Çocuk ve genç işçi çalıştıranlar dikkat!

Çalışma hayatında fiziksel anlamda zayıf ve güçsüz olan çocuk ve genç işçiler yasal koruma altına alınmış olup, bünyelerine uygun hafif işlerde çalıştırılabilirler. Ayrıca çocuk ve genç işçilerin fiziksel ve psikolojik gelişmelerini olumsuz etkileyecek işlerde çalışmaları yasaklanmıştır.

İş Kanunu’na göre maden ocakları ile kablo döşemesi, kanalizasyon ve tünel inşaatı gibi yer altında veya su altında çalışılacak işlerde 18 yaşını doldurmamış erkek ve her yaştaki kadınların çalıştırılması ve sanayiye ait işlerde 18 yaşını doldurmamış çocuk ve genç işçilerin gece çalıştırılması yasaktır.

İş mevzuatına göre 14 yaşını bitirmiş, 15 yaşını doldurmamış ve ilköğretimini tamamlamış kişi çocuk işçi; 15 yaşını tamamlamış ve 18 yaşını tamamlamamış kişi ise genç işçi olarak sınıflandırılmaktadır. Esas olarak İş Kanunu’nun 71. maddesinde göre, 15 yaşını doldurmamış çocukların çalıştırılması yasaktır. Ancak, 14 yaşını doldurmuş ve zorunlu ilköğretim çağını tamamlamış olan çocuklar; bedensel, zihinsel, sosyal ve ahlaki gelişmelerine ve eğitime devam edenlerin okullarına devamına engel olmayacak hafif işlerde çalıştırılabilirler.

Örneğin, düşme ve yaralanma tehlikesi olabilecek şekilde çalışmayı gerektirecek olanlar hariç meyve, sebze, çiçek toplama işleri, kümes hayvanları besiciliğinde yardımcı işler, esnaf ve sanatkarların yanında satış işleri, büro hizmetlerine yardımcı işler, satış eşyalarına etiket yapıştırma ve elle paketleme işleri hafif işler olarak kabul edilmektedir.

14 yaşını doldurmamış çocuk- lar ise bedensel, zihinsel, sosyal ve ahlaki gelişmelerine ve eğitime devam edenlerin okullarına devamına engel olmayacak sanat, kültür ve reklam faaliyetlerinde yazılı sözleşme yapmak ve her bir faaliyet için ayrı izin almak şartıyla çalıştırılabilmeleri mümkündür.

Zorunlu ilköğretim çağını tamamlamış ve örgün eğitime devam etmeyen çocukların çalışma saatleri günde 7 ve haftada 35 saatten; sanat, kültür ve reklam faaliyetlerinde çalışanların ise günde 5 ve haftada 30 saatten fazla olamaz. Bu süre, 15 yaşını tamamlamış çocuklar için günde sekiz ve haftada kırk saate kadar artırılabilmektedir.

2 saatten fazla 4 saatten az süren işlerde 30 dakika, 4 saatten 7.5 saate kadar olan işlerde çalışma süresinin ortasında 1 saat olmak üzere ara dinlenmesi verilmelidir. Çocuk ve genç işçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi 20 günden az olamaz ve bu süre yıllık ücretli iznin kesintisiz kullandırılması esastır. Çocuk ve genç işçilerin hafta tatili izinleri kesintisiz kırk saatten az olamaz ve günlük çalışma süreleri, yirmi dört saatlik zaman diliminde, kesintisiz on dört saat dinlenme süresi dikkate alınarak uygulanmak zorundadır.

Her ne koşulda olursa olsun çocuk ve genç işçiler, çocuklara karşı işlenmiş suçlardan hüküm giyen veya yüz kızartıcı suçlardan hüküm giymiş olan işveren veya işveren vekilleri yanında çalışamazlar.

Çocuk ve genç işçi çalıştıran işverenler çocuk ve genç işçinin velisi veya vasisine, çocuk ve genç işçinin çalıştırılacağı iş, karşılaşabileceği riskler ve alınan önlemler hakkında bilgi vermekle yükümlüdür. Aynı zamanda okula devam eden çocuk ve genç işçiden çalıştırmaya başlamadan önce öğrenci olduğuna dair belge istemek ve iş sözleşmesini çocuk ve genç işçinin velisi veya vasisi ile yazılı yapmak zorundadır.