KİMYAGERLER TERMOSET PLASTİKLERİ GERİ DÖNÜŞTÜRMENİN YOLUNU BULDU
Genelde dayanıklı plastik eşyalar termoset plastikten üretilir. Bu plastikler özellikle dayanıklı ve ısıya karşı dirençli üretildiğinden, bunları yeniden dönüştürmek çok zordur.
İşte bilim insanlarının yeni yaptığı bir araştırmayla termosetleri bir arada tutan kimyasal bağlar çözülerek, yeniden geri dönüştürülebilecek.
Bu yeni teknik sayesinde termosetlerin fiziksel direncini değiştirmeden, sadece bir katkı malzemesiyle yeniden dönüştürülebilir hale getirmek amaçlanıyor. Günümüzde kullandığımız plastik poşet, kaplık gibi malzemelerin % 75’e yakını geri dönüştürülebiliyor. Fakat araba parçalarından kullanılan termoset plastikler dönüştürülemediğinden yeniden kullanılamıyor. Yeni nesil termoset plastikte ise karışıma silil eter denen bir monomer ekleniyor.
Ayrıca bu madde yeniden şekillendirmeye daha uygun bir durum yaratıyor. Massachusetts Teknoloji Enstitüsü’nden kimyager Jeremiah Johnson; “Bu çalışmanın, herhangi bir tür termoset plastiğin temel mimarisindeki ana tasarım prensibini, ortaya çıkaracağına inanıyoruz” diyor. Aynı araştırma ekibi daha öncesinde de termosetlerle bazı temel karakterleri paylaşan plastiklerde silil eter monomerlerini kullanmıştı. İşte bu çalışmada da benzer prensibin termosetler için de işe yarayabileceğini gösterdiler.
Son çalışmada, kamyon ve otobüs gövde panellerinde kullanılan polidisiklopentadien (pDCPD) adı verilen geri dönüşümü pek de verimli olmayan termoset plastiğe bakıldı. % 7,5 -10 silil eteri, polidisiklopentadien sıvı öncülü olarak kullanan ekip, yeni bir plastik türü üretti. Bu yeni plastik termoset plastik gibi dayanıklı ama florür iyonlarıyla temas ettiğinde bozunuyor. Ayrıca bu yeni formül diğer bir testi de geçti. Bu yapı bozunmakla kalmıyor, oluşan ürünler yeniden kullanılabiliyor.
Yani geri dönüşüme giriyor. MIT’den Jeremiah Johnson; “Bu yeni malzemenin, diğer termoset plastikten nerdeyse hiçbir farkı yok. Hatta mekanik özellikle bakımından orijinal malzemeden daha gelişmiş bir madde. Öyle gösteriyor ki; bozunma ürünleri ile aynı prosesi kullanarak yeniden termoset üretebiliriz ki, bu çok heyecan verici bir gelişme” diyor. Bu proseste bozunabilir monomerler kullanılarak gerçek polimer zincirleri kurulabiliyor ve bu teknikle önceki yaklaşımlar geliştirilerek, zincirleri oluşturan bağları gerçekten yıkılabilir yapıyor.
Küresel plastik kirliliği her geçen gün kırmızı çizgiye yaklaşırken, bu gibi çözümlerle dünyada üretilen plastiklerin % 20 civarı geri kazanılabilir. % 20’nin 65 milyon tona denk geldiğini belirtmekte fayda var. Nature’da yayınlanan makale sayesinde termoset plastikleri geri dönüşüme sokarak çevre kirliliği engellenebilir.