ALZHEIMER VE UÇUK VİRÜSÜ ARASINDAKİ BAĞLANTI
Bilim insanları onlarca yıldır Alzheimer hastalığı ve Herpes (uçuk) virüsü arasında ilişki kurmaya çalışıyor. Alzheimer’da amiloid plak hipotezinden yola çıkan, amiloid plaklara saldıracak şekilde tasarlanan bir çok ilacın klinik denemesi başarısız oldu. İşte bu nedenle bazı araştırmacılar tekrardan viral hipotezleri gözden geçirmeye başladı.
Herpes simplex virüs tip 1(HSV-1) ile Alzheimer hastalığı arasında doğrudan ilişki kurmak oldukça zor. Çünkü 50 yaş altındaki dünya nüfusunun üçte ikisinden fazlasının HSV-1 taşıdığı düşünülüyor, bu nedenle virüs Alzheimer’ın temel sebebi olamaz.
Buna rağmen, bazı bilinmeyen genetik ve çevresel faktörlerle birleştiğinde virüs patojenik prosesleri tetikleyerek Alzheimer hastalığına neden oluyor olabilir.
Bu hipotetik sebebi test etmek için Tufts Üniversitesi’nden araştırmacılar, halka şeklinde sünger gibi malzemelerden eşsiz 3 boyutlu bir beyin modeli üretti. Sinir kök hücreleri kullanarak, kök hücrelerden nöronlar üreterek beyaz ve gri beyin materyali taklit edildi. Araştırmanın ilk yazarı Dana Cairns; “Bizim oluşturduğumuz Alzheimer hastalığı modeli diğer çalışmalardan çok farklı. Çoğu çalışmada nöronlardaki Alzheimer hastalığı benzeri fenotipleri tetikleyen genetik mutasyonlara dayanır. Bizim araştırmamızın farkı burada yatıyor. 3D beyin modelimizde normal nöronlar sayesinde, herpes virüsünün Alzheimer hastalığı fenotiplerini tetiklemeye yeteceği gösteriliyor” diyor.
Bu araştırma insan beyin dokusu modeli üzerinde HSV-1 enfeksiyonu olan ortamda patojenik belirtilerin gelişimine ilişkin ilk araştırmadır. Araştırmanın sonuçları ortamda başka spesifik aracı olmadığından, HSV-1 virüsü enfeksiyonuyla Alzheimer benzeri işaretlerin nasıl tetiklenebileceğini göstermektedir.
“Enfeksiyondan sadece üç gün sonra, büyük ve yoğun beta amiloid proteini oluşumları ve bu plakların oluşumundan sorumlu enzimlerin ifadesinde artış gördük. Nöron kaybı,nöro-enflamasyon ve nöronlar arasında sinyal baskılanması gördük.
Kıdemli yazar David Kaplan; “Daha önce hastalığın bu kadar çok yüzü in vitro olarak taklit edilmemişti” diyor. Klinik olarak onaylanmış bir antiviral tedavinin herpes virüsü tarafından tetiklenmiş Alzheimer belirtilerinin azaltabileceği gösterilse de, bu çalışmanın insan sübjelerde etkili bir tedavi oluşturabileceği net değildi.
David Kaplan hastada bir kez klinik Alzheimer semptomları gözlendiğinde, hastalığın anti-viral ajanlarla durdurmak için çok geç olacağını düşünüyor ve şöyle diyor; “Başlangıçta amiloid beta oluşumunda enfeksiyonu temizlemek faydalı olsa da, zamanla bu proteinler kendi kendilerine plak oluşturacak şekilde birikecek sonunda beyin hücreleri için toksik hale gelecektir”. Herpes hipotezinin destekleyen bu kanıtlar, araştırmacılar hastalığını erken aşamalarında yeni fırsatlar sağlayabilir.
Araştırma Science Advances dergisinde yayımlandı.
Kaynaklar:
•https://newatlas.com/science/alzheimersdisease-herpes-virus-3d-brain-model-studytufts
• https://www.gercekbilim.com/3-boyutlu-beyindokusu-modeli-sayesinde-alzheimer-ve-ucukvirusu-arasinda-kanit-bulundu/