Batı “sönerken” Doğu “parlıyor”
İki hafta boyunca düzenlenen 45. Bangkok Uluslararası Otomobil Fuarı, tam 50 markanın yeniliklerini görmeye gelen bir milyon ziyaretçi ile Batılı ülkelerde artık unutulan coşku ve heyecanla doluydu.
Milyar nüfuslu Çin fuarlarındaki kalabalık için normal denilse de, mukayese için çok daha uygun olan, otomotiv sektör hacmi Türkiye ile aynı seviyedeki Tayland’ın otomobil fuarı, buralarda unutulan ve özlenen hareketliliğiyle bizleri kıskandırdı.
25 Mart’ta VIP ve basın günleriyle başlayan Bangkok Uluslararası Otomobil Fuarı, çok büyük adetlerde satış rezervasyonuyla 7 Nisan’da yani dün tamamlandı. Pandemide bile kapılarını açan, 1979'dan bu yana ASEAN bölgesindeki türünün en büyüğü olarak toplam 62 milyondan fazla ziyaretçi ağırlamış Tayland’ın başkentindeki IMPACT Challenger Muang Thong Thani salonlarına geçen yıla göre yüzde 20 artışla bir milyondan fazla ziyaretçinin geldiği, Batıda otomobil fuarları “sönerken” Doğuda otomobil fuarlarının parlamaya devam ettiğini kanıtlayan 2024 Bangkok International Motor Show, 20 dünya prömiyeriyle 45. yılında hâlâ ne kadar güçlü olduğunu kanıtladı.
BMW’nin X1’den 7-Serisi’ne ve Mercedes-Benz’in A’dan S-Maybach’a kadar neredeyse tüm model serileriyle (ithal ürünlere konulan aşırı yüksek vergiler nedeniyle) Tayland’da CKD montaj olarak üretildiği Tayland pazarında; Çinli markalara “0” ek vergi ve hatta tam elektriklilere olan önemli teşviklerle, yolların ve elbette fuarın da rengarenk ve yepyeni modellerle dolu olmasına da imrenerek baktık.
Otomobil fuarlarının klasiği, konsept otomobiller ve prototip araçlarla geleceğe dair bir fikir vermenin de unutulmadığı Bangkok’ta, Nissan Hyper Tourer, Suzuki EWX Concept, Mercedes-Benz’in Vision One-Eleven ve Isuzu D-Max EV gibi konseptler de dokunularak, incelenebildi…
Ultra pahalı Lotus Emira V6 Supercharged, 2024 Jeep Wrangler’dan ultra ucuz minik Çinli elektrikli Boma Honri’ye kadar ve Honda’nın Uni-One ve Motocompacto bireysel mobilite alternatifleri de en çok incelenen araçlardı.
Çin, otomotiv endüstrisinin dünyaya meydan okumaya giriştiğini burada bir kez daha görürken, Tayland’da varlıklarını güçlendiren BYD, Changan, GAC Aion, MG, Neta, XPeng ve Zeekr gibi Çinli markaların sayısında önemli bir artış olduğu fark ediliyordu.
Batıda olduğu gibi; karbon ayak izini düşürme trendinde dizel uzmanı Isuzu bile, D-Max pikabının çift motorlu BEV konseptiyle kitlesel hafif ticari pazarında yeni sürdürülebilir şartlara uyum göstereceğini açıklıyordu.
Diğer yanda “bildiğimiz” markaların bineklerinde; BMW’nin yeni iX2'sini, Hyundai N serisi Ioniq’leri, Kia EV5, Lotus Emeya ve Eletre hiper BEV’leri, Volvo EX30, Maserati Grecale Folgore, yeni Porsche Taycan, Mercedes-Benz EQ’ları, hatta Rolls-Royce’un tam elektriklisi Spectre bile, Bangkok’a yıldırım gibi düşmüşlerdi. Kuzey komşu Çinlilerin onlarca tam elektrikli modelinin yanında doğudaki komşu Vietnam’ın Vinfast’ın da boy boy elektriklileri, hatta tereciye tere satmak gibi yorumladığım, dünyanın en büyük Orta Sınıf Pick-Up üreticisi olan Tayland’a yeni elektrikli pikabı Wild’ı da şaşırtıcı şekilde getirerek, Bangkok Otomobil Fuarı’nda çok güçlü bir atılım gerçekleştirdiler.
Diğer yanda Hyundai’nin Stargazer ile Creta modelleri gibi veya Great Wall’un yepyeni hibrit teknolojisiyle Taylandlılara özel uyarlanmış çeşitli sürüş modlarına sahip akıllı Poer Sahar Pickup’ı gibi, Çinlilerle birlikte neredeyse her markanın, elektrikli araçlara henüz hazır olmayanlar için çok sayıda hibrit seçeneği dikkat çekiyordu.
Bangkok’un “Neşeli Deneyimler” The Mobility of Joyful Experiences sloganıyla eRacing FIA Motorsport Games competition Assetto Corsa Competizione platformu ve tüm ziyaretçilerin “iştahını kabartan” 112 adetle limitli Lamborghini Countach LPI 8004, Lamborghini Aventador LP7704 SVJ 63 Roadster, Lamborghini Gallardo LP570-4 Squadra Corse, Rolls-Royce Phantom Tempus ve Dawn Landspeed, Nissan GTR T-spec, McLaren 720S ve Speedtail ve onlarca özel üretim Ferrari’nin yer aldığı HyperCar salonları daha geniş kitlelerle buluşabilmek için düşünülmüş.
Sadece XPeng standında en önde duran otonom uçan mobilite konsepti AeroHT Voyager X2'yi görmeye gelenler bile 76 bin metrekarelik sergi salonlarını ve tüm otoparklarını ağzına kadar doldurmuş gibiydi…
Tüketicinin tercihine göre uygun fiyatlarla araç seçerken, her marka, model ve promosyon kampanyasını tek bir yerde yan yana keşfedebilmenin, ne kadar önemli olduğunu bir kez daha görmüş olduk.
Çinliler her yerde atakta
Bangkok fuarına ve Tayland’a ilk kez adım atan Geely’nin Zeekr ve XPeng gibi Çinli üreticiler, en çekici elektriklileriyle ilk kez sahneye çıkarken, bu pazara çok uzun yıllardır hakim olan Honda, Isuzu, Mitsubishi, Nissan ve Toyota gibi Japon otomobil devlerini şimdiden telaşlandırıyorlardı. 600 milyondan fazla insanın yaşadığı Güneydoğu Asya'nın 72 milyonluk bu en büyük ikinci ekonomisinin de pazar lideri olan Japonların standlarında bir Zeekr X ya da XPeng G6 gibi ultra modern bir seçenek görememek, karşı karşıya kalınacak ürün eksikliğinin yakın vadede bile sorun yarattığını düşündürüyordu.
Çinlilerin yarışılamayan ölçek ekonomisinin üstüne tam elektriklilerin teşvikli fiyat ve ileri teknolojili premium segment özellikler avantajları, ülkeye önceden girmiş ve elektrikli araç pazarının lideri olmuş BYD ve Ora markasıyla Great Wall gibi diğer Çinlilerin satışlarını sürekli artırmış.
Avatr ve Deepal alt markalara sahip Changan’ın diğer küçük markası Lumin’in 14.000 dolarlık ekonomik bir 2 kapılı elektrikliyle pazarın alt ucunu hedeflemesi, Çinlilerin rekabet gücünün bir başka yeni örneği…
Ayrıca 2023 yılındaki 3,37 milyon adetlik satış hacmi 2025 yılında 4 milyona ulaşması beklenen ASEAN bölgesindeki bu en büyük otomotiv endüstri merkezindeki üretim tesislerine sürdürülebilir kalkınmayı teşvik ederken bölgesel işbirliğine aktif katılım mantığında 1,44 milyar dolardan fazla yatırım taahhütleri de, Çinlilerin yerlerini sağlamlaştırma yolunda önemli bir adım. Aion’un yerelleştirmeyi hızlandırmak için bir Ar-Ge ofisi kurması, Hozon Auto'nun markası Neta’nın bile Rayong'daki General Motors fabrikasını satın alarak lokal elektrikli araç montajı planlaması da diğer emsaller.
Ancak, eski yerel üretici Japonların hakimiyetlerini korumak için Tayland'a 5 yıl içinde 4,34 milyar dolar yatırım yapacakları da söyleniyor. Örneğin; Isuzu, 2025 yılında ihracata başlayacak D-Max pikabının elektrikli versiyonu için Tayland'ı üretim üssü yapıyor. Ford’un da, paralel seviyede ek yatırım planları olduğunu duyuyoruz.
Hâlihazırda Türkiye kadar büyük bir hafif ticari üretim üssü olmasına rağmen; trafikte Audi’den Bentley’e ve hatta bizde bile olmayan Techart’a kadar çok pahalı modellerin de bolca görüldüğü Tayland, şimdilik dünyadaki tüm elektrikli araç satışlarının yalnızca binde beşini oluşturuyor.
2023’te binek pazarın yüzde 9’u yani 73.500 elektrikli otomobil satılan, 2024’te tam elektriklilerin payının yüzde 20’lere yaklaşacağı öngörülen ve 2030 yılına kadar 2 milyona yaklaşıp yıllık yerel araç üretiminin %30'unu elektrikli araçlara dönüştürmeyi öncelik olarak belirleyen Tayland’da Çinlilerin yoğunlaşmasıyla oluşan sıkı rekabetin arka planında diğer üreticilerin fiyatları düşürmeye başladıkları da fark ediliyor.
Satışları ivmelenen Çinli üreticilerin yeni tesisleriyle yerli elektrikli araç üretimini bu yıl bile 100 bin adetlere ulaştıracağı tahmin edilirken; içten yanmalı motorluların fiyatıyla en donanımlı tam elektrikli alabilme fikri ve yüksek benzin fiyatları, Tay müşterilerin aklını çeliyor. Yollardaki araçların çoğu hâlâ LPG, benzin ve dizel olmasına rağmen; ülke çapında şarj ağlarının hızla genişletilmesi, hatta bir GAC gibi çok markanın yüzlerce istasyon kurmaya başlaması da, elektriklilere olan sempatiyi yükseltiyor.
2022’den bu yana Tesla’nın da 3 ve Y modelleriyle yer aldığı Tay pazarındaki en büyük rakibi Atto 3 ile yeni enerji taşıt pazarındaki satışların %25'ini yakalayan BYD, 490 km menzilli ve 23.700 dolarlık Dolphin ve en ekonomik Seagull’den en pahalı 580 km menzilli 44.000 dolarlık Seal gibi elektriklileriyle 2023’te 12.777 adedini bu yıl iki misline çıkarmak istiyor. Satışlarda BYD’yi sırayla Neta, Tesla, MG ve Great Wall Motor takip ediyor.
Komşu ülke Vietnam’dan VinFast da, ABD, Hindistan ve Endonezya'da fabrikalar kurduktan sonra büyük VF7’den en küçük küçük VF3’e kadar elektrikli SUV’larıyla şimdi Tayland ile küresel pazar sayısı 50’ye çıkarıyor.
Chery ve Wuling gibi marka bilinirliği, kalite tanınırlığı ve pazar fiyatlandırmasında kendini sürekli geliştiren diğer “ulaşılabilir” Çinlileri de sayarsak; volüm üretici Avrupa ve Japon markalarının artık her yerde rekabet güçlerinin kırılacağını fark ediyoruz.
Uygun fiyatla yeni enerjili araç seçenekleri sunan markaların çoğalmasıyla, Türkiye’de olduğu gibi her yerde tüketicinin satın alma niyetiinin arttığını da, çok net görüyoruz.