BEBEKLER KONUŞMADAN ÖNCE MANTIKLI DÜŞÜNEBİLİYOR
Oldukça ilginç bir çalışmada; bir grup araştırmacı, insanların en erken 12 aylıkken mantıksal çıkarımlarda bulunabildiklerini keşfetmiş olabilirler. On yıllardır psikologlar; dilin, çıkarımsal düşünmenin önemli ve gerekli bir göstergesi olduğunu düşünüyorlardı. 2014’te gelişim psikolojisi alanında çalışan seçkin bir grup araştırmacı, deneyleri sonucu çıkarımsal düşüncenin 3 ila 5 yaşları arasında başlayabileceğini ileri sürdüler.
John’s Hopkins Üniversitesi’nden psikolog Nicolo Cesana- Ariotti, bu yaşın çok daha düşük olabileceğini düşünüyordu. Nicolo Cesana- Ariotti; mantıksal çıkarım yapabilme yetisinin, bebeklerin zihinlerini anlamaya çalışmanın oldukça önemli bir parçası olduğu düşüncesiyle yola çıktıklarını söyledi.
Science dergisinde yayımlanan çalışmada Cesana- Ariotti ve meslektaşları, bebeklerin çıkarımsal düşünme yapabilme yetenekleri olup olmadığını nasıl saptadıklarından söz etti. Deneyleri; bir yaşında 72 bebek ve 19 aylık 72 bebekten oluşuyordu, bu bebeklerden hiçbiri henüz konuşma yetisine sahip değildi.
Deney düzeneğinde, bebekler annelerinin kucağında oturuyorlardı. Sessiz ve hissiz bir biçimde oturan annelerin gözleri de bağlanmıştı. Bebekler, gözleri bağlanan annelerin yüzlerinden herhangi bir belirti alamıyorlardı. Daha sonra; bebekler, bilgisayar ekranında oynatılan ve siyah bir ekran önüne yerleştirilmiş şemsiye, çiçek, gülümseyen surat, dinozor gibi birçok sanal objeyi içeren bir animasyon izlediler. Objelerin en üst kısımları aynı olacak şekilde çizilmişlerdi. Eğer iki obje siyah ekranın arkasına götürülürse, sadece üst kısımları görünebiliyordu.
Bir sonraki aşamada, objelerden biribebek hangisi olduğunu göremiyordu- bir kupanın içine alınıyordu. Daha sonra kupa ekranın önüne getiriliyordu, bebek hala sadece objenin üst kısmını görebiliyordu. Bu aşamadan sonra siyah ekran kaldırılıyordu, böylece bebek arkada kalmış objeyi görebilmiş oluyordu. Daha sonra da kupanın içindeki obje gösteriliyordu. Ancak araştırmacılar bu aşamada bebeğin mantıksal çıkarım yetisini ölçmek için ufak bir değişiklik oluşturdular.
Diyelim ki ekranın arkasına ilk aşamada bir şemsiye ve gülücük konmuş olsun. Kupa ile bir obje alınıp siyah ekran indirildiğinde arkada kalan obje de şemsiye olsun. Araştırmacılar, kupanın içinde gülücük olmasının beklenmesini mantıksal çıkarım yetisi olarak ölçtüler. Ancak son aşamada, araştırmacılar ekrandaki kupanın içinde hangi obje olduğunu gösterirken, gülücük yerine ikinci bir şemsiye çıkardılar. Bu aşamaya bütün yaş grubundaki bebekler, kupaya daha uzun süre bakarak reaksiyon gösterdiler.
Cesana-Arlotti; bebeklerin daha uzun süre ekrana bakmaları sonucunu, gülücük bekleyip şemsiye çıkmasıyla beklentilerinin karşılanmamasına bağlıyor. Ancak California Üniversitesi’nden psikolog Lisa Oakes, bu sonucun başka bir açıklaması olabileceğinden söz ediyor. Belki de bebekler, siyah ekranın arkasından iki farklı obje çıktığını izleyip bu sebeple daha uzun süre ekrana baktılar.
Araştırmacılar, siyah ekranın kaldırılıp kupanın içindekilerin gösterilmesi arasında geçen zamanda bebeklerin göz bebeklerinin büyüdüğünü ve dikkatlerinin kupaya yönlendiğini gözlemlediler. Bu verilerin de çıkarımsal düşünme ile ilgili fikirlerini destekledikleri sonucuna vardılar. Northwestern Üniversitesi’nden Susan Hespos, çalışmanın sonuçları hakkında
“Bu veriler, insanları akıllı yapan bazı karakteristiklerin gelişim sürecimizin erken zamanlarında primitif formlarda belirgin olabileceğine kanıt sunuyor” yorumunda bulundu.