TEMİZLİK VALİDASYONU

GMP, hammaddelerin ve ürünlerin her türlü kirlilikten korunmasını hedeflemektedir.

Tesis ve ekipman, çapraz bulaşma, toz ve kir birikimine bağlı olarak ürün kalitesini olumsuz etkileyecek faktörleri önlemek amacıyla temizlik ve bakım işlemlerinin etkin bir biçimde yapılmasına imkan verecek şekilde tasarlanmalıdır. Bu sebeple tüm kalite (ve iş) riskleri kalite risk yönetimi prensipleri çerçevesinde belirlenmeli ve risklerle orantılı önlemler alınmalıdır.

Riske yönelik operasyonel veya teknik önlem mümkün olmadığında ya da sonuçları uygun biçimde kontrol edilemediğinde, toksikolojik değerlendirme sonuçları kontrol edilebilir bir riski desteklemediğinde ve/veya kalıntı limitlerine ulaşabilecek valide bir analitik metot olmaması gibi sebeplerle üretim tesis ve ekipmanlarının ürüne tahsis edilmesi gerekli olabilir.

Risklerin kabul edilebilir olduğu, temizlik prosesinin ürün kalıntılarını ve çevresel kirleticileri üretim ekipmanından yeterli ve tutarlı bir şekilde uzaklaştırdığının temizlik validasyonu çalışmaları ile ispat edildiği durumlarda, farklı ürünlerin aynı ekipman kullanılarak üretilmeleri mümkündür.

İşletmelerin, ürün, ekipman, sistem, metot vb gibi, bireysel durumlarının benzersiz doğasının bir sonucu olarak, Temizlik Validasyonunda farklı yaklaşımlar tercih edilebilir. Firmalar bu seçimlerinin temelindeki rasyonel gerekçeleri dikkatli bir şekilde belirlemeli ve bilimsel gerçeklere dayandırarak savunabilmelidir.

Detayda farklı yaklaşımlar mümkün olsa da validasyonun GMP gerekliliklerini karşılayabilmesi için bazı konuların Kalite, Üretim ve Teknik birimlerin ortak katılımıyla dikkatlice planlanması çok önemlidir. Bunlardan bazıları;

• Ekipman temizlik prosedürlerinin uygunluğunun yazım dili ve uygulanabilirlik anlamında gözden geçirilmesi,

• Numune alınacak noktaları ve yöntemlerini belirlemek üzere temizliği en zor noktaları tespit edilmesi,

• Ekipmanın ürüne temas eden kısımlarının yüzey alanlarının hesaplanması,

• Hangi ekipmanın hangi ürünlerle temas ettiğini gösteren ekipman – ürün matrisleri hazırlanması,

• Her bir ürün ve aktif madde için toksikolojik, çözünürlük, temizlik zorluğu değerlendirmeleri yapılarak kalıntı kabul limitlerinin hesaplanması,

• Tüm sistemi temsil etmek üzere en kötü ürünlerin belirlenmesi,

• Limit seviyesini tespit edebilecek hassasiyette analitik yönteme karar verilmesi ve metot validasyonlarının tamamlanması,

• Validasyonda kullanılacak protokol, rapor taslaklarının hazırlanması,

• Personel eğitim ve kalifikasyonlarının tamamlanması,

• Numune alımı, analiz ve raporlanması...

Temizlik validasyonu programı, nihayetinde üretim devam ettiği sürece, regülasyonlar ve kılavuzlar ışığında sürekli güncel tutulmalı ve geliştirilmelidir.