Şiir gibi resimli iki kitap

Bazı kitaplar vardır, okurda bir coşku uyandırır, herkes bilsin okusun istersiniz. Ağustos ayı kitapları işte bu gruba girenlerden.

Bu ay tanıtacağım kitapların ilki, Nehir Gibi Konuşurum isimli eser Nehir gibi Konuşurum, Kırmızı Kedi Çocuk yayını, Jordan Scott yazmış, Sydney Smith olağanüstü resimlemiş ve Gonca Özmen’in sihirli dokunuşu ile sanki Türkçe yazılmış gibi doğal dilimize kazandırılmış. Nehir gibi Konuşurum, kekeme bir çocuğun gözünden yazılmış. Yazarın çocukluğunun bu kitabın oluşmasına katkısını kitabı bitirdikten sonra Nasıl Konuşurum? bölümünden öğreniyoruz:

“Çocukken babam bazen, ‘ kötü konuşma günleri’nde beni okuldan alır ve nehre götürürdü. O günlerde ağzım işlemezdi. Her sözcük acı verir, sınıf arkadaşlarımdan gelen kahkahalarsa dayanılmaz olurdu. Sadece sessiz kalmak isterdim. Nehir boyunca taş sektirirdik, somon balığını bekler, böcekleri bulur ve böğürtlenleri toplardık tek söz söylemeden.

Bir gün suyun kıyıya vuruşunu izlerken babam şöyle dedi. ‘Suyun nasıl hareket ettiğini görüyor musun oğlum? Sen de işte öyle konuşuyorsun.’

…Çok yalnız hissetmeyeyim diye beni nehre götürürdü babam. Nehri gösterdiğinde çok özel ve müthiş bir şey hakkında konuşmak için bir imge, bir dil verdi bana. Bunu yaparken kekemeliğimi doğadaki akışa benzetti ve ben ağzımı bir başka akışta izlemekten zevk aldım.”

İşte kitap özünü yukarıda okuduğunuz gibi, bir çocuğun kekemeliğini, buna ait hislerini ve babasının desteği ile sağaltıcı nehir metaforunu buluşunu ve kendini şefkatle kabulünü şiirsel bir dil ve dili coşturan şiirsellikteki görsellerle anlatıyor. Eser, birçok ödülün yanısıra Schneider Aile Kitabı Ödülü’nü ve New York Times Yılın En İyi Çocuk Kitabı Ödülü’nü de almış. Şair Jordan Scott, bu kitabı kendi çocukluğundan aldığı ilhamla yazmış ve sanırım bu nedenle bu kadar hakiki ve duyarlı bir anlatı çıkmış ortaya.

Özellikle konuşma zorlukları yaşayan çocuklarla, bakış açısı değişikliği ile sorunlarını ve kendini olduğu gibi kabul etmeye ihtiyacı olan, bir sanatsal destek ile bir eşik atlaması olası çocuklara mutlaka ulaşması gereken bu kitap, yazılı dil ile görsel dilin uyum içinde birbirini yüceltmesi bakımından bir örnek ders kitabı işlevine de sahip.

şehirdeki küçük

İkinci tanıtmak istediğim kitap yine Kırmızı Kedi Çocuk’tan yayımlanan, Şehirdeki Küçük. Bu kitabın hem yazarı hem çizeri bir önceki kitabın olağanüstü resimlerini yaratan Sydney Smith, dilimize yine Gonca Özmen tarafından kazandırılmış. Demek istediğini göze sokmadan sakince diyen ve çizen bir sanatçı Smith bu kitabı ile 2021 Kate Greenway Madalyası ile de ödüllendirilmiş. Eser daha önce 2019 Kanadalı Yayıncılar Birliği Yılın En İyi Resimli Kitabı ve 2019 New York Times Yılın En İyi Resimli Kitabı ödüllerini de almıştı.

Jüri ödül verme gerekçesi olarak “Alışılmış bir öyküyü olağanüstü ve sürprizli biçimde sunan kışkırtıcı ve okuru içine alan bir eser. Üstünüze üstünüze gelen bir şehirde çocuk olmak nasıl bir duygudur hissettirirken kayıp etmek, yalnız kalmak, öylesine bakılıp geçilmek, görmezlikten gelinmek gibi daha evrensel duyguları da ince bir biçimde hissettirmektedir” demiş. Koca, ezici büyüklükte bir şehirde kayıp kedisini arayan çocuğun öyküsünü okurken, şehrin tüm yalnızları ve kaybolmuşları için de duygudaşlık hissediyoruz. Sanatçının çocuk gözünden çizimleri olağanüstü.

Sydney Smith ödül alan eserine ilişkin şunları söylemiş:

“Tarihte öyle bir anda yaşıyoruz ki birbirimizden uzak güvenli bir mesafede kalmalıyız. Tüm dünyada kendi kendini izole etmek, sosyal mesafe, karantina hüküm sürüyor. Bu zor yolculukta birlikteyiz ama çoğumuz için bu sevdiklerimizden ayrı kalmak demek.

İşte tam da bu zamanda paylaştığımız hikâyelerin birleştirici gücüne yaslanmalıyız. Hikâyeler engelleri aşıp aramızda bağ kuruyor ya da büyülü bir kaçış veya sağaltıcı bir kahkaha atmamızı sağlıyor. Bizi arayıp soran bir dost misali, ihtiyacımız olan duyguyu bize sunuyor: Yalnız değilsin. Her şey iyi olacak. Şehirdeki Küçük, koca bir şehri dolaşarak kedisinin kaybının üstesinden gelmeye çalışan bir çocuğun öyküsü. Kolay bir öykü değil bu ama çıkılmaya değer her yolculuk gibi sonunda bir kucaklaşma umudu taşıyor. Ve sadece bu umut dahi yolculuğu çıkılmaya değer kılıyor.”

Sydney Smith çocukluğunda çizimi ve boyaları büyülü bir kaçış yeri, bir tür cennet olarak gördüğünü söylüyor ve şimdi de birçok çocuğa ve çocuk kitabı sevdalısına bir cennet sunuyor.

Ağustos ayı yazısının sonuna geldik. Metin Altıok’un Kanadı Kırık Bir Akşam şiiri ile veda edeyim. Umutsuz ve kitapsız kalmayın.

“Yarın farklıdır bugünden, Adı değişir hiç olmazsa. Kara bir suyu

Geçiyoruz şimdilerde Basarak yosunlu taşlara. Sen bugünden yarına Birazcık umut sakla.”