Konut ve taşıt kredisini artık kullanan yok
Merkez Bankası ve yeni ekonomi yönetimiyle birlikte değişen enflasyonla mücadele politikaları yüksek faizler, krediler üzerinde makroihtiyati önlemler getirdi. Politikaların sonucunda tüm kredi türlerinde faizler yükseldi. Son dönemde oldukça yüksek seyreden taşıt ve konut kredi faizi sonrasında bankacılık sektöründe kredi kullandırımı durma noktasına geldi. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu haftalık verilerine göre 19 Nisan itibariyle konut kredileri sektörde yılsonuna göre sadece yüzde 1,3 artarken, konut kredilerinin en büyük kullandırıcısı olan kamu mevduat bankalarında yüzde 5 geriledi. Taşıt kredileri ise tüm sektörde yılsonuna göre yüzde 3,6 düştü, kamu mevduat bankalarındaki kayıp yüzde 11,9 ile başı çekti. 19 Nisan haftasında konut kredi faizi 0.84 puan artışla yüzde 44,94 olurken, taşıt kredi faizi ise 1 haftada 33.27 puan geriledi yüzde 23,76'ya indi. Bu düşüş talebe yansımadı.
Taşıt kredilerinde aylık büyüme sınırı var
Merkez Bankası’nın politika faizinde hazirandan bu yana 41.5 puanlık artış yaptı ve yüzde 8,5’ten yüzde 50’ye çıkardı. Bu artırımlar tüm kredi faizlerinde yükseliş getirdi. Aynı zamanda Merkez Bankası makroihtiyati önlemler kapsamında taşıt kredilerinde bankalara yüzde 2 büyüme sınırı getirildi. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) da geçen ay elektrikli araçlara yönelik kredi limit ve vadelerine yeni sınırlar getirdi, yüksek fiyatlı araçlar için kullanılan kredilerin vadesi kısaldı.
Yükselen faizler ve kısıtlamalar taşıt ve konut kredisini durma noktasına getirdi. BDDK verilerine göre konut kredileri sektörde yılsonuna göre sadece yüzde 1,3 artarken, kamuda yüzde 5 geriledi. Taşıt kredileri ise yüzde 5,8 azalırken sektör genelinde en yüksek düşüş yine kamu bankalarında.
Ancak ne Merkez Bankası'nın ne de BDDK'nın konut kredilerine ilişkin bir düzenlemesi ise bulunmuyor. Konut kredi faizi geçen yıl sonunda 3.44 puan artışla yüzde 44,94 seviyesinde iken taşıt kredisi faizi ise geçen yıl sonuna göre 9.55 puanlık düşüşle yüzde 23,76 seviyesinde bulunuyor.
Yılsonuna göre sektörde artış 5.93 milyar lira
Tüm bunlar konut ve taşıt kredisini talebini olumsuz etkiledi. BDDK’nın haftalık verilerine göre sektörde konut kredisi hacmi 438 milyar 351 milyon lira seviyesinde bulunuyordu. Ocak ve şubat aylarında gerileyen hacim martta hafif kıpırdandı ve 19 Nisan itibariyle 444 milyar 281 milyon liraya yükseldi. Ancak bu oldukça sınırlı yüzde 1,3 yani 5.93 milyar liralık bir yükselişe işaret ediyor. Kaba bir hesapla İstanbul'da sıradan bir daire fiyatı kadar artış yaşandı konut kredisi hacminde.
Kamu mevduat bankalarında yüzde 4,9’luk kayıp
Kamu mevduat bankaları konut kredilerinde yüzde 56,1'lik paya sahip. En çok konut kredisi bakiyesi kamu mevduat bankalarında bulunuyor. Kamu mevduat bankalarında yılsonunda 262 milyar 114 milyon lira olan konut kredisi hacmi 19 Nisan'da 249 milyar 222 milyon liraya geriledi. Bu yüzde 4,9'luk yani 12.9 milyar liralık kayıp yaşandığını gösteriyor. Konut kredi hacminin yüzde 23,6'sını oluşturan yerli özel mevduat bankalarında geçen yıl sonuna göre konut kredisinde büyüme 14.1 milyar lira, yüzde 10,6'sını oluşturan yabancı mevduat bankalarında ise 3.9 milyar liralık artış yaşandı. Yerli özel mevduat bankalarının konut kredisi bakiyesi 104 milyar 940 milyon lira, yabancı mevduat bankalarında ise 47 milyar 6 milyon lira seviyesinde bulunuyor.
Sıfır faizli Togg kredisi faizi düşürdü
Taşıt kredisi ise kamu, yerli ve yabancı mevduat bankalarına daha homojen yayılmış durumda. 19 Nisan itibariyle sektörün genelinde taşıt kredisi hacmi 90 milyar 220 milyon lira seviyesinde iken geçen yılsonunda bu rakam 95 milyar 807 milyon lira idi. Yani 5.59 milyar liralık, yüzde 5,83'lük kayıp var. Taşıt kredilerinin yüzde 27,74'üne sahip olan kamu mevduat bankalarında taşıt kredisi hacmi 19 Nisan itibariyle 25 milyar 32 milyon lira. Bu geçen yılsonuna göre yüzde 11,9'luk kayba işaret ediyor, yani 3.38 milyar lira eksildi. Yerli özel mevduat bankaları toplam taşıt kredisi hacminin yüzde 30,43'üne sahip. Yerli özel mevduat bankalarında geçen yılsonuna göre yüzde 3,62'lik kayıp hesaplanıyor. Toplam taşıt kredilerinin yüzde 16,95'ini oluşturan yabancı özel bankaların taşıt kredilerinde yılsonuna göre daralması da yüzde 7,06 seviyesinde bulunuyor. Taşıt kredisinde faiz 19 Nisan haftasında tam 33.27 puan düşüşle yüzde 23,76’ya geriledi. Sektör kaynakları düşüşün nedeninin 800 bin liraya kadar sıfır faizli Togg kredisi kullandırımı olduğunu bu kredinin bile çok az verildiğini vurguladı.