ESNEK ÇALIŞMA EMEKLİLİĞİ DE ETKİLEYECEK
ESNEK çalışma nın etkileri bununla sınırlı kalmayacak.
Halihazırda emek çilerin kıdem taz minatı alabilmeleri nin önünde engel ler varken esnek çalışma uygulaması bunu daha da zor laştıracak. İş Yasa sı’na göre bir emek çinin kıdem tazmi natı alabilmesi için en az bir yıl kesinti siz sigortalı çalış ması gerekiyor. An cak esnek çalışma ile hedeflenen ise emekçilerin patron ların ihtiyacına gö re aralıklı çalıştırıl ması. Kıdem tazmi natını alabilme şartlarının zorlaştı rılması büyük bir olasılık halinde kar şımızda duruyor.
Esnek çalışma nın hedef aldığı haklardan biri de emekli aylığı. 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanu nu’na göre emekli olmanın ve emekli aylığı alabilmenin şartlarından en önemlisi prim gün sayısını doldurabilmek. Bir başka ifadeyle bir işçinin sadece emeklilik hakkına sa hip olabilmesi için (Emeklilik hakkı olsa bile yaş şartı ol duğu için zaten yıllarca emekli aylığı alamayacak) en az 4 bin 500 gün sigortalı çalışması gerekiyor. Bu 15 yıla teka bül ediyor. Öte yandan bir işçinin aylık ücreti, aylık 225 sa at çalışmasının karşılığını ifade ediyor. Esnek çalışma kap samında haftanın birkaç günü, günün birkaç saati çalışan bir işçinin ne bir ayda 225 saati ne de 4 bin 500 prim gü nünü doldurabilmesi mümkün. Kabaca bir hesap yapar sak; ayda 112.5 saat çalıştırılan bir işçi 4 bin 500 prim gü nünü 15 yılda değil 30 yılda doldurabilecek.
Kaldı ki asgari ücretin genel ücret haline geldiği Türkiye’de en düşük emekli aylığı almaya mahkum edilenlerin sayısı da artacak.
EMEKLİLER ŞİRKETLERİN KUCAĞINA İTİLECEK
Bu aşamalardan sonra AKP iktidarı ve patronlar için sı ra emekçilerin sosyal güvenlik ve emeklilik hakkında. Pla na göre sosyal güvenlik ve emeklilik hakkı, patronların ta lebine ve başta kısmi süreli çalışma olmak üzere esnek ça lışma modellerine uyumlu hale getirilecek.
r “Kişilerin daha çok istihdamda kalmasını teşvik eden, hakkaniyeti ve aktüeryal dengeyi önceleyen düzen lemeler hayata geçirilerek sosyal güvenlik sisteminin mali sürdürülebilirliği güçlendirilecek.”
r “Aylık bağlama sistemi kişilerin daha çok istihdamda kalmasını teşvik edecek ve mali yük getirmeyecek şekilde yeniden düzenlenecek.”
r “Emeklilik kriterlerinin belirlenmesinde doğuşta beklenen yaşam süresi artışı ile uyumlu otomatik ayarlama mekanizmalarına ilişkin çalışmalar yapılacak.”
r “Nüfusun yaşlanmasının sosyal güvenlik sistemi üzerindeki etkilerinin azaltılması için bakım sigortası uygulaması hayata geçirilecek. Yaşlı bakım hizmetleri nin finansmanı için tamamlayıcı uzun süreli bakım si gortası kurulacak.”
r “Sosyal güvenlik sisteminde prim tahsilatları artı rılacak.”
r “Sosyal güvenlik sistemi, tamamlayıcı emeklilik ve sağlık sistemleriyle desteklenecek.” r “Tamamlayıcı sağlık sigortacılığı teşvik edilecek.” Maddeler çok net bir şekilde ortaya koyuyor ki; işçi lerin ücretlerinden kesilen sigorta primleri artırılacak. Emeklilerin maaşı, bir işte çalışmadan yaşayabilmeleri nin mümkün olmadığı düzeye (fiilen böyle zaten) düşü rülecek. Yaşam süresinin artması öngörüldüğünde emeklilik yaşı kademeli olarak daha da yükselecek. Ma aşları düşürülen ancak çalışamayacak durumda olan emekliler için ise bakım sigortası kurulacak. Tamamlayı cı sağlık sigortacılığının da teşvik edilmesi de dahil edil diğinde emekliler sağlık ve sigorta şirketlerinin kucağı na itilecek. Böylelikle sağlık ve sigorta sisteminin özel leştirilmesi yolunda bir adım daha atılacak.