ACTIVISION-BLIZZARD SATIN ALMASINA TEKEL ENGELİ
Birleşik Krallık Rekabet ve Piyasalar Kurumu (CMA) Microsoft’un Activisionblizzard’ı (A/B) 68.7 milyar dolar karşılığında yuttuğu “Sektörü kökünden değiştirecek” anlaşmaya onay vermedi. Cma’nın ret gerekçesi temel olarak Microsoft’un bulut tabanlı oyun sistemlerinde halihazırdaki hakim konumunun A/b’nin de yutulması ile tümden engellenemez hale geleceği öngörüsüne dayanıyor. Son birkaç yıldır Abd’den Avustralya’ya, Avrupa Birliği’nden Birleşik Krallık’a piyasa düzenleyici kurumlar arasında “tekel karşıtlığı” bir eğilim olarak yükselişte. Cma’nın kararı da bu eğilim ile uyumlu. Ancak niyetinden bağımsız olarak sonuçlarına bakıldığında pratikte sınırlı, kapitalizme dokunmayan ya da dokunamayan bir eğilimden bahsettiğimizi not düşmek gerek. Bu nedenle Cma’nın kararının söz konusu satın almayı tümüyle engelleme olasılığı da zayıf görünüyor.
CMA, 2021’in haziran ayında mobil ekosisteminin durumuna dair bir rapor hazırlayarak Apple ve Google’ın efektif olarak bir duopol oluşturduğunu iddia etmiş ve 2022’nin kasımında Apple ve Google’ın mobil tarayıcı pazarındaki hakimiyetleri ve Apple’ın mağazası aracılığı ile bulut tabanlı oyun pazarını engellemesi olasılığı üzerinden bir soruşturma başlatmıştı. Sonucu ne oldu dersiniz? Rekabet Temyiz Kurulu, CMA soruşturmayı zamanında açmadığı için soruşturmanın açılamayacağına hükmetti. Cma’nın Apple ve Google’a dair soruşturması örneklerden sadece biri. Pek çok ülkede benzer nitelikteki soruşturmaların sonuçları çok farklı değildi. Bazen teknik detaylardan dolayı işlevsiz hale geldiler, bazen de göstermelik cezalarla yetinildi.
Piyasa düzenleyici kurumların -canıgönülden isteseler bile- kapitalizm içinde tekelleri önleyip önleyemeyeceklerine dair tartışmayı konunun uzmanlarına bırakıp konumuza geri dönelim. İşletim sistemleri, oyun sistemleri, sunucular ve daha pek çok pazarın kiminde tekel, kiminde baskın, kiminde ise dikkate değer bir kuvvete sahip Microsoft, irili ufaklı oyun stüdyolarını yuta yuta büyüyen Activision-blizzard’ı satın almak istiyor. CMA ise bu satın almaya temel olarak bulut tabanlı oyun sistemlerinde tekelleşmenin önünü açabileceği için karşı çıkıyor.
Bulut tabanlı oyun sistemleri pazarı tüm oyun pazarının oldukça küçük bir kısmı. 2022’deki toplam dijital oyun hasılatının sadece binde sekizi bulut tabanlı oyun sistemleri kaynaklı[0]. Geniş bant bağlantıların mevcut durumuna bakıldığında fiziki donanımla oynamaya kıyasla oyuncular arasında yayılması olasılığı da şimdilik oldukça zayıf. Oyun pazarının geneline bakıldığında ise
Microsoft, Sony, Nintendo ve Activision-blizzard gibi bir avuç büyük şirket pazarın arterlerini tutmuş durumda. Her bir artere baktığınızda karşınıza çıkan ise ya tek bir şirket ya da en iyi ihtimalde birkaç şirket: Oyun dağıtımında Valve ve Epic; mobil oyun dağıtımında Apple ve Google; konsolda Sony, Nintendo ve Microsoft; bulut oyun sistemlerinde Microsoft… Cma’nın oyun pazarının henüz varlığı ile yokluğu arasında çok da fark olmayan bir arterindeki olası tekelleşmeye işaret ederek aldığı, “Siz de biraz daha az tekel oluverin” cümlesinden öteye gidemeyen kararı en iyi ihtimalde bu tabloyu olduğu şekli ile korumaktan fazlası değil. Normalde bu şartlarda piyasa düzenleyici kurumlara sorulması gereken asli soru “Siz bizimle dalga mı geçiyorsunuz?” ya da “Bugüne dek aklınız neredeydi?” olmalı.
[0] https://bit.ly/41lohc6