‘Aynı mala tomarla para veriyoruz’ duygusu yaratır

MERKEZ Bankası’nın bankalara gönderdiği “Enflasyonla mücadele için küçük banknota ağırlık verelim” yazısını önce bir bankacıya sordum. Bankacı ilk anda şu yanıtı verdi:

- Bir ülkede kupürler ne kadar büyürse satın alma gücü o kadar düşer. Kuruş olmalı ki, rekabet olsun, kuruşun hesabı yapılsın.

Ardından bankacılık sektörünü, Merkez Bankası cephesini çok iyi bilen bir uzmanla konuştum. Yorumlarına çok güvendiğim uzmanımız yanıta şöyle girdi: - Küçük kupürlü banknotların daha yoğun kullanılmasının enflasyona etkisi sıfırdır.

Aksine beklentileri bozabileceğini belirtti: - Enflasyon devam ettikçe doğal olarak büyük kupürlü banknotlar dolaşımda artar. Bu eğilimi idari tedbirlerle tersine çevirmeye çalışmak küçük kupürlü banknotların dolaşımını hızlandırır.

Banknotların eskimesinin hızlanacağının altını çizdi: - Ama fiyatlama davranışlarına ya da tüketicilerin fiyat duyarlılığına bir etki etmez. Belki de, “Aynı mala tomarla banknot veriyoruz” diye halkın enflasyon beklentisini olumsuz etkileyebilir.

Fiyat istikrarı olan ülkelerde banknot kupürlerinin adet olarak dağılımının çan eğrisini andırdığını anımsattı: - Küçük kupür sayısı artar, bir noktada daha yüksek kupürlerin adedi azalmaya başlar.

TL’den 6 sıfır atıldığı günlere işaret etti: - Örneğin yeni para ilk çıktığında büyük bir olasılıkla 20’lik kupür en fazlaydı. 5 ve 10 TL kupür sayısı daha azdı. 50 ve 100’lükler de adet olarak daha azdı.

Enflasyonun banknot dağılımına etkisinin altını çizdi: - Enflasyon devam ettikçe çan eğrisinin tepesi 20’den 50’ye, belki de şimdi 100’e, hatta 200 TL’lik banknotlara kaydı.

Bu kayışın enflasyon yaratmadığını vurguladı: - Enflasyon olduğu için bu kayış gerçekleşti.

Yorumunu şu mesajla tamamladı: - Şimdi idari önlemlerle çan eğrisinin tepesini 200 ya da 100 TL’lik banknotlardan 50 TL’lik banknotlara kaydırmaya çalışmak, enflasyonun düşüşüne değil, enflasyon beklentilerinin bozulmasına yarar.