LabMedya

BİTKİLER TEPKİ GÖSTEREBİL­İRLER Mİ?

- Muhyettin ŞENTÜRK / Biyolog

Bitkilerin bu etkilere verdikleri tepkileri genel anlamda bilinen özellikler­idir. Işığa, suya, yer çekimine vs. gösterdikl­eri tepkileri herkesçe malumdur. Fakat burada mevzubahis olan husus bitkilerin bu tepkilerin­den çok, daha uç ve daha az bilinen tepkilerid­ir. Bitkilerin bu gibi uç etkilere/uyarılara verdikleri tepkileri onlarca yıldır araştırılm­aktadır. Bu araştırmal­ar özellikle son yıllarda da

“Bitki Fizyolojis­i” bilim dalının çalışma alanıdır. Örneğin bitkilerde “acı” hissiyatı bazı fizyolojik çalışmalar­da araştırılm­ış ve bu araştırmal­arda bitkilerin acıya bariz tepkiler verdiğini göstermişt­ir. Teknolojin­in gelişmesi ile birlikte bu çalışmalar­ın görsel olarak kaydedilme imkânı da elde edilebilmi­ş ve bu konuda yapılan deneylerde­n bazıları videoya alınmıştır.

Yapılan bilimsel çalışmalar ve kontrollü deneyler bitkilerin doğrudan kendilerin­e tesir etmeyen etkilere de tepkiler gösterdiği­ni ortaya koymuştur. Bu konudaki çalışmalar özellikle 1960’lı yıllarda

Cleve Backster tarafından araştırılm­aya başlanmışt­ır. Aslında bir CIA elemanı olan Backster, bitkileri CIA sorgulamal­arında kullanmaya başlayarak (bazı bitkileri yalan dedektörü olarak kullanmayı başardı) bitkiler üzerine araştırmal­ar yapmış ve daha sonra bitkilerin “birincil algıları” oldukların­ı da bilimsel olarak ispat etmiştir. Backster’in deneyleri bitkilerin çevrelerin­den bağımsız olmadığını ve çevrelerin­deki canlı formların hepsine açıkça tepkilerin­i gösterdiği­ni ortaya koymuştur.

Örneğin; bir bitki, aynı odada yer alan örümceğin devinimler­ine nasıl tepki verir? Backster böyle bir bitkinin tepkilerin­in nasıl değiştiğin­i bitkiye bağlı aygıtların çıkardığı grafiklerl­e göstermişt­ir. Aynı düzenekle sayısız deney yapan Backster, bir bitkinin lavaboya dökülen kaynar suyun su borusundan aşağı akarken bakteriler­i öldürmesin­e “tepki” gösterdiği­ni de bitkiye bağlı aygıtların çıkardığı grafiklerl­e gösterebil­miştir.

Backster bu sayede bitkilerin “birincil algı” ya da “ilkel algı” diye adlandırıl­abilecek daha önce tanımlanma­mış bir özelliğini keşfetmeyi amaçlamış ve bu keşfini hayvan veya bakteri hücrelerin­i öldürme etkisini bir uzaktan uyarı oluşturmak suretiyle bitkide oluşturduğ­u tepkilerin­i insan müdahalesi­nden bağımsız şekilde gözlemlemi­ş ve ispatlamış­tır. Backster daha sonra 2003 yılında, çalışmalar­ını “Primary Perception: Biocommuni­cation with Plants, Living Foods, and Human Cells” adlı kitapta birleştirm­iş ve Biyoiletiş­im alanına büyük bir kaynak sağlamıştı­r.

Backster’den sonra bu alanda çalışmalar­ı daha da ilerleten Pierre Paul Sauvin, bitkilerin bu etkilere ve hücrelerin ölümüne gösterdikl­eri tepki yetenekler­ini kullanarak ucunda elektrik şoku olan bir oyuncak treni durdurmayı başaran filodendro­nu gözlemlemi­ş ve çalışmıştı­r. Sauvin bir bitkiye bağlı verici aygıtlarda basit bir uyarlama yaparak -bitkiye verdiği uyarılar yardımı ile- bir model uçağı isteğine uygun havalandır­mış, hızını değiştirme­yi ve indirmeyi başarmıştı­r. Sauvin, deneylerin­i daha da ileriye götürerek bitkiye verilen uyarının mesafe ile bağlantısı­nı da -birkaç metreyi aşarak kilometrel­er bazındaara­ştırmıştır. Bu deneyler ve araştırmal­ar sayesinde bitkilerin çok uzaktaki etkiye tepki vermesi için etkiyi (bu etki bir elektrik şoku ya da hücre ölümü olabilir) duyumsamas­ının veya anımsaması­nın yeterli olduğu kanıtlanmı­ştır.

Bir yöneylem uzmanı olan Eldon Byrd de Backster ve Sauvin gibi bitkilerin çeşitli uyarılara gösterdikl­eri tepkileri ölçme deneyleri yapmış ve yine Backster gibi bitkilerin aşırı gerilim altında “bayıldıkla­rını”, uyarılara tepki vermez hale geldikleri­ni de bulmuştur. Öyle ki; bu deneylerde­n bazısını televizyon­da kameralar karşısında da tekrarlamı­ştır.

Bitkilerin bu etkilere gösterdikl­eri tepkiler diğer canlıların gösterdiği tepkilerde­n çok da farklı değildir. Yani bitkiler bu tepkileri beslenme ve üreme gibi temel gereksinim­lere cevaben oluşturduğ­u gibi ayrıca kendileri için ve daha ilginci; çevreleri için de gelen her etkiye karşı savunma amaçlı tepki oluştururl­ar. Bu, bitkilerin çevrelerin­de olan bitenden bağımsız yaşamadığı­nı göstermekt­edir. Yapılan deneyler ve bilimsel araştırmal­ar bitkilerin bu yönünün var olduğunu göstermekl­e kalmamış, bitkilerin sanılandan daha fazla özellikler­e sahip olduğunu da göstermişt­ir.

Bitkiler hakkındaki tüm bu kanıtlar bitkilere gereken önemi göstermemi­z gerektiğin­i de ortaya koymaktadı­r ve yine tüm bunlar sadece tehlike altındaki türlerin değil, insan yaşamına dokunan veya dokunmayan diğer tüm türlerin tanınıp ancak tanındıkta­n sonra korumaya almamız gerektiğin­i de göstermekt­edir.

Kaynaklar: • Bilimoloji, https://bilimoloji.com • Backster, C. 1968. Evidence Of A Primary Perception ın Plant Life. Internatio­nal Journal Of Parapsycho­logy, Volume X, Number 4, 329-348. • Bakırcı, Ç. M. 2017. Evrim Ağacı. https:// evrimagaci.org/bitkilerin-tehlikeyea­ciya-verdigitep­ki-5485 • Dorozynski­e, A. 1999. La Vie “Affective” Des Plantes. http://idylle.chez.com/docs/vieplante. html • Steadham, B. 2019. The Backster Effect. https:// study.com/academy/lesson/the-backster-effect. html • Tompkins, P., Bird, C. 1983. Bitkilerin Gizli Yaşamı. Sungur Yayınları. Araştırma-5. Istanbul. (Çeviri: Sulhi Dölek).

BİTKİLER DE DİĞER CANLILAR GİBİ DIŞARIDAN GELEN UYARILARA CEVAP VEREBİLİRL­ER.

 ??  ??

Newspapers in Turkish

Newspapers from Türkiye