BEBEKLERİN DİŞ ÇIKARMA BELİRTİLERİ BİRBİRİNDEN FARKLI MI?

Dr. Ayşe SOKULLU

Anadolu Sağlık Merkezi

Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı

Bebeğin hayatında önemli bir kilometre taşı olan ilk diş, rahatsız edici bir sürece de neden olabilir. Diş çıkarma periyodu konusunda ebeveynler ne kadar çok ve doğru bilgi sahibi olursa bebeğin de süreci bir o kadar kolay geçirmesine yardımcı olur. Her bebeğin diş çıkarma yaşı farklıdır. Çocuk doktorunuz dişlerin çıkış seyrinin normal olup olmadığını veya 1 yaş öncesi diş hekimine gitme gerekliliğini izler.

Bebeklerin 20 süt dişinin genellikle 4-11. aylarda başlayıp 24-30 aylarda biten bir süreçtir; ancak ilk diş yaşı 3-4 ay kadar erken olabildiği gibi 15 aylıkken ilk dişini çıkaran bebekler de vardır. Diş çıkarma belirtileri de bebekler arasında değişkendir. Anne babanın diş çıkarma yaşları, genetik ve hormonal yapı kadar beslenme durumu da bu konuda etkilidir. dönemde yani 18 ila 24 arasında 4 adet köpek dişleri çıkar. Son 6 aylık dönem yani 24-30. aylar arasında ise 4 adet ikinci süt azı dişleri çıkarak tamamlanır. Böylece bebeklerin süt dişlerinin tamamlanması 2,5-3 yaşını bulabilmektedir. Ayrıca 6 aylık sapmalar normal kabul edilebilir. Üst dişlerin önce çıktığı, köpek ve azı dişlerinin eşzamanlı çıktığı çocuklar da görülebilir.

İlk 12-15 ayda hiç diş çıkarmamış olan bebeklerin sistemik bir sorun açısından değerlendirilmesi gerekir.

Diş çıkma aşamasında damak kenarında şişkinlik, gerginlik ve ele gelen sertlik olabilir. Morumsu bir şişlik de gelişebilir. Buna ‘sürme kisti’ denir, dişin dişeti içerisinde hareketi sürecinde kılcal damar açılmaları ile oluşan kabarık yapıdır. Bunun için o bölgeye masaj uygulanması ya da diş kaşıyıcıları buzdolabında bekleterek soğuk ama donmamış olarak çocuğa vermek rahatlatıcı olabilir. İlk dişler eğri dizilimli çıkabilir, diş dizisi oluşup yan yana sıralanma gerçekleşene kadar bu durumu doğal kabul edebiliriz. Ancak dişetinde şişkinlik ve hassasiyet, morluk gibi belirtilere rağmen devam eden aylarda diş çıkmazsa diş hekimine başvurmak gerekir.

Diş çıkarma süreçlerinde şişlik genellikle 1-2 hafta ile sınırlıdır. Giderek artan şişlikler, dişeti kanamaları, tekrarlayan aftlar gibi durumlar çocuk hekimine danışılmalı.

Dişeti hastalıkları ve tekrarlayan aftlar bazen bağışıklık bozukluğu ile seyreden hastalıkların ilk habercisi olabilir.

Diş çıkarma döneminde hafif ateş görülebilir; ancak 1-2 günden uzun sürmemelidir. Ateş 38.5 derecenin üzerine çıkmaz. 38,5 derece ve üzeri ateşler, özellikle 3 günün üzerinde devam ediyorsa ve eşlik eden kusma, ishal, döküntü gibi ek belirtiler de varsa diş çıkarma dönemine denk gelen bir enfeksiyon olasılığı açısından çocuk doktoruna başvurulmalı.

Bebeklerde 3-4 aylıktan itibaren tükürük bezlerinde salgı artışı ve eş zamanlı olarak ellerini ağza götürme, yumruğunu emme şeklinde hareketlerin yoğun olduğu bir dönem yaşanıyor. Salya artışı hemen diş çıkacağını göstermez. 15 aylık ilk dişini çıkaran bebekler bile 3-4 aylıkken bu periyoddan geçer. Diş çıkarma sırasında iyice artarak kendini gösterir. Diş çıkaran bebeklerde normalde var olan kaka kıvamı biraz daha cıvık olabiliyor. Ancak ciddi sıvı kaybettiren ishal diş çıkışına bağlanamaz. Kusmalar üst ön dişlerin çıkış ve değişme dönemlerinde kolay uyarılabilir. Viral enfeksiyonlar açısından değerlendirme gerekir. İlk dişlerin çıkışından itibaren diş temizliğine önem verilmesi gerekiyor. Değişecek olsalar da süt dişlerinin çürük olması genel sağlığa, ağız florasına ve kalıcı dişlerin sağlığına zarar verir. İlk aylarda temizleme mendilleri, arka dişler çıktıktan sonra küçük diş fırçaları temizlik için kullanılabilir. Diş macununa ilk 3 yaşta gerek yoktur ve yutma/aspirasyon sebebi ile tehlikeli olabilir.

3 yaş sonrası diş macunu mercimek büyüklüğünde kullanılabilir. Florürlü bir diş macunu tercih edilir. Diş temizliğinde asıl olan macun değil doğru fırçalamadır; dişetlerini hırpalamayacak şiddette ama yeterli temizliği sağlayacak sürede fırçalama çocuklara öğretilmeli.