TEKTONİK KAYMALAR “BUZUL ÇAĞINA” NEDEN OLUYOR
Gezegenimizin tarihi boyunca, buzul çağlar ara ara gerçekleşti. Buzul çağlar; jeolojik kayıtta belgelenen üç döneme göre, son 540 milyon yılda dünyanın önemli bölgelerini dondurdu. Sebepleri ve süreleri bilim için hala çözülememiş bir bilmece olmuştur.
Bilim insanlarına göre, kıta çarpışmaları ve okyanus levhaları kıtasal levhaların üzerine çıktığında büyük bir kimyasal zincir reaksiyonu meydana getiriyor. Çarpışmalar ise Himalayalar gibi dağ sıralarını oluşturuyor.
Temel olarak, okyanus kayası tropik dinamiklere maruz kalıyor. Bunun sonucunda, kalsiyum ve magnezyumun atmosferdeki karbodioksit ile reaksiyona giriyor. Bu reaksiyon atmosferdeki gazları yakıyor ve kireç taşı gibi karbonatlara neden oluyor. Dar bantlarda (narrow bands) bile tekrarlanan işlem, yeterince uzun bir zaman çizelgesi üzerinde büyük bir etkiye sahip.
Araştırmacılar kanıtın, Himalayalar’daki gibi tropikal bölgelerin çevresindeki tektonik kanıtlarda bulunduğunu söylüyor. Her biri yaklaşık 10 bin kilometre uzunluğundaki üç büyük “kenet” (suture) bugün gözlenebilir. Her biri bir buz çağı ile çakışıyor: Biri yaklaşık 450 milyon yıl önce, diğeri 300 milyon yıl önce öteki ise 35 milyon yıl önce.
Çalışmanın yazarlarından olan Massachusetts Teknoloji Üniversitesi’nden Oliver Jagoutz, “Tropikal bölgedeki kenet kuşağında her zirvede bir buzlanma olayı olduğunu gördük. Tropik bölgelerde her 10 bin kilometrede bir kenet kuşağı aldığımızı düşünürsek her birinde buz çağına denk gelirsiniz” dedi. Genel olarak süreç, araştırmacıların söylediklerine göre çok uzun zaman gerektiren küçük artışlarla gerçekleşmektedir. Jagoutz, “Volkanik gaz salınımının zaman içinde değiştiğini ve organik karbon kalıntılarının (fosiller) da uzun vadeli olarak iklimi etkilediğini kabul etmemize rağmen; analizimiz, küresel hava koşullarının Dünya’nın iklim durumu üzerindeki birinci derecede kontrolü sağladığını ileri sürüyor. Tropik bölgelerdeki kıta çarpışmaları jeolojik zaman ölçeklerinde geçicidir. Tropik alanlardan uzaklaştıklarında veya yüzeyleme (exhumation) sona erdiğinde ya da yüzey (topography) eriyip dümdüz olduğunda, Dünya buzulsuz bir iklim durumuna geri döner” açıklamasında bulundu.
YAPILAN YENİ BİR ÇALIŞMA TROPİKAL TEKTONİK KAYMALARIN, TÜM GEZEGENİN SOĞUMASININ TETİKLEYİCİSİ OLDUĞUNU GÖSTERİYOR.