UNUTULMAYA YÜZ TUTMUŞ GELENEKSEL BİR LEZZET KURUT
GÖÇEBE KÜLTÜRÜNDE HAYVANCILIK, HAYATTA KALMAK ADINA ÖNEMLİ FAALİYETLERDEN BİRİSİDİR. BU NEDENLE KONAR GÖÇERLER TARAFINDAN, HER TÜRLÜ NİMETLERİNDEN FAYDALANILAN BU SÜRÜLERİNDEN ELDE EDİLEN BOL MİKTARDA SÜTTEN YOĞURT, KEFİR, AYRAN, KIMIZ, TEREYAĞI, KARIN TEREYAĞI, PEYNİR ŞEKLİNDE YARARLANILDIĞI KADAR KURUT DA YAPILMIŞTIR. KEŞ, ÇÖRTEN, TORAK VE TERNE GİBİ YÖRESEL İSİMLERLE BİLİNEN KURUT; YOĞURTTAN VEYA YAYIK ALTI AYRANINDAN YAPILAN FERMENTE SÜT ÜRÜNÜDÜR. KURUT HAKKINDA AYRINTILI BİLGİYİ UZMAN DİYETİSYEN ŞENOL YILDIZ’DAN ÖĞRENİYORUZ.
Kurut, nasıl üretiliyor?
Kurut, üç şekilde üretilebiliyor:
• Ayrandan tereyağı elde edildikten sonra geriye kalan yayık altından,
• Yoğurdun süzülerek koyulaştırılması yoluyla,
• Tuz, yağ veya kremayla yoğrulan yoğurdun güneşte kurutulmasıyla elde ediliyor.
Kurut, hangi alanlarda kullanılıyor?
Lezzet verici ve besleyici olması nedeniyle yemeklere eklenen kurut, kahvaltı öğünlerinde peynir yerine veya ara öğünlerde yoğurt yerine tüketilebiliyor. Ayrıca kurut, gıda endüstrisinde yoğurt tozu üretiminde kullanılıyor. Besin teknolojisindeki gelişmeler ve muhafaza yöntemlerinin artması, kurut tüketiminin yaygınlaşmasını önlüyor.
Kurutun kullanım ömrü ne kadar?
Kurut, kışın taze sütün az olduğu veya hiç olmadığı yerlerde yoğurt yerine kullanılan bir besindir. Soğutularak muhafaza edilmesi gerekmeyen bir besin olan kurut; bozulmadan ve besin değerini yitirmeden uzun süre saklanabiliyor.
Kurut, hangi besin ögelerini içeriyor?
1 kg kurut, 15–17 kg yoğurttan elde ediliyor. Kurutun besin bileşimi; sütün elde edildiği hayvanın beslenme biçimine, üretilirken kullanılan aletlere ve ekipmanlara göre farklılık gösteriyorsa da kurut; protein, kalsiyum, fosfor, potasyum ve sodyum açısından zengin bileşime sahiptir. 100 gram kurut, 52 gram hayvansal kaynaklı protein içeriyor. Kurutun yağ oranı azaldıkça kuruması kolaylaşıyor ve zamanla beyazlaşıyor.
Kurutun sağlık üzerindeki etkileri neler?
Kemik ve diş yapısının güçlendiriyor. Kas büyümesini destekliyor.
Kalp fonksiyonlarını düzenliyor. Emziklilik döneminde süt kalitesini artırıyor.
Vücudun sıvı ve elektrolit dengesini koruyor.
Kimler kurut kullanmamalı?
Yüksek sodyum içeriği ve düşük mikrobiyolojik kalitesi nedeniyle kurut, 12 ay öncesindeki bebeklere verilmemeli. Hipertansiyon, kalp-damar hastalıkları ve böbrek yetmezliği ile yaşayan bireyler kurut tüketmemelidir. Konu hakkında geniş bilgi için uzman diyetisyeninizle görüşün.
Kurut, neden ülkemizde yaygın olarak kullanılan bir besin değildir?