SOĞAN ZARINDAN PNÖMONİYE:
Burkholderia cepacia
1949 yılında Walter Burkholder tarafından soğan zarında çürümeye sebep olarak keşfedilen Burkholderia cepacia kompleksi, birbiriyle yakından bağlı 17 üyeden oluşan bir gruptur. Katalaz ve oksidaz pozitif, nonfermentatif ve gram negatif olan bu bakteri, nemli ortamlarda çok uzun bir süre canlı kalabilir. Yıllarca yalnız bitki patojeni olduğu düşünülen Burkholderia cepacia’nın, daha sonrasında insanlarda birçok enfeksiyona ve hatta ölüme sebep olan fırsatçı bir patojen olduğu fark edilmiştir.
Özellikle hastanelerde, bağışıklığı zayıflamış kişilerde pnömoniye sebep olması en sık gözlenen durumdur. Ayrıca şiddetli septisemi, septik artrit, osteomiyelit, menenjit, peritonit, üriner ve solunum yolu enfeksiyonlarına da neden olmaktadır. Bu bağlamda diyabet hastaları, kronik böbrek hastaları, alkol bağımlıları, kronik akciğer hastaları, hemoglobinopatili, kronik granülomatöz ve kistik fibrozlu hastalar Burkholderia cepacia kompleksi enfeksiyonlarına karşı yüksek risk altındadırlar. Her ne kadar geçmişte biyolojik kontrol ajanları olarak kullanılmış ve bitki patologlarının araştırma odağı olmuşsa da bazı bilim adamları tarafından biyokontrol için kullanımı sakıncalı görülmüştür. Su kaynakları, pastörize edilmemiş süt, sebze ve meyvelerde bulunabilen Burkholderia cepacia, hastanelerde kullanılan ve kontamine olmuş ilaçlar ve intravenöz sıvılar, antiseptikler, dezenfektanlar ve tıbbi cihazlar gibi sıvı ortamlarda uzun süre canlı kalıp çoğalabilmekte, bu etkenlerle ve hastalardan bulaş yoluyla da hastane kaynaklı enfeksiyonlar gözlemlenebilmektedir. Onun antibiyotik ve dezenfektanlara karşı gösterdiği bu direnç, hastanelerde kullanılan diyaliz makinaları, farmasötik ilaçlar, nebulizör, ventilatör sistemleri, monitörler, duş başlıkları gibi çoğu tıbbi malzemeyi risk kaynağı sınıfına sokmaktadır ve çok sıkı enfeksiyon kontrol önlemleri gerektirmektedir.
Burkholderia cepacia kompleksi, toplum kökenli pnömoniye neden olan yaygın mikroorganizmaların duyarlı olduğu çoğu antibiyotiklere karşı doğal dirençli olması bu bakterilerin oluşturduğu enfeksiyonların tedavisinde sorun oluşturmaktadır. Özellikle aminoglikozidler, birinci ve ikinci kuşak sefalosporinler, antipsödomonal penisilinler ve polimiksinler başta olmak üzere birçok antibiyotiğe dirençlidirler. Seftazidim, piperasilin, doksisiklin, kloramfenikol, meropenem ve trimetoprim gibi ajanlara karşı duyarlılık gösterir.
Burkholderia cepacia kompleksinin tanısı oldukça zahmetlidir. Bakterilerin balgam veya kan gibi klinik örneklerden tanımlanması genellikle seçici besiyerleri ve biyokimyasal analizler ile sağlanır. CLSI (Clinical & Laboratory Standards Institute)’nın önerdiği tedavi şekli, nispeten daha duyarlı olduğu birden fazla antibiyotiğin kullanımı ile gerçekleşir.
Burkholderia cepacia’nın Koyun Kanlı Agar veya MacConkey Agar gibi yaygın olarak kullanılan besiyerlerinde izole edilmesi zordur çünkü yavaş büyüme eğiliminde olan bir mikroorganizmadır ve hastalardan alınan numunelerde bulunabilecek Pseudomonas aeruginosa, Escherichia coli ve Staphylococcus aureus gibi yaygın floranın aşırı büyümesi sonucunda varlığı gizlenebilir.
Bu sebeple Burkholderia cepacia kompleksi izolasyonunun hızını ve doğruluğunu iyileştirmenin yanı sıra niceliksel geri kazanımı sağlamak için son derece seçici ve farklı bir besiyerine ihtiyaç doğmuştur. Bu amaca yönelik formüle edilen Burkholderia Cepacia Selective
Agar, içerdiği crystal violet, polymyxin B, gentamicin ve vancomycin ajanları ile Burkholderia cepacia kompleksi dışındaki yaygın olarak bulunan organizmaları inhibe eder. Karbonhidrat oksidasyonundan asit üretimi ile de koloniler etrafında sarı bir bölge oluşturur.
Organizmanın izolasyonu ve tanımlanması, uygun tedavinin seçimini kolaylaştırmak, taşıyıcı durumunu belirlemek ve enfeksiyon kontrolünü sürdürmek için önemlidir.
Tedavi süresi, klinik veriler ve mikrobiyoloji sonuçları dikkate alınarak belirlenir. Kaynaklar: • ANKEM Derg 2012;26(1):16-19 Yoğun Bakım Ünitesinden İzole Edilen Burkholderia cepacia Suşlarının Çeşitli Antibiyotiklere Direnci • NCBI (National Center for Biotechnology Infromation) Burkholderia cepacia Sepsis in a proviously Healthy Full-Term Infant • Wikipedia Burkholderia cepacia complex