Harcamalar yataya döndü, MB ne yapacak?

Tüketimdeki canlılığı en kısa vadede ölçen gösterge banka ve kredi kartları ile yapılan harcamalar. COVID-19 vakalarının Türkiye’de başladığı günlerde kartla yapılan harcamalarda sert gerileme yaşanmış, mart-mayıs döneminde yapılan harcamalar, salgın öncesi döneme göre yüzde 20-30 arasında düşmüştü.

Hazirandan itibaren ise normalleşmeye paralel olarak harcamalar yeniden canlandı. Temmuzun son haftasında kartlı harcamalar haftalık 24,4 milyar TL’yle rekor seviyeye ulaşmıştı. BDDK tarafından açıklanan verilere göre harcamalar ağustos-eylül döneminde yatay seyrediyor. Aşağıdaki grafik son iki yılda kartla yapılan harcamaları (enflasyondan arındırılmış olarak) gösteriyor.

Son dönemde kredi faizlerinde ve döviz kurlarında yaşanan yükseliş, harcamalarda henüz bir gerilemeye neden olmadıysa da, yükseliş ivmesini sonlandırmış olabilir. Yılın 3. çeyreğinde ekonomideki büyümenin önceki çeyrekten (-%9,9) daha iyi geleceğini biliyoruz. Ancak 4. çeyrek, 3. çeyrekten daha iyi olmayabilir. En azından tüketim açısından bunu söylemek mümkün.

Veri takviminde bu hafta Türkiye için güven endeksleri ve politika faizi haftası. Salı günü tüketici, perşembe günü sanayi, perakende, hizmet ve inşaat sektörlerinin eylül ayı güven endeksleri açıklanacak. COVID-19 döneminde sert düşen endeksler, mayıs, haziran ve temmuz aylarında toparlanma göstermiş, ağustosta ise yataya dönmüştü.

Sadece inşaat sektörü güven endeksi kredi kolaylıklarının desteği ile salgın öncesi değerlerine çıkmış durumda. Turizm, taşımacılık ve eğlence sektörlerindeki durgunluk nedeniyle hizmet güven endeksi diğer endekslere göre en zayıf durumda olanı. Tüketici güveni nisan ayında gördüğü dip seviyenin yaklaşık 5 puan üzerinde olmasına rağmen, uzun vadede hala zayıf seyrediyor. Bu hafta açıklanacak eylül verisi, ağustosta yataya geçen endekslerin son durumunu gösterecek. İnşaat ve tüketici güveninde gerileme; hizmet ve perakendede ise daha küçük hareketler görebiliriz.

Haftanın en önemli gelişmesi ise perşembe 14:00’te açıklanacak olan faiz kararı. Politika faizi dışındaki kanallarda fiili olarak faiz artışı yapan ve ağırlıklı ortalama fonlama maliyetini yüzde 7,6,’dan yüzde 10,4’e çıkaran Merkez Bankasının sadeleşme ve duruş belirleme açısından politika faizinde de bir artış yapması gerektiği konusunda ağırlıklı bir görüş olsa da; bunu yapıp yapmayacağı üzerinde bir uzlaşı yok. Birlikte göreceğiz…