CÜCE FARELERİN BEYİNLERİ KIŞIN KÜÇÜLÜYOR
Karada yaşayan en küçük memeli cüce sivri fare (Suncus etruscus), bir insanın başparmağı büyüklüğünde. Hayatta kalmaya yetecek enerjiyi üretmesi için, her gün vücut ağırlığının 8 katı yemek yemesi gerekiyor ve bu nedenle kış uykusuna yatmıyor.
Kısa süre önce saygın bilim yayını PNAS’ta yayımlanan bir araştırmaya göre, bu fareler kış uykusu yerine beyindeki somatosensoriyel korteks hacminin yüzde 28’ini kaybediyor. Bu da muhtemelen enerji tasarrufu yapmalarını sağlıyor.
Araştırmacılar 10 fareden oluşan bir grubu bir yıl boyunca MR taramasından geçirdi. Hayvanları yeterli sıcaklıkta tutumalarına ve sınırsız gıda erişimi sağlamalarına rağmen kış aylarında beyin hacminin azaldığı görüldü.
Daha sonra farklı bir fare grubunu inceleyen araştırmacılar, yaz aylarında yiyecek miktarını kısmayı denedi.
Bunun sonucunda beyin hacminde yine azalma görüldü. Bu da söz konusu olgunun hem zamanın geçişine hem de yiyecek mevcudiyetine bağlı yaşandığını gösterdi. Araştırmacılar beyin hacmindeki bu değişimin, farelerin bıyıkları aracılığıyla duyusal sinyalleri gönderdiği ve avcılıkta kullandığı somatosensoriyel kortekste meydana geldiğini saptadı.
Bulgulara göre korteksteki bir tabaka, kışın yüzde 28 daralıyor ve sonraki yaz yüzde 29 genişliyordu. İncelenen farelerin beyinlerindeki bu bölümünde bulunan nöronların sayısı da kıştan yaza yüzde 42 artıyordu.
Wisconsin La Crosse Üniversitesi’nde kış uykusu üzerine çalışan sinirbilimci Christine Schwartz, bulguları şöyle değerlendirdi: Burada beynin küçüldüğünü görüyoruz. Hücre kaybı yaşandığını görüyoruz. Bunlar genellikle ciddi, zararlı olaylarla bağlantılıdır. Ama bu hayvanların söz konusu süreci geçmesi, daha sonra da geri dönüştürmesi ve kaybedilenleri geri kazanması çok ilginç. Üzerinde çalışılması gereken çok önemli bir şey.