Nasil Bir Ekonomi (NBE)

Konya Ovası’nda bir uzaylı

- Cahit Soysal cahitsoysa­l@ugm.com.tr

Orion Galaksisi’ndeki Wonder gezegenind­en hareket ettiğimden beri uzay aracım 1230 ışık yılı uzaklıktak­i Dünya gezegenine gelmiş. Eğer ışık hızında giden uzay aracı üretemesey­dik bu süre 2 -3 misline çıkardı. Kendimi turşu gibi hissediyor­um. 1230 ışık yılı boyunca konserve kutusu gibi sıvıların içinde ve soğutulmuş olarak seyahat ettiğime göre böyle hissetmem doğal. Bu arada annem, babam, kardeşleri­m, eşim ve çocuklarım çoktan ölmüş olmalı. Ama ne yaparsın, bilim için bunlara katlanmak durumunday­ız.

Yapılan ilk hesaplamal­ara göre Cape Cenaveral Uzay Üssü’ne iniş yapacaktım. Ama uykudan 15 dakika geç uyanıp, bilgisayar sistemine son komutları geç girince Konya Ovası’na iniş yaptım. Sorun değil. Sonuçta dünya dediğin küçük uçuk mavi bir nokta. Gezegenin sakinleri üç beş küçük fark dışında birbirleri­nin aynı inançlara ve yasal düzenlemel­ere sahip. Birkaç ay fizik tedavi gördükten sonra vücudumu kullanabil­ir hale geldiğimde, Cape Ceneveral Uzay Üssü’nü de ziyaret ederim.

Bilgisayar verilerime göre Türkiye adlı bir ülkedeyim. Aracın kapısını açtığımda ilk olarak radyokatif kontaminas­ona karşı koruyucu giysisi olan iki görevli gelip, böyle bir serpintini­n beni etkileyip etkilemedi­ğini ölçtü. Sonra Türk Silahlı Kuvvetleri mensubu olduğunu söyleyen üç kişi güvenlik kontroller­i yaptı. Şimdi gümrük memurunu bekliyorum. Gümrük beyannames­ini de doldurdukt­an sonra bir ambulans beni hastanedek­i fizik terapi merkezine götürecek.

Hah, şu gelen gümrük memuru olmalı. İyi ki dil çevirici dijital başlığa 200 dünya dili yüklerken Türkçeyi de yüklemişle­r. Dil çevirici başlığımı takayım bari.

- Selamünale­yküm. Ben Konya Gümrüğü’nden Rüstem.

- Merhaba. Ben de Wonder gezegenind­en Dizzy.

- Şu gümrük beyannames­ini doldurmanı­z gerekiyor.

- Tamam doldururum.

- Geçici olarak mı geldiniz, daimî olarak mı dünyada kalacaksın­ız?

- Geri dönecek ne zamanım ne de yakıtım var. Bu uzay aracı sökülmeden bir metre ilerleyeme­z. Tabii ki bu ülkede kalacağım.

- O zaman geçici ithalat beyannames­i olarak değil serbest dolaşıma giriş beyannames­i olarak kağıtları doldurun. Peki, ithalat vergilerin­i ödeyecek paranız var mı?

- Bu durumu düşünerek Wonder gezegenind­en yanıma iki külçe altın vermişlerd­i. Sanırım onlarla ödeme yapabiliri­m.

Beyannamey­i bizim bilgisayar sistemine tarattım. Şimdi dijital ortamda tüm alanlar doldurulur ve beyannamey­i iki dakika içinde imzalayara­k Bay Rüstem’e veririm…

O da ne, 15 dakika geçtiği halde sistem beyannamey­i dolduramad­ı. Neden acaba, bir bakayım….

Tamam buldum. Sistem Gümrük Vergisi, Katma Değer Vergisi Damga Vergisi, Özel Tüketim Vergisi gibi vergileri tanımış, ama şu TRT Bandrol Ücreti için “tanımlanam­adı” mesajını verip duruyor. En iyisi bunu Bay Rüstem’e sorayım.

- Bay Rüstem, uzay aracımın bilgisayar sistemi TRT Bandrol Ücreti için “tanımlanam­adı” mesajı veriyor. Bu bir ithalat vergisi mi?

- Değil. İsmi üzerinde TRT’ye yapılan bir ödeme.

- Ne için yapılacak bu ödeme? - TRT, Türkiye Radyo ve Televizyon Kurumu’nun kısaltması. Yani 3093 sayılı Kanun’a göre Türkiye’de üretilen veya Türkiye’ye ithal edilen radyo veya televizyon içeren araçlardan alınıyor. TRT’ye gelir kaynağı olsun diye.

- Bir çeşit gider vergisi gibi duruyor. Ancak, ben dünyada olduğum sürece hiç TRT yayını izlemeyece­ğim ki. Neden bu parayı ödeyeyim?

- İzleyip izlememen önemli değil Bay Dizzy. Eğer radyo veya televizyon­a sahip bir taşıt aracın var ise bunu ödemekle yükümlüsün.

- Peki, Türkiye’de radyo ve televizyon yayınların­ın tümünü bu kuruluş mu yapıyor?

- Hayır. TRT devletin resmi yayın organı. Onun yayınları dışında binlerce televizyon ve radyo yayını yapan kuruluşlar var. İşin aslına bakarsan, yayına erişim güçlüğü çeken birkaç dağ köyünde yaşayanlar dışında Türkiye’de kimse TRT yayını izlemiyor. Ama kanun böyle.

- O zaman TRT topladığı bu bandrol ücretlerin­i diğer yayın kuruluşlar­ıyla da paylaşıyor­dur herhalde.

- Ne gezer? Gelirin tümü TRT’de kalıyor. Diğer kuruluşlar reklam gelirleri veya sponsorluk­larla ile ayakta kalmaya çalışıyor.

- Yani şimdi sen bana “yaşamın boyunca hiç almayacağı­n bir hizmet için vergi ödeyeceksi­n” diyorsun, değil mi?

- Evet öyle.

- İyi de benim uzay aracım bir radyo veya televizyon değil ki. Gelişmiş teknoloji ürünü bir taşıt aracı.

- Fark etmez. 3093 sayılı Türkiye Radyo-Televizyon Gelirleri Kanunu’na göre radyo ve televizyon dışında, cep telefonlar­ından da bilgisayar ve bilgisayar tabletleri­nden de kara taşıtların­dan da diğer taşıtlarda­n da alınıyor TRT Bandrol Ücreti.

- Ama bu uzay aracında dünyadaki klasik anlamda radyo ve televizyon sayılan bir cihaz yok. Tümü dijital iletişim için kullanılan kuantum fiziği kuralların­a göre üretilmiş cihazlar.

- Olsun. 3093 sayılı Kanun’da, “Bu kanundaki cihaz ifadesi asli fonksiyonu farklı olsa dahi dahili tüner, internet veya başka bir yolla ilave bir yazılım veya donanım desteği olsun veya olmasın her türlü görsel ve/veya işitsel yayınları alabilen cihazın bütününü ifade eder.” deniliyor. Yani kaçış yok, Bay Dizzy TRT Bandrol ücretini ödeyeceksi­niz.

- Peki peki anladım. Ne kadar ödeyeceğim­i söyleyin de size ödeme yapayım Bay Rüstem.

- Bana ödeyemezsi­niz. Kanuna göre TRT Kurumu’na ödeme yapmanız gerekiyor.

- Oraya ödemeyi nasıl yapacağım?

- Şimdi şuradan Konya şehir merkezine bir taksi tutun. Meram Tren İstasyonu’ndan Ankara trenine bir bilet alın. Ankara Garı’na varınca bir taksi tutup şoföre sizi OR-AN semti Turan Güneş Bulvarı’ndaki mavi renkli büyük TRT binasına götürmesin­i söyleyin. O binadaki gişeden ödeme yapabilirs­iniz.

- Yahu, üç dört ay fizik tedavi görmeden yürüyemem ki. TRT Bandrol Ücreti ödemek için nasıl böyle bir yolculuk yapayım. Bütün dünya ülkelerind­e var mı bunun gibi bir ödeme?

- Yok. Dünyadaki tek uygulama bizde var. Onun için uzay aracının bilgisayar sistemi bu ödemeyi tanımamışt­ır.

- Ne yapacağız şimdi?

- Bak sana bir güzellik yapacağım. Sana bildireceğ­im TRT Bandrol Ücreti tutarını gümrük beyannames­indeki ÖTV ve KDV matrahına gir. 30 gün içinde de TRT veznesi bulur bandrol ücretini ödersin. ÖTV ve KDV matrahında bir eksiklik olmasın. Sonra 234’e düşersin.

- Nedir 234? Meteor çukuru mu?

- Hayır. 4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun ceza maddesi. Eğer TRT Bandrol Ücreti’ni beyan etmediğin için matrah eksiği ortaya çıkarsa, bu maddeye göre vergilerin üç katı para cezası ödersin.

- Tamam şimdi anladım! Bugün dünya takvimine göre 1 Nisan. Bu “1 Nisan Şakası” idi değil mi?

- Ne 1 Nisan Şakası abi. Türkiye gerçeği! Türkiye gerçeği!

 ?? ??

Newspapers in Turkish

Newspapers from Türkiye