KÜRESEL ÇAĞDA COVID-19’U ANLAMAK
Dünyanın içinden geçtiği müthiş değişim, en çok iş gücünü etkiledi.
Stratejik insan kaynakları yönetimi, İK’nın işgücünü bir kez daha öne çıkardı. İK, politika geliştirme, şirket kurumsal kültürünü günümüz anlayışına uyarlama gibi çok kritik bir görevde. Peki bu görev, COVID-19 ile nasıl bir sürece evrildi? Cevaplar 1 Haziran’da gerçekleşen
İŞ DÜNYASININ DÖNÜŞÜMÜNE öncülük eden İnsan Kaynakları profesyonelleri, Fortune Türkiye & DataExpert iş birliği ve BMI organizasyonuyla, CHRO Summit 2021’de RESHAPE teması ile bir araya geldi. Bugüne kadar yapılan CHRO listelerinde, İK liderlerinin yüzde 19’u terfi etti. Terfi edenlerin yüzde 40’ı çalıştıkları markalarda global sorumluluk üstlendi. İnsan Kaynakları liderlerinin yüzde 60’ı sorumluluk alanlarını genişletti. Türkiye’nin en büyük bin şirketi üzerinde yapılan araştırma serisinin insan kaynakları ayağı olan “En Etkin 50 CHRO” araştırmasının 2016, 2018 ve 2019 listelerinde yer alan İK liderlerinin yüzde 57’si kadın yöneticilerden meydana geldi.
Bu sene gerçekleşen CHRO Summit’in açılış konuşmalarından birini üstlenen ve “İşimizin yarını ve çalışma hayatının dönüşümü” başlığıyla CHRO Summit’de yer alan MESS ve TİSK Yönetim Kurulu Başkanı, Koç Holding İnsan Kaynakları ve Endüstri
İlişkileri Başkanı Özgür Burak Akkol, pandemi ile beraber hayata geçirilen dijital ve çalışma hayatının dönüşümünden bahsetti. Yeni nesil sendikacılık anlayışıyla, dünyanın en büyük dijital dönüşüm olan MEXT’i açtıklarını ve önemli bir anlayışı hayata geçirdiklerini söyleyen Akkol, geleceğin inşası için sanayide dijitalleşmeyi başarmanın önemine dikkat çekti. Akkol şöyle devam etti: “Salgın ile hızlanan ve geri dönüşü olmayan dijital dönüşüm ve çığır açan yapay zeka, nesnelerin interneti gibi teknolojiler ile üretim de dönüşüyor. Üretimin geleceği bu dinamikler ile daha önce görülmemiş bir hız ile şekilleniyor. Robot teknolojiler, yapay zeka, makine öğrenmesi ve büyük veri, iş hayatımızın bir parçası haline geldi.” 2025 yılında yaklaşık 75 milyar cihazın birbiriyle iletişim halinde olacağının tahmin edildiğine dikkat çeken Akkol, hedefin sadece başarılı bir şekilde entegrasyonu sağlamak değil; aynı zamanda değişime de liderlik edebilmek olduğunu söyledi.
“Yeni normalde oyun kurucu olmak” başlığında görüşlerini paylaşan bir diğer önemli isim de Sabancı Holding CEO’su Cenk Alper oldu. Alper, “hizmetkâr liderlik” konusuna dikkat çekti. Alper, “Çalışanları yeniden eğitmek, onlara yeni yetkinlikler kazandırmak ve işlerinin devamlılığını sağlamak çok önemli. Yeni nesli daha iyi anlamak, çalışma hayatı uzayanlara da tutarlı bir şekilde iş sağlayabilmek önemli. Bir yandan dijitalleşmeye bakabilmek, bir yandan sürdürülebilirliğe bakabilmek işin geleceği. İçinde bulunduğumuz topluma, kadınlara, engellilere, gençlere katkıda bulunmak aslında işin gereği. Yeni dönemde şirketler artık ‘hizmetkâr liderliği’ daha fazla konuşacak” dedi.
HIZLA DEĞIŞEN DÜNYADA DÖNÜŞÜMÜ BAŞARMAK
CHRO Summit 2021’in ilk paneli ise “Hızla değişen dünyada dönüşümü başarmak” başlığıyla PwC Türkiye Ülke Kıdemli Ortağı Cenk Ulu’nun moderatörlüğünde gerçekleşti. Panele katılan BAU Global Başkanı Enver Yücel,
Pandemiden sonra artık hiçbir şeyin eskisi gibi olmayacağının altını çizdi ve hayatın hibrit olarak şekillendiğini söyledi. Eğitim alanında, fabrikasyon değil, çok özel çalışmaların yapılması gerektiğine dikkat çeken Yücel,
“Hem Grup olarak hem de Türkiye adına şunu söylemek gerek. Eğitimde fırsat eşitliği yaratmak zorundayız. Eğitimi en ücra noktaya kadar götürmek şart. Pandemi bize bunu hatırlattı” dedi.
Doğan Holding CEO’su Çağlar Göğüş ise hem yönetimde hem yönetim kurulunda kadının rolüne dikkat çekti ve “2025’e kadar her yıl detaylandırmak kaydıyla yönetimde müdür ve daha üst yönetimdeki kadın yöneticilerin artması için hedefler koyduk. Ayrıca eğitim kurulunda kadın hedefini koyduk. Bu tabi ki iş performansını da olumlu artırdı” dedi.
Otokoç Genel Müdürü İnan Ekici ise panelde, kendi sektöründen örnek vererek üç yıl içinde Türkiye’de en önemli konularından birinin elektrikli araçlar olacağına değindi. Türkiye’de üretilen elektrikli araçlarla beraber, altyapının da hızla düzeltileceğini söyleyen Ekici şöyle devam etti: “Kiralama sektörüne baktığımızda orada da hem hibrit hem ful elektrikli aracın payının arttığını söyleyebilirim. Dolayısıyla burada teşvik devam ederse Türkiye elektrikli araç pazarında Avrupa’ya benzer oranlarda yükselecek.”
Panelin diğer katılımcısı ise Alarko Holding Yönetim Kurulu Üyesi Leyla Alaton idi. Alaton yaşam süresinin uzadığını söyledi ve bu zamanın kaliteli uzatılmasına dikkat çekti. Alaton, “Bunun getirdiği birçok ekosistem olacak. Biz Alvimedica olarak stent balon üretiyoruz. Bu tür yatırımların ileride de inanılmaz derece önem kazanacağını ve fonların bunlara yatırım yapacağını öngörüyorum. Türkiye estetik ve sağlık sektöründe müthiş büyüyor. Yurt dışından gelenlerin oranı yüksek. Sonuç olarak sağlık sektörü büyüyor ve burada potansiyel olduğu aşikar” dedi.
‘BE LOGICAL, BE RADICAL, BE PATIENT’
CHRO Summit 2021, “Be logical, be radical, be patient” başlığında sunum yapan Siemens Kıdemli Başkan Yardımcısı, Global Yetenek ve Liderlik Başkanı Dr. Robert Neuhauser konuşmasında, Siemens’ın en yenilikçi çözümleri sunduğunu ifade etti. Yenilikçi anlayışlarından bahsetti. Neuhauser; “Mühendislik gücümüzü ve dijitalizasyondaki uzmanlığımızı daima yaşamın hizmetine sunuyor, insan hayatını iyileştirmeye odaklanıyoruz. Sunduğumuz yenilikleri kurumsal ya da bireysel olarak ayırt etmiyoruz. Çünkü biliyoruz ki her teknolojik çözüm, sadece kurumlara değil, bu kurumların hizmet verdiği bireylere de fayda sağlıyor” dedi.
CHRO Summit’de konuşma yapan bir diğer isim de “İş dünyasında robotların çağı” başlığıyla Uipath Türkiye Genel Müdürü Tuğrul Cora oldu. Pandemiyle beraber hayatımıza giren evden çalışma döneminin önemli bir kısmının kalıcı olacağını söyleyen Cora, 2025 itibariyle iş gücünün yüzde 50’sinin evden çalışacağını öngördüklerini söyledi. Cora şu bilgileri paylaştı: “Yapay zeka ve robotik teknolojiler sayesinde, içinde Türkiye’nin de bulunduğu 26 ülkede 85 milyon iş ortadan kalkacak. Ancak 97 milyon yeni iş de ortaya çıkacak. Endüstrileşme ve makineleşmeyle beraber
İNSAN KAYNAĞINDAN VERİMLİ İŞ SONUÇLARI ALABİLMEK
İÇİN ÇALIŞANLARIN MOTİVASYONLARININ YÜKSEK TUTULMASI GEREKTİĞİ GERÇEĞİ HİÇ DEĞİŞMEYECEK.”
bu değişimi biz geçmiş dönemde de gördük. Ortaya çıkan yeni işleri yapabilmek için, iş gücünün yüzde 50’sine yeni becerilerin kazandırılması gerekiyor.”
GELECEĞIN ORGANIZASYONLARINI INŞA ETMEK
CHRO Summit’in ikinci panelinin moderatörlüğünü DataExpert Yönetici Ortağı Yasin Altunkaya yaptı. Pandemiyle beraber İK açısından hangi değişimlerin olduğu konusunda öne çıkan soruya, Eczacıbaşı Topluluğu İnsan Kaynakları Grup Başkanı Dr. Eylem Özgür, Türkiye’nin salgın döneminde büyük bir sınav verdiğini söyleyerek cevap verdi. Özgür; “Henüz salgın dönemi bitmedi ama bilim ve bilgiden şaşmadan dayanışma ve işbirliğiyle, iş nasıl yönetilir çok net gözlemledik. İhtiyaçlarını karşıladığımda çalışanlarımızın güvenini kazandık. Bu sayede kriz olarak nitelendirilebilecek bu dönemin de yönetim olarak odağımızı kaybetmedik ve bir kriz yönetim takımı kurduk” dedi.
Akbank İnsan ve Kültür GMY Pınar Anapa ise pandemi döneminde tüm sektörler gibi Akbank’ın da çok hızlı aksiyonlar aldığını söyledi. Anapa, adaptasyonu sadece teknoloji olarak değil, kültür anlamında da ele aldıklarına dikkat çekti ve “Akbank’ta pandemi öncesinde uzaktan çalışmayı çok sınırlı ekiplerde uyguluyorduk. Bu birçok şirkette aslında İK’nın değer önermesi gibi bir hoşluk gibi sunuluyordu. Şube çalışanlarımızla yüzde 50 oranında dönüşümlü ve uzaktan çalışmaya başladık. Bu süreçte bir aksama yaşamadık ve çok hızlı bir şekilde adapte olduk” diyor.
Turkcell İnsan Kaynakları Genel Müdür Yardımıcısı Serhat Demir ise panelde, beyaz yaka, mavi yaka derken artık literatüre dijital yaka tanımının girdiğini söyledi ve “Uzaktan çalışma deyince sadece çalışmalarını, performanslarını değil, bütün sürecin uzaktan yönetilmesine dönüşüyoruz. Onun için bu kültür dönüşümü ve işe bakış tarzımızın değişmesi kaçınılmaz” dedi. Demir, bu durumda şirketlerin çalışanlarını çok iyi dinlemesi, ona öncelik vermesi gerektiğini, İK yaklaşımlarının içerik kapsayıcı ama aynı zaman da kişiye özel olması gerektiğine dikkat çekti. Şişecam İnsan Kaynakları Başkanı
Şengül Arslan da Şişecam’ın tamamen evden çalışmaya dönmediğini söyledi. Bu değişim sürecini tek adımda yani ilk önce evden çalışma sonra hibrit çalışma ve bununla ilgili koşulları hazırlama olarak belki normalleşme dediğimiz süreçte hepsini bir arada bir hafta içinde alt yapısıyla çözmek zorunda kaldıklarını söyledi ve şöyle devam etti: “Kültür açısından çalışanlara çok kuvvetli bir mesaj verdiğini düşünüyorum. Yüzde 20’den yüzde 60’a kadar değişen farklı oranlarda ofiste çalışma prensibini benimsedik.”
DIJITAL DÖNÜŞÜM VE IŞ GÜCÜ BECERI GELIŞIM RAPORU
Etkinlikte önemli konuşmalardan birini de Mercer Türkiye İş Geliştirme Direktörü Şadiye Azışık Kılcıgil yaptı. 2021 Türkiye dijital dönüşüm ve iş gücü beceri gelişim raporu sonuçlarıyla ilgili bilgi verdi. Azışık Kılcıgil, iş yaşamı açısından çok da öngörülemeyen bir dönemin içinden geçildiğini, kurumların yakın geçmişte taslak olarak hazırladığı tüm kriz planlarının neredeyse gerçeğe dönüştüğünü söyledi ve şöyle devam etti: “İş-yaşam dengesi, uzaktan çalışma modelleri ve motivasyon konuları büyük önem kazandı. Araştırma sonuçlarına baktığımızda, çalışma modellerini hızla online sistemlere adapte eden yapıların yaşadıkları en büyük zorluk: Çalışanlarının motivasyonunu yüksek tutmak. Bu nedenle; internet erişimi, mobil cihaz temini, finansal kredi hatta öğle yemeği desteği gibi alışık olmadığımız pek çok yeni yan hakkın uygulamaya konulduğunu görüyoruz. Bu uygulamalar ile her ne kadar dijital bir modele geçiş yapsak da insan kavramının değerinin gittikçe artığının da bir göstergesi.”
2040’A BIR BAKIŞ: TREND OKUMALARI ILE GELECEĞI ŞEKILLENDIRMEK
Moderatör Semiha Şahin ve AXA Sigorta Yönetim Kurulu Başkan Vekili ve CEO Yavuz Ölken ile gerçekleşen sohbette ise, AXA Sigorta’nın, Aktif Yaşam Derneği ve WWFTürkiye iş birliğiyle hayata geçirdiği ve daha hareketli bir yaşam tarzının insan sağlığı için yarattığı değeri iklim krizi açısından dünyanın bağışıklığı için de yaratılabileceğine dikkat çekmeyi hedeflediği ‘Dünya için Hareket Et’ projesinden bahsedildi.
Ölken, “Dünyamızın bağışıklığını tehdit eden küresel ısınma ve iklim değişikliği
AXA Gelecek Riskleri Raporu’nda üst üste dört yıldır insanlığın karşı karşıya olduğu en önemli risk. Ancak risklerin birbirleri ile bağlantısı sebebiyle salgın hastalıklar, jeopolitik istikrarsızlık gibi başka risklerin de doğrudan veya dolaylı etkeni. Bu noktada insanlık olarak sebep olduğumuz karbon ayak izinin azaltılması önemli bir değişim faktörü ki bu da yaşam alışkanlıklarımızı rasyonel bir bakış açısıyla değiştirmemizi gerektiriyor. ‘Dünya için Hareket Et’ projemizle de amacımız dünyanın kaynaklarının karşı karşıya olduğu tehlikeye ve insanların daha çok hareket ederek de bir değer yaratabileceklerine dikkat çekmek ve her bir eylemleriyle sebep oldukları karbon ayak izine dair farkındalıklarını artırmak” dedi.
Türkiye’de hareketsizlik kaynaklı hastalıkların, sağlık sistemi ve sosyal güvence üzerine getirdiği maliyetin 7 milyar TL üzerinde olabileceğiyle ilgili de bilgi paylaşan Ölken, ‘Daha çok hareket ederek, dünyadaki ayak izimizi, gurur izine çevirmek mümkün” mottosunu hatırlattı.
COVID-19 VE IK YÖNETIMI
Shell’in, Perakende Satışlardan Sorumlu İK Başkan Yardımcısı Mooi-Fung Farm da “Managing a HR Response to COVID-19” başlıklı konuşmasını yapmak üzere CHRO Summit 2021 sahnesindeydi. Mooi-Fung Farm, konuşmasında, “İK, işgücünü ve organizasyonu bağlı, üretken ve esnek tutmanın itici gücü oldu” diyerek tanımladı. İK’nın gerçek değerini ortaya koyan esnek ve sağlam İK süreçlerine ve yapılarına yatırım yapmanın öneminden bahsetti. Konuşmasını şöyle sürdürdü: “COVID-19 krizi ne kadar şok edici olsa da, aynı zamanda İK’nın yeniden inşa edilmesi ve kurumsal istikrar ve güç sağlamada liderlik etmesi için nadir bir fırsat sunuyor. Yanıt verme aşamasını geçtiğimize göre, İK’nın bu fırsatı hayata geçirmesi gerekiyor: İK’nın yalnızca kendi geleceğini değil, aynı zamanda işletmenin/kuruluşun geleceğini de yeniden tasarlamasının zamanı geldi.”
PANDEMI ILE GELEN DÖNÜŞÜM ZORUNLULUĞU VE SONRASI
Milliyet Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Mete Belovacıklı moderatörlüğünde gerçekleşen “Pandemi ile gelen dönüşüm zorunluluğu ve sonrası” panelinde ise sahibinden.com CEO’su Burak Ertaş, “Perakende sektörünün zor bir dönem yaşadığına dikkat çekti. “Türkiye e-ticarette 15 ayda, beş yılda kat edeceği yolu kat etti” diyen Ertaş, sahibinden.com’un pandemi döneminde insanların yüz yüze gelmesinin zorlanacağını düşünerek, onlara yönelik çözümlerin bazılarını öne çıkarttıklarını, bazılarını geliştirdiklerini söylüyor ve şöyle devam ediyor: “Geçen sene mart ortasında görüntülü gösterilebilir ev ve araba ilanları özelliğini getirdik. Ayrıca 360 derece ev gezme özelliğimizi öne çıkardık. Aslında bizim adımıza dijitalleşmenin çok hızlı geliştiği bir dönem oldu diyebilirim.”
MultinetUp CEO’su Demirhan Şener de, “Uzun yıllardır kararlılıkla yürüttüğümüz teknoloji yatırımlarımız ve paydaşlarımızın ihtiyaçları doğrultusunda çeşitlendirdiğimiz geniş hizmet ve ürün portföyümüz sayesinde, 2020 pandeminin meydana getirdiği koşullara rağmen bizim için büyümeye devam ettiğimiz bir sene oldu” derken yeni dönem için “Multinet Up ekosistemi
şu an 2 milyon kart kullanıcısını, 200 binin üzerinde kurumu kapsayan geniş bir ekosistemin öneminden bahsetti. Şener, “2020 yılı içinde edindiğimiz fintech servis sağlayıcı kimliğimiz sayesinde iş birliği yaptığımız kurumların ve iştiraklerimizin ürünlerinin daha geniş kitleler tarafından kullanılmasını sağlıyoruz. Bu yöndeki iş birliklerimize yenilerini ekleyeceğiz” dedi.
Assan Aluminyum Genel Müdürü Göksal Güngör de, riski iyi yönettiklerini söylüyor. Güngör, “Grup olarak dijital dönüşüm ve sürdürülebilirlik özelikle son yıllardaki en önemli gündemimiz. Bu global pandemi krizinde mevcut alt yapımız sayesinde hedeflerimizden sapmadan faaliyetlerimizi sürdürdük. Bu süreçte çok net önceliğimiz çalışanımızın sağlığı oldu. Özelikle üretim ve istihdamda sürdürülebilirlik bizim için çok önemli. Yine bu dönem içerisinde faaliyetlerimiz ve uygulamalarımızla kendi alanında uluslararası risk yönetim standartlarını kapsayan doğrulama belgesi aldık” dedi.
Logo Yazılım Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı ve Logo
Grup CEO’su M. Buğra Koyuncu da uzaktan çalışma ve zaman yönetiminin pandemiyle beraber hızlıca arttığını söylüyor ve “Pandemi buna inanılmaz katalizör oldu. Hatta bu sektör içindeki firmalara arz talep dengesi açısından şaşırttı diyebilirim. Ben hayatımda ilk defa Türk firmalarının tercih yapma konusunda yanıldım ve yanıldığıma çok sevindim. Yani Türk firmaları rekabetçi olmayı ve rekabete yatırım yapmayı bu dönemde tercih ettiler” dedi.
YENI NORMALDE YETENEK YÖNETIMININ GELECEĞI
CHRO Summit 2021’in son panelinde “yeni normalde yetenek yönetiminin geleceği” konusu ele alındı. Moderatörlüğünü Deloitte Türkiye İnsan Yönetimi Hizmetleri Lideri Cem Sezgin’in yaptığı panelde; Domino’s İnsan Kaynakları Direktörü Nilüfer Değirmenci, Migros İnsan Kaynakları ve Endüstri İlişkileri Genel Müdür Yardımcısı Olcay Yılmaz Nomak, Aktifbank Yetenek Gelişimi ve Operasyon Genel Müdür Yardımcısı Selcan Arkalı ve Novartis Grup Türkiye İnsan ve Organizasyon Direktörü Dr. Senay Kızılkaya panelist olarak yer aldı.
Konuşmasında insan kaynaklarında ve iletişimde hızın önemine dikkat çeken Domino’s İnsan Kaynakları Direktörü Nilüfer Değirmenci, hayat normale döndükten sonraki süreçte yepyeni bir çalışan modeli yaratmak gerektiğinden ve bu yeni süreçte İK’nın iletişime liderlik etmesi gerektiğinden bahsetti. Migros İnsan Kaynakları ve Endüstri İlişkileri Genel Müdür Yardımcısı Olcay Yılmaz Nomak, pandemiyle birlikte gıda perakendesinin, sağlık sektöründen sonra en önemli ikinci sektör haline geldiğini söyledi. Migros’ta “geleceğin alışveriş deneyimini tasarlamak” hedefiyle hareket ettiklerini söyleyen Nomak, “Çevik olmak yeni dünyanın popüler bir terimiyken, gerçek hayatın bir zorunluluğu haline geldi” dedi. Aktifbank Yetenek Gelişimi ve Operasyon Genel Müdür Yardımcısı Selcan Arkalı,
İhtiyaç duydukları yetkinlikleri çalışanlarına kazandırma konusunda Aktifbank’ın çalışmalarından bahseden Aktifbank
Yetenek Gelişimi ve Operasyon Genel Müdür Yardımcısı Selcan Arkalı, “İnsana bir kaynak olarak bakmıyoruz, insan bir kaynak değil. Bu açıdan ‘yetenek ve gelişim’ olarak ismi yeniden adlandırdık” dedi. Novartis Grup Türkiye İnsan ve Organizasyon Direktörü
Dr. Senay Kızılkaya, Pandemide Novartis olarak İK politikalarında nasıl bir süreç izlediklerine dikkat çekti. Kızılkaya, “İsviçre merkezli Novartis olarak, yenilikçi ilaç ve tedaviler geliştiriyoruz. Ar-Ge konusunda öncü bir şirketiz. Pandemi dönemini merkez ofis titizlikle ele aldı. Salgın başladığında, her ülke salgının farklı bir sürecindeydi. Genel merkezle sürekli yoğun bir iletişim içindeydik. Pandemi toplantıları yapıyorduk. Türkiye’deki ilk vaka sonrası üretim hariç ofislerimizi kapattık. Uzun zamandır esnek çalışma kültürüyle hareket etmemiz bize büyük kolaylık ve hız kabiliyeti sağladı” dedi.
COVID-19 ILE BERABER ŞIRKETLERIN INSAN KAYNAKLARI BIRIMLERI, ÜRETKEN, ESNEK VE ORGANIZASYONA
BAĞLI ÇALIŞANLARIN ÖNE ÇIKMASINDA ETKILI OLDU.