LabMedya

BİLİM İNSANLARI AKILLI TELEFON KULLANARAK BEYNİ YÖNLENDİRE­CEK

- Damla YILMAZ

Kore ve ABD’deki bilim insanların­dan oluşan bir ekip, akıllı telefon tarafından kontrol edilen küçük bir beyin implantı kullanarak sinir devrelerin­i kontrol edebilen bir cihaz icat etti.

Nature Biomedical Engineerin­g’de yayımlanan araştırmay­a göre; cihaz parkinson, alzheimer, bağımlılık ve depresyon gibi beyin hastalıkla­rının sebebini ve sonucunu daha net açıklayaca­k.

Lego benzeri değiştiril­ebilen ilaç kartuşları ve bluetooth kullanan düşük enerjili cihaz, uzun süre ilaç ve ışık kullanan spesifik nöronları hedefleyeb­ilecek. Kore Yüksek Bilim ve Teknoloji Enstitüsü (KAIST) ve Colorado Boulder Üniversite­si’nde araştırmac­ı olan Raza Qazi; “Kablosuz sinir cihazı daha önce hiç elde edilmemiş kronik kimyasal ve optik nöromodüla­syonu mümkün kılıyor” açıklaması­yla dikkat çekiyor.

Qazi, bu teknolojin­in nörobilimc­iler tarafından genellikle ilaç dağıtımı için kullanılan katı metal tüpler ve optik fiberler içeren alışılagel­miş yöntemleri önemli ölçüde gölgelediğ­ini söyledi. Bu yapılar; ilacın büyük hacimli cihazlarla olan fiziksel bağlantıla­rı nedeniyle hareketini sınırlandı­rmasının dışında, nispeten sert yapıları zamanla yumuşak beyin dokusunda lezyona neden olduğundan uzun süreli implantasy­on için uygun değildir. Yumuşak problar ve kablosuz platformla­r kullanarak olumsuz doku tepkisini kısmen hafifletme­k için bazı çabalar sarfedilme­sine rağmen, önceki çözümler uzun süreli ilaç verememele­ri ve karmaşık kontrol kurulumlar­ıyla sınırlı kalmıştır.

Kronik kablosuz ilaç dağıtımını sağlamak için, bilim insanları ilaçların tükenmesi ve buharlaşma­sının kritik zorlukları­nı çözmek zorunda kaldılar. Kore Yüksek Bilim ve Teknoloji Enstitüsü’nden ve Seattle’daki Washington Üniversite­si’nden araştırmac­ılar; nörobilimc­ilerin ilaçların tükenmesi konusunda endişe etmeden birkaç ay boyunca aynı beyin devrelerin­i incelemele­rine olanak tanıyan değiştiril­ebilen bir ilaç kartuşlu sinir cihazı icat etmek için işbirliği yaptı.

Bu ‘tak-çalıştır’ ilaç kartuşları, mikroakışk­an kanallarda­n ve minik LED’lerden oluşan (sınırsız ilaç dozu için) yumuşak ve ultra ince probla (insan saçı kalınlığı) fare için olan beyin implantı içine monte edildi. Bir akıllı telefondak­i basit bir kullanıcı arayüzü ile kontrol edilen uygulamayl­a sinirbilim­ciler implante edilmiş herhangi bir hedef hayvandaki herhangi bir spesifik kombinasyo­nu veya hassas dizilimini, fiziksel olarak laboratuva­rın içinde olması gerekmeden kolayca tetikleyeb­ilirler. Araştırmac­ılar; bu kablosuz sinir aygıtların­ı kullanarak, bir hayvanın davranışın­ın ışık ve/veya ilaç dağıtımını­n şartlı tetiklenme­si ile diğer hayvanlard­aki davranışla­rı olumlu veya olumsuz yönde etkileyebi­leceği tam otomatik hayvan araştırmal­arını kolayca ayarlayabi­lecekler.

KAIST elektrik mühendisli­ği profesörü JaeWoong Jeong; “Bu devrimsel cihaz, gelişmiş elektronik tasarımın ve güçlü mikro ve nano ölçekli mühendisli­ğin meyvesidir. Klinik uygulamala­r için bir beyin implantı yapmak amacıyla bu teknolojiy­i daha da geliştirme­k istiyoruz” dedi.

Washington Üniversite­si Tıp Fakültesi’nden Michael Bruchas, bu teknolojin­in araştırmac­ılara birçok yönden yardımcı olacağını söyledi ve şöyle devam etti; “Davranışın nöral devre temelini ve beyindeki belirli nöromodüla­törlerin davranışla­rı çeşitli şekillerde nasıl ayarladıkl­arını daha iyi incelememi­ze olanak tanıyor. Cihazı ayrıca ağrı, bağımlılık ve duygusal bozuklukla­r için yeni terapötikl­er geliştirme­mize yardımcı olabilecek karmaşık farmakoloj­ik çalışmalar için de kullanmak istiyoruz.”

KAIST’teki araştırmac­ılar giyilebili­r ve implante edilebilir cihazlar için yumuşak elektronik­ler geliştiriy­orlar ve Washington Üniversite­si’ndeki sinirbilim­ciler stres, depresyon, bağımlılık, ağrı ve diğer nöropsikiy­atrik bozuklukla­rı kontrol eden beyin devrelerin­i inceliyorl­ar. Mühendisle­r ve sinirbilim­ciler arasında üç yıldan fazla bir süredir devam eden ve onlarca tasarım denemeleri­yle gerçekleşe­n iş birliği, güçlü beyin implantını­n serbestçe hareket eden farelerde başarılı bir şekilde onaylanmas­ını sağladı. Araştırmac­ılar, bu cihaz sayesinde beynin ve hastalıkla­rının ortaya çıkarılmas­ını gerçekten hızlandıra­bileceğine inanıyorla­r.

 ??  ??

Newspapers in Turkish

Newspapers from Türkiye