BİYOLOJİK SAATİNİZ BEYNİNİZDEN HABERSİZ ÇALIŞIYOR!
Karaciğeriniz gece geç saatlerde bir televizyon ekranına veya cep telefonuna baktığınızı hisseder mi? Görünen o ki; böyle bir aktivite tespit edildiğinde, organ sirkadiyen ritimlerinizi boşa çıkararak sizi sağlık sorunlarına daha duyarlı hale getirebilir.
Bu California Üniversitesi’nin ve Barselona’daki Biyotıp Araştırma Enstitüsü’nün birlikte gerçekleştirdiği iki araştırmadan birinin sonucu.
Cell Dergisi’nde yayınlanan çalışmalarda metabolizmayı düzenleyen iç saatlerin iletişim ağını analiz etmek için özel olarak yetiştirilmiş fareler kullanıldı. Araştırmacılar, her ne kadar vücudun çeşitli sirkadiyen saatlerinin beynin hipotalamusunda merkezi saatten bağımsız olarak çalışabileceğinden şüphelenmiş olsalar da, daha önceden teoriyi test etmenin bir yolu olmadığını düşünüyorlar.
Bu engelin üstesinden gelmek için, bilim insanları farelerin tüm sirkadiyen sistemini nasıl etkisiz hale getireceklerini çözdükten sonra hemen bireysel saatlerle işe koyuldular. Cell Dergisi raporlarında bildirilen deneyler için karaciğer veya cilt içindeki saatleri etkinleştirdiler. Profesör Sassone-Corsi, “Sonuçlar oldukça şaşırtıcıydı. Hiç kimse karaciğerin veya derinin ışıktan doğrudan etkilenebileceğini fark etmedi” açıklamasında bulundu.
Örneğin; merkezi beyin saati de dâhil olmak üzere diğer tüm vücut saatlerinin kapanmasına rağmen, karaciğer saatin kaç olduğunu biliyordu. Gün geceye kaydığı için ışık değişikliklerine cevap verdi ve öğünleri yemek zamanında sindirmeye hazırlık ve glikozu enerjiye dönüştürme gibi kritik işlevleri sürdürdü.
Her nasılsa; karaciğerin sirkadiyen saati, muhtemelen diğer organlardan gelen sinyallerle ışığı algılayabiliyordu. Sadece fareler sürekli karanlığa maruz kaldığında, karaciğerin saati çalışmayı durdurdu. Sassone-Corsi, yaklaşmakta olan çalışmalarda, araştırmacıların farklı organların birbirleriyle nasıl iletişim kurduğunu görmek için diğer iç saatlerde aşamalı olarak çalışacaklarını söyledi. “Bulgularımızın gelecekteki etkileri çok büyük olacak. Bu farelerle artık sirkadiyen ritimlerimizi, yaşlanma süreçlerimizi ve genel refahı kontrol eden metabolik yolakları çözmeye başlayabiliriz” diye ekledi.
Daha önceki çalışmalarda Sassone-Corsi; sirkadiyen saatlerin uyku yoksunluğu, diyet ve egzersiz gibi faktörlerle kendini nasıl yeniden düzenlediğini inceledi. Yatmadan hemen önce bilgisayar, televizyon veya cep telefonuyla ilgilenmek de dahili saatleri karıştırabiliyor.
Corsi; modern yaşam tarzları nedeniyle insanların sirkadiyen sistemlerinin karışmasının kolay olduğunu bunun da depresyona, alerjilere, erken yaşlanmaya, kansere ve diğer sağlık sorunlarına yol açtığını ve ilave fare deneyleri ile insan iç saatlerini “daha az yanlış ayarlı” hale getirmenin yollarının ortaya çıkarılabileceğini söyledi.