu şartlarda çalışıyoruz’
Tehlikeli atık barındıran São Paulo uçak gemisinin Aliağa’da söküleceği haberleri bir kez daha gemi söküm işçilerinin çalışma koşullarını gündeme getirdi. İzmir’de başta Aliağa olmak üzere birçok gemi söküm bölgesinde çalışan işçiler, kötü çalışma koşulları, düşük ücret ve kayıt altına alınmayan meslek hastalıkları gibi sorunlarla karşı karşıya olduklarını vurguladı.
1983 yılında çalışma hayatına başlayan bir gemi söküm işçisi, 2009 yılından bu yana Aliağa’da kaynak ve montaj işinde çalışıyor. 2014 yılında patron tarafından işten çıkarılmış. Tazminatını alamadığı için dava açtıktan sonra “kara listeye” alınmış. Kara listede kaldığı o dönemi şöyle anlatıyor: “İş başvurusu için gittiğim her yerde bilgisayara bakıp adımı listede gördüklerinde işe almadılar. GEMİSANDER’IN hazırladığı kara liste nedeniyle 2019’da yıl boyunca gemi sökümde çalışamadım. Hangi kapıyı çaldıysam olumsuz yanıt aldım. Ancak götürü işinde iş bulup çalışmaya başlayabildim. Buradaki tek koşul ası
lında adam lazım mı değil mi, lazımsa her koşul ortadan kalkıyor.”
EĞİTİMİN PARASINI İŞÇİ ÖDÜYOR
Tehlikeli atık ve asbest sökümünün yapıldığı iş kolunda, firmalar tarafından herhangi bir mesleki eğitim verilmiyor. İşçinin sadece Mesleki Yeterlilik Belgesi alması lazım. Bu belgeyi alması için de 1140 lira yatırması ge
İstatistiklere yansımayan kazalardan birini yaşadığını ifade eden gemi söküm işçisi, çalışırken tüp patlaması sonucu iş kazası geçirmiş. Yüzü yandıktan sonra doktor rapor yazmış. Rapor süresi bittiğinde işe geri döndüğünde iş güvenliği uzmanı “Kazayı kameradan izlemek ister misin” diye sormuş. Görüntüleri izlerken, “Neden siperliği indirmedin” deyince o da “Tamam ben siperliği indirmedim suçluyum. Sözleşmemizde burada olmaması belirtilen tüpün ne işi var dediğimde, ‘Sen onu şimdi boş ver” dediğini anlatıyor.
2013 yılından beri resmi istatistiklere göre kimsenin ölmediği yine aynı kayıtlara göre hiçbir işçinin meslek hastası olmadığı gemi sökümde görüştüğümüz işçi tansiyon ve şeker hasatlığı nedeniyle “ağır ve tehlikeli” işte çalışamaz raporu verildiği için gemi sökümde çalışamaz hale gelmiş.
rekiyor. Orada aldığı eğitimi sorduğumuzda, “Küçük bir delik ve 15 cm’lik bir kesim. Toplam iki saatlik eğitimin benim gemi sökümde yaptığım işle uzaktan yakından hiçbir ilgisi yok. Sonrada ‘Eğitimi başarıyla tamamladınız’ mesaj geldi” diyor.
Aliağa’da gemi sökümünün kumsalda, geminin karaya oturtulmasıyla başladığını anlatan gemi söküm işçisi, “Gemi bağlanarak gemi sağlama alınır. Gemi kaçmasın batmasın diye, işçinin sağlığı hiç mi hiç önemli değil. Gemiciler, geminin üstüne çıkarak söküme başlar, gümrükçüler gelir kontrol eder. Sonra iş bizdedir. Burada herkes kendi önlemini kendi alır. Öyle anlatıldığı gibi güvenlik önlemi falan yok. Mesaimiz sabah 08.00’de başlar, akşam 16.30’a kadar sürer” diyerek çalışma şartlarını anlatıyor.
Gemi sökümü sırasında önlemlerin alınmamasının nedenlerini anlatan işçi, “Önlemleri almazsa üç ayda biten söküm, önlemleri tam alırsa altı ay sürer. Ne kadar hızlı sökerse o kadar çok gemiyi sökmeye alır. Bu da tamamen kâr demek, para demek” diyor.
İzmir’de başta Aliağa olmak üzere birçok gemi söküm bölgesinde çalışan işçiler, kötü çalışma koşulları, düşük ücret ve kayıt altına alınmayan meslek hastalıkları gibi sorunlarla karşı karşıya olduklarını vurguladı.
‘SAĞLIK SORUNU OLMAYAN YOK’
Gemi sökümde çalışırken sağlık sorunu yaşayıp yaşamadığını sorduğumuz gemi söküm işçisi, “Aliağa’da yaşayıp sağlık sorunu yaşamayan var mı?” diye cevap veriyor. Ve sözlerini şöyle sürdürüyor: “GEMİSANDER’E göre hiç meslek hastalığı yok. Ama bunu takip eden bir kurum yok ki. Meslek hastalığı olup olmadığını söylesin. Kurşun testi yaptırmaya gittiğimde sordum, asbest söküyoruz bunun testi var mı diye. Öyle bir şey yok cevabını aldım. Yapacağın başka bir iş yoksa çoluğun çocuğun için çalışmaya devam ediyorsun. Gemi söküm işi para için değil ekmek parası için yapılır.”
Gemide söküm sırasında ne tür koruyucu malzeme kullandıkları sorduğumuz işçi, “Normal sökümde de tehlikeli madde içeren sökümlerde de başımızda baret, elimize eldiven ve ağzımıza plastik maske kullanıyoruz. Asbest ve diğer kimyasalları sökerken özel kıyafet falan kullanmıyoruz. 2009 yılından beri bu işte çalışıyorum, böyle bir şey görmedim. Patron yemekhanenin duvarına asmış, ‘Asbest sökülmeden lamba çekilmez’ diye. Önlem olarak sadece bunu gördüm. Daha sonra asbest sökülmeden lamba çekmeye devam ettik” dedi.