İBB, Türkiye’nin En Büyük Holdinglerini Geride Bıraktı
İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) bünyesindeki iştirak şirketleri 65 bin çalışan ve 2022 itibarıyla 80 Milyar TL’ye yaklaşacak cirosu ile Türkiye’nin en büyük beş holdingi arasında sayılabilir. İBB İştiraklerden Sorumlu Başkan Danışmanı Ertan Yıldız, “Tüm şirketlerimiz, yenilikçi projeler üretmek için çalışmalarını sürdürüyor” diyor.
İSTANBUL Büyükşehir Belediyesi (İBB) bünyesinde yer alan iştirakler, bir bütün olarak ele alındığında İSKİ ve İETT hariç 30 şirket ve 65 bin çalışandan oluşuyor. 2022’de toplam 80 Milyar TL olarak beklenen cirosu ile Türkiye’nin en büyük 5 holdingi arasında rahatlıkla sayılabilir. İBB İştiraklerden Sorumlu Başkan Danışmanı Ertan Yıldız ile şirketlerin performansını ve yeni planlarını konuştuk…
İBB şirketlerinin genel yapısı, yönetim ve işleyişleri hakkında bilgi verir misiniz?
Şirketlerimiz özel şirket statüsünde olmakla birlikte onları bir yandan da kamu ve sosyal hizmet bilincini yansıtacak şekilde yönetmemiz gerekiyor. Bu amaçla Başkanımız Sayın Ekrem İmamoğlu liderliğinde şirket yöneticilerimizi sektörel ve yönetsel deneyimin ötesinde bir anlayışa sahip, liyakatli kişiler arasından belirlemeye çalışıyoruz. Özetle işi ehline emanet ederken hem kamu ve sosyal yönetim bilincine sahip hem de bu büyük yapı içerisinde toplum, çalışanlar, iş birliklerimiz vb. tüm paydaşlarımızın beklentilerini dengeli şekilde yönetecek, ortak akıl ile hareket edebilecek bir yönetim yaklaşımı oluşturmaya çalışıyoruz. Bu çabalarımızı çeşitli şekillerde belgelendiriyoruz.
Şirketlerinizin faaliyet gösterdikleri alanlarda yeni planlarınız nelerdir?
Ulaşım, hizmet, şehircilik, perakende, ticari, enerji ve teknoloji olmak üzere 7 ana sektörde faaliyet gösteren 30 iştiraki, bütüncül bir bakış açısı ile yönetiliyor.
Bütün yatırım programımızı da bu ilkelere uygun olarak gerçekleştiriyoruz.
Yaratıcı projeler hayata geçirebilme hedefimiz doğrultusunda üniversiteler ve Ar-Ge kuruluşları ile enerji teknolojileri alanında iş birlikleri yapıyoruz. Akıllı Şehircilik vizyonumuza paralel olarak, şirketlerimizin faaliyet alanları olan ulaşım, enerji, spor, kültür-sanat olmak üzere hayatın her alanında teknolojik ve yenilikçi uygulamalar geliştiriyoruz. Şirket üst yönetimlerinden beklentilerimiz sadece finansal sonuçlara odaklanmaları değil, topluma değen alanlarda fark yaratmalarıdır.
Yeni dönemde öncelik verilen konular nelerdir?
Başta enerji ve ulaşım olmak üzere faaliyet alanlarımızda verimlilik yaratarak, elde ettiğimiz tasarruflarla yeni yatırımlarımızı finanse ediyoruz. Yenilenebilir enerji, akıllı ulaşım sistemleri, karbon salınımının azaltılması gibi çevreci yaklaşımlar öncelik verilen başlıca konular arasında yer almaktadır. Örneğin, Yıldız Teknik Üniversitesi Davutpaşa Yerleşkesi’ndeki Teknopark’ta, Enerji Teknolojileri Ar-Ge birimini faaliyete geçirdik. İstanbul 2050 vizyonuna uygun şekilde alternatif ulaşım modellerinin bir bütün olarak düşünüldüğü, akıllı sistemlerin en etkili biçimde kullanıldığı bir ulaşım sistemi planlıyoruz.
Şirketlerin finansal performansları hakkında bilgi verir misiniz?
Öncelikli odağımız İstanbul halkına kaliteli, kesintisiz ve makul maliyetli hizmet sunabilmek. Bu odağımızda kalarak, şirketlerimizi verimli ve etkin şekilde yöneterek kaynaklarımızı en doğru alanlara yönlendirip makul seviyede karlılık hedeflerimizi de gözetiyoruz.
2020 yılının ilk çeyreğinde başlayıp 2021
yılını içine alan ve uzun bir süre etkili olan pandemi, başta ulaşım ve yeme-içme sektöründeki şirketlerimizin finansal performanslarını etkiledi. Buna rağmen aldığımız çeşitli tedbirlerle, kamu kaynaklarına olabildiğince az başvurarak şirketlerimizi etkin şekilde yönettik, hatta şirketlerimizin ana ortağı olan İBB’ye 2021 yılında 650 milyon TL kâr payı ödedik. 2022 yılını ise toplam 1.183 milyon TL kâr payı ödemesiyle tamamlamayı planlıyoruz.
30 iştirak şirketimizin 2022 yılını, önceki yıla kıyasla yüzde 155 artışla, 80 Milyar TL net satış geliri ve yüzde 8 vergi öncesi karlılık ile kapatacağını öngörmekteyiz.
Ülkemizde enflasyon oranının yüksek seyrettiği ve sermaye maliyetinin de yüksek olduğu gerçeğinden hareketle hem çalışma sermayesi yönetimine hem de yatırımlara özel hassasiyet gösteriyoruz. Çalışma sermayesi yönetiminde alacak ve borç tedbirlerinin yanı sıra, stoklarımızı da optimal seviyede tutarak işletmelerimizin nakit yönetimini en sağlıklı şekilde yürütüyoruz. Yatırımlarımızı seçerken de halkımıza en üst düzeyde yarar sağlayan ve finansman modeli olarak kendisini finanse edebilme yeteneği yüksek olanları önceliklendiriyoruz.
2023 yılında karlılık oranlarımızı koruyarak net satış gelirlerimizi yüzde 94 artırmayı ve 155 milyar TL seviyesine ulaşmayı hedefliyoruz. Önümüzdeki yıl yaklaşık 5 milyar TL yatırım yapmayı hedefliyoruz.
İBB’nin toplam bütçesi ve bunun içinde şirketlerin payı ne kadardır?
İştirak şirketlerimizin 2022 yıl sonu tahmini gelirleri, İBB’nin 2022 yıl sonu tahmini gelirlerinin yaklaşık 1.3 katıdır. İBB’nin bütçesi içerisinde iştirak şirketleri 2022 yıl sonuna kadar yaklaşık 15 milyar TL pay alacaktır. Bu iştirak şirketleri cirosunun yaklaşık yüzde 20 sidir.
Yenilikçi özelliklere sahip birkaç proje örneği verir misiniz?
Yakın zamanda hayata geçen bazı projelerden bahsetmek istiyorum. Günden güne artan projeleriyle İSTAÇ, sürdürülebilir ekonomi, sıfır atık üreten şehirler ve karbon ayak izini en aza indirmek için tesislerine yenileri ekliyor. Örnek vermek gerekirse, 40 bin metrekarelik alanıyla Avrupa’nın en büyük çöp sızıntı suyu arıtma tesisi, Seymen Çöp Sızıntı Suyu Arıtma Tesisimizin devreye alınma süreci başlatıldı. Tesis, günde 4 bin metreküp sızıntı suyunu arıtabilecek kapasiteye sahip.
Bir diğer değerli proje ise Hasdal Katı Atık Aktarma Merkezi. İstanbul’da her gün ortaya çıkan yaklaşık 19 bin ton evsel atığın Atık Bertaraf Tesisi’ne ve Atık Yakma ve Enerji Üretim Tesisi’ne aktarılmasını sağlayan Hasdal Katı Atık Aktarma Merkezi projesi büyük bir titizlikle hayata geçirildi. Yaklaşık 40 bin metrekarelik alanda bulunan merkez, birbirinden bağımsız 10 adet katı atık yükleme sistemi ve günlük 2 bin 500 ton evsel katı atık kapasitesi ile aynı anda daha fazla ilçeye hizmet verecek. Hasdal Aktarma Merkezinin devreye alınmasıyla atık araç trafiği de şehir dışına taşınacak ve şehrin trafik yükü azalacak.
İstanbul Halk Ekmek’in son fabrikasına değinmek istiyorum. Şirketin, dördüncü fabrikası Ahmet İsvan Halk Ekmek Fabrikası’nı ArnavutköyHadımköy’de açtık. Bu fabrika ile hem ürün gamı hem de üretim miktarını artırdık. 28 bin 500 metrekare kapalı üretim alanına sahip olan Hadımköy tesisinde üç ayrı üretim hattı bulunuyor. Birinci üretim hattı ile İHE normal ekmek üretim kapasitesinde günlük 250 bin adet artış sağlandı. İkinci hatta günlük bir milyon adet paketli Akdeniz ekmeği üretimi yapılacak. Üçüncü hatta ise 250 bin adete yakın farklı gramajlarda ve farklı tiplerde tost ekmeği, hamburger ekmeği veya yuvarlak ekmek üretimi gerçekleştirilecek.
Teknolojinin etkin biçimde kullanıldığı projelerimize de göz atalım. İştirak şirketimiz İSTON tarafından hayata geçirilen 3D Beton Yazıcı Teknolojisi, Türkiye’de ilk defa 3D Beton Yazıcı Teknolojisi ile ofis kullanımlı bina inşa etti.
Fortune 500 Türkiye Listesi’nde yer alan iştirak şirketinizin performanslarını değerlendirir misiniz?
İGDAŞ’ın 2021 yılı cirosu önceki yıla kıyasla yüzde 27 artarak 13 milyar TL’ye ulaştı. Fortune 500 sıralamasında 2021 yılında 49’uncu sıradadır. 2022 yılında toplam abone sayısı 6.9 milyon.
KİPTAŞ’ın 2021 yılının cirosu önceki yıla kıyasla yüzde 22 artarak 2 milyar TL oldu. KİPTAŞ, cirosu ve aktif büyüklüğü ile bir önceki yıl sektörünün en büyükleri arasında 14.sırada iken, 2021 yılı itibarıyla sektörünün en büyük 11. firması oldu.
İSTAÇ’ın 2021 cirosu önceki yıla kıyasla yüzde 62 artarak 1.961 milyon TL olarak gerçekleşti.
İSFALT’a gelecek olursak, 2022 sonunda 2021 yılına göre satışlarımızın yüzde 169, vergi öncesi karımızın yüzde 230 oranında artmış olacağını tahmin ediyoruz. 2023 yılı bütçemizde satışlarımızın 2022 yılına göre yüzde 103, vergi öncesi karımızın yüzde 129 artacağını öngörmekteyiz.
Metro İstanbul ise 31 Aralık 2021 tarihi itibarıyla 3.121 milyon TL aktif toplamı, 400 milyon TL ödenmiş sermayesi ve 1.279 milyon TL cirosu ile Türkiye’nin en büyük 500 şirketi arasında yer aldı.
İstanbul Enerji’nin 2021 cirosu 2020 cirosu olan 467 milyon TL üzerinden yüzde 165 artarak 1.239 milyon TL’ye ulaştı İSPER’in 2021 yılı cirosu 2020 yılı cirosu olan 1.471 milyon TL üzerinden yüzde 45 artarak 2.182 milyon TL gerçekleşti. İSPER sadece faaliyet alanlarını ve İBB içerisindeki katma değerini büyütmekle kalmadı.
İSTGÜVEN’in 2021 cirosu 2020 cirosu olan 1.005 milyon TL üzerinden yüzde 25 artarak 1.268 milyon TL’ye ulaştı.