Eti Maden Sivrihisar NTE Sahasına 581 Milyon TL Yatırım Yaparak Üretime Geçecek

Birliği'nin kayda aldığı maden ihracatının 2019 yılının Ocak-Mayıs dönemine göre %7 azalış ile 420 milyon, doğaltaş ihracatının ise yüzde 11 azalış ile 250 milyon dolar olarak gerçekleştiğini söyleyen Kaya, “2020 yılının başında Çin'in Wuhan kentinde başlayan ve tüm Dünya ülkelerine yayılan Covid-19 virüsü salgını nedeniyle dünya ekonomisi durma noktasına geldi.” ifadelerini kullandı. Yılbaşından itibaren diğer sektörlerin; fuar, ticaret heyeti gibi etkinlikleri yaptığını vurgulayan Kaya, “Sektörümüzün önemli etkinlikleri ya iptal edildi ya da ertelendi. Dolayısıyla 2020 yılına sektörümüz fuar ve etkinliksiz başlamış oldu.” dedi.

Ülkemiz madencilik sektörünün en önemli pazarlarının başta Çin olmak üzere AB, ABD ve Ortadoğu ülkeleri olduğunu belirten Kaya, “Çin'e ihracatımızın tamamen durması, diğer ülkelerde (özellikle Ortadoğu ülkelerinde) siparişlerin bekletilmesi dolayısıyla madencilik sektörü büyük sıkıntı yaşamaktadır. Ocak ayında en büyük alıcımız olan Çin'e normal seyreden blok mermer ihracat rakamları Şubat ayında %43, Mart ayında %68 oranında düşmüş Nisan ve Mayıs aylarında ise normalleşmeye başlayarak Haziran 2020 dönemini bir önceki senenin aynı ayına göre %13 kayıpla kapadı.

Çin salgın sürecinde diğer ülkelerden 1-2 ayda önde gidiyor. Oradaki insani hareketler normale dönmeye başladı. Çin'de inşaat sektöründe mevsimlik işçilerin çalışması nedeniyle, sektör durma noktasında gelmişti. Çünkü bu çalışanlar seyahat edemiyordu. Ancak şu an bu çalışanlar seyahat etmeye başladılar.

Çin'de doğaltaş üretim tesislerinin yoğun olarak yer aldığı Yunfu bölgesinde tek bir Covid-19 vakası görülmedi. Buradaki tesisler de şu an yavaş yavaş üretim yapmaya tekrar başladılar. Mayıs ayından itibaren Çin'den gelecek doğaltaş talebinin kademeli olarak artış göstermesini bekliyoruz.

Literatürde Kızılcaören Toryum ve NTE sahası olarak bilinen ve Eskişehir'de bulunan Barit, Florit, NTE ve Toryum sahası için Eti Maden İşletmeleri 581,5 milyon lira kamu yatırımı yapacak. Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğü Beylikova Florit Barit ve Nadir Toprak Elementleri İşletme Müdürlüğü tarafından işletilmesi planlanan ve kurumun öz kaynakları ile finanse edileceği öğrenilen projede ÇED çalışmaları devam ediyor.

Edinilen bilgilere göre Sivrihisar ve Beylikova İlçeleri, Kızılcaören Mahallesi mevkiinde tespit edilen kompleks cevherin açık işletme yöntemiyle üretilmesi, çeşitli teknik proseslerle üretilecek kompleks cevherin zenginleştirilerek ekonomiye kazandırılması planlanıyor. Yapılacak madencilik faaliyetleri kapsamında pasa ve cevher toplam üretiminin yılda 570.000 ton/yıl (Cevher: 152.250 ton/yıl / Pasa: 417.750 ton/yıl) olması bekleniyor. Sahada florit, barit ve toryumun yanı sıra NTE başlığı altında seryum, lantan, neodmiyum, praseodmiyum ve diğer bazı nadir toprakların üretilmesi hedefleniyor. MTA tarafından yapılan çalışmalarda 11.368.075 ton %37,44 tenörlü florit, 9.424.424 ton %31,04 tenörlü barit, 953,587 ton %3,14 tenörlü nadir topraklar, 60.716 ton %0,2 tenörlü toryum ve 8.551.465 ton ekonomik değeri bulunmayan gang mineralleri olmak üzere

Firmalarımız bu dönemde doğaltaş ürünlerinin resimlerinin gönderilmesi yoluyla satışlarına az da olsa devam ettiler.

Bu sürece katkı sağlaması amacıyla, bizde Çin'den ciddi sayıda bir alıcıyı karantina süreçlerini de dikkate alarak Sağlık Bakanlığımızla ve Ticaret Bakanlığımızla koordineli olarak Türkiye'ye getirmeyi planlıyoruz. Şu an birçok Çinli alıcı firma Türkiye'ye geliyor. Bu firmalarımızı blok mermer üreticisi firmalarımızla buluşturmayı planlıyoruz.

Şu an İtalya ve İran'dan Çin'e ihracat yapılamıyor. Ancak Türkiye'den ihracat şu an Çin'e gerçekleşiyor. Bu dönemde firmalarımızın Çinli firmalara sürekli kendini hatırlatarak bu durumu fırsata çevirme şansı var.

Tüm dünya ülkelerine bu dönemde yapılan maden ihracatının düşmesi, şirketlerin devlete, piyasaya, istihdam ettiği personele (doğrudan 150.000 kişi, dolaylı olarak ise 2 milyon kişiye) karşı yükümlülüklerini yerine getirmekte büyük sorunlar yaşamasına neden olmuştur. Madencilik sektörü tarım sektörü ile toplumların hammadde ihtiyaçlarını sağlayan iki temel üretim alanından biri olmakla birlikte yaklaşık 2019 yılında gerçekleştirdiği 4,7 milyar dolarlık ihracat rakamına ek olarak diğer sektörlere hammadde üreterek ülkemizde 40 milyar dolara yakın değer oluşturmaktadır.

İhracatta yaşanan bu sıkıntıların yanında ülke içerisinde tüketilen hammaddeleri sağlayan madencilik sektörünün alt kollarında faaliyet gösteren özellikle KOBİ niteliğindeki şirketler üretim ve tahsilat süreçlerinde telafisi zor sıkıntılar yaşamaya başlamışlardır. Bu nedenlerle ilk açıklandığında madencilik sektörünü kapsamayan ‘Ekonomik İstikrar Kalkanı Paketine' sektörümüzün dahil edilmesi için sektörümüzde faaliyet gösteren bütün STK'larımızın da destekleri ile Hazine ve Maliye Bakanlığımız tarafından kapsama alınmasını sağladık.” ifadelerini kullandı.

Eylül 2020 30.358.268 ton tüvenan kompleks cevher rezervi (görünür + muhtemel) tespit edilmiş durumda.

Yıllık 570.000 ton tüvenan cevher üretim kapasitesi göz önünde bulundurulduğunda üretilecek yıllık tüvenan cevher içeriğinde 213.408 ton florit, 176.928 ton barit, 17.898 ton NTO, 1.140 ton toryum ve 160.626 ton ekonomik değeri bulunmayan gang mineralleri olacağı hesaplanıyor. Bu kapsamda proje ömrünün de 53 yıl olması bekleniyor.

Sahada ilk etapta nihai tesis-proses akım şemasının oluşturulmasına yönelik teknik ve teknolojik çalışmalar için 1.200 ton/yıl cevher işleme kapasiteli pilot tesis kurulması planlanıyor. Pilot olarak kurulacak tesisten elde edilen veriler ışığında teknik ve teknolojik ihtiyaçlar belirlenecek ve nihai tesis kurulumu gerçekleştirilecek.

Planlanan faaliyet kapsamında arazi hazırlık ve inşaat aşamasında 75 kişi ve işletme aşamasında ise 250 kişi istihdam edilecek. Teknik personel dışındaki insan kaynağının öncelikle civar yerleşimlerden sağlanacağı öğrenilirken yapılacak faaliyetlerin yöreye büyük bir ekonomik canlılık getirmesi bekleniyor.

Tüm izinlerin alınmasıyla üretim çalışmalarına 2021 yılının başlarında geçilmesi planlanıyor.