“Havuç ihracatta diye iç piyasa ihmal edilmemeli”
“İHRACATA MAL YAPMAK İÇ PİYASAYA MAL YAPMAYA BENZEMEZ”
■ TOBB Hazır Giyim ve Konfeksiyon Sektör Meclisi Başkanı Şeref Fayat: Bu dönemde kimse kur farkından zarar yemek istemez, dövize endeksli satışa dönerler. İç piyasada büyük müşterileri olanlar bile ‘ aman ihracat yapayım’ der. Daha önce hiç ihracat yapmayan ya da daha az ihracat yapanların böyle volatilitenin olduğu bir dönemde ihracata ağırlık verdiğini görüyoruz. Ancak burada istikrar olması önemli. İhracata mal yapmakla iç piyasaya mal yapmak arasında çok fark var. Bu nedenle ihracatı deneyip vazgeçenler de olacaktır. İhracatın kalıcı olması için üretici firmanın üretim kabiliyeti, dış ticareti bilen eleman istihdamı, mali yapısı ve ilgili sertifikaları gerekiyor. İhracatın tabana yayılması değerli, ama bu firmaların sadece ihracat yapmak için ihracata girmeleri doğru değil, doğru müşteriyi doğru pazarı iyi analiz edip ticari riske girmeleri lazım. İhracat yaptıkların ülkeleri çok güvenli zannetmesinler, kesinlikle sigorta yaptırsınlar.
“SEPETTEKİ YUMURTALARIN RİSKİNİ DAĞITMAK İSTİYORLAR”
■ İstanbul Kimyevi Maddeler ve Mamulleri İhracatçıları Birliği (İKMİB) Başkanı Murat Akyüz:
İhracata geçmeye çalışan firmaların çoğu ‘sepetteki yumurtaların riskini’ dağıtmak isteyenler. Döviz risklerini sırtlarında taşımak istemiyorlar. Daha önce ihracat yapanlar da ihracatın payını en az yüzde 50’ye çıkarmak istiyor, ama bu o kadar kolay olmuyor. Kalıcı ihracat için kalıcı sözleşme lazım. Aynı zamanda ihracat bedelinin yüzde 25’inin düzenlendiği tarihteki kur üzerinden TCMB’ye satmasına ilişkin karar firmaları özellikle de yeni ihracata başlayanları uzaklaştırabilir. Uzun zamandır ihracatçı olanlar bile çekinmeye başladı. Bu karardan dönülmezse, 32 bin firmayı ihracatçı yaptık derken, birkaç ay sonra 32 bin ihracatçıyı kaybettik de diyebiliriz.
"HAVUCU NEREYE KOYARSANIZ TAŞVAN ORAYA GİDER"
■ TOBB Plastik, Kaucuk, Kompozit Sanayi Meclisi Başkanı Yavuz Eroğlu: Ekonomide çok genel bir kural var, havucu nereye koyarsanız tavşan oraya gider. Havuç şu an ihracat tarafında. Kur riski yok, müşteri toplu alım yapıyor, pazar büyük, ödemeyi garanti altına alma mekanizması daha iyi, iç piyasa gibi değil… Hükümet de genel politikasıyla ihracatı öne alıyor. Haliyle bu trend devam edecek, özellikle kurlar böyle giderse. Başta söylediğim gibi havuç o tarafta ama unutmamak lazım ki, uzun vadede iç piyasasının geriye atan ya da unutan firmaların uzun vadede başarılı olması zor görünüyor. Yurt içi piyasa kenara atılmaz, çünkü bu kendi piyasan ve alıcı sana yakın. Uzun vadede iç piyasada markası güçlü olmayan, pazar payını iyi bir noktaya getirmeyenlerin başarılı olma şansı yok. Dolayısıyla havuç orada diyerek ihracata koşarken, iç piyasayı da boş bırakmamak lazım. Bir de burada yeni firmalar da ihracat yapıyor ama ihracatın artması için kapasitenin artması, bunun için de yatırım ortamının iyileştirilmesi gerekiyor.
“İŞLETME SERMAYELERİ EKSİYE DÜŞTÜ”
■ İstanbul Tüccarlar Kulübü Başkanı İlker Önel: Şu an piyasada biraz rahatlamış gibi görülse de ekim-kasım aylarındaki şokların etkileri devam ediyor. İşletme sermayesi anlamında özellikle içeriye mal satanlar ciddi anlamda eksiye düştü. Bunun yanında ihracatı özendirme politikası da var. Şu anda herkes ihracat yapmaya bakıyor. Ancak bazı sektörlerde ihracat yapan firma sayısı artıyor ama ithalatçı müşteri artmıyor, bu durumun da ihracatçı firmaların fiyat kırmasına ve kar marjlarının düşmesine neden olduğunu görüyoruz. Bir de ihracatta miktar ve ciro artıyor ama katma değer artmıyor. İhracatta yapmamız gereken katma değerli ürünlerin ihracatını artırmak… Yeni firmalar ihracatçı ailesine dahil olurken katma değerli ihracat yapmalarını da teşvik etmeliyiz.
“İÇ PİYASA TEŞVİK BEKLİYOR”
■ İstanbul Demir ve Demir Dışı Metaller İhracatçıları Birliği (İDDMİB) Başkan Vekili Çetin Tecdelioğlu: Şu an iç piyasa enflasyonun verdiği etkiyle ve yüksek maliyetlerle küçülecek. Durgunluğun birkaç ay daha böyle gitmesi bekleniyor. Burada firmaların ihracata ağırlık vermesi çok normal. Yeni ihracata başlayanlar öncelikle ilişkilerini iyi götürmeli, kaliteli hizmet ve zamanında teslimatlarla ihracatlarını kalıcı kılabilirler. İç piyasa ise teşvik bekliyor. Firmalar işletme sermayesi darlığı içinde, paranın maliyeti çok yüksek, özkaynaklar yetmiyor... Tüccarlar ve sanayiciler KGF gibi bir destek bekliyor. İç piyasada yüksek maliyetleri sindirebilmek buna benzer operasyonlarla mümkün olabilir.