Bütün yükü o çeker

Motoryatlarda da botu güverteye almak, koltuk halatlarının boşluğunu almak gibi görevlerde kullanılsa da vinçler çoğunlukla yelkenli teknelerde ıskota ve mandarlar için bize yardımcı olur. Vinçlerden önce teknelerde tüm bu işleri yapmak için fazladan tayfa kullanma gereksinimi vardı. Şimdi ise 18 metre teknelerde bile tüm halatlarla tek başına baş edip yardım almaksızın dünyayı dolaşmak mümkün hale geldi.

İstisnai durumlar hariç (özel tasarım yarış tekneleri gibi) karşılaşacağımız vinçleri iki sınıfa ayırabiliriz: Standart vinçler ve self tailing (kendinden kilitli) vinçler. Standart vinçlerde halatın çıma tarafının gergin tutulması gerektiği için iki kişinin kullanması daha rahattır. Self tailing vinçlerde ise halatın çıma tarafını vincin üzerindeki sıkıştırma halkasına sıkıştırdığınızda çımayı tutma ihtiyacı olmaz. Self tailing vinçlerin de 1, 2 ve hatta 3 hızlıları, iki yönlüleri ve elektrikli olanları günümüz teknelerinde sıklıkla karşımıza çıkar.

Vinçlerin teknik detaylarından çok, kullanımlarındaki basit ancak çoğumuzun atladığı küçük detaylara odaklanalım. Yazıdaki bazı öneriler kimilerine çok basit gelse de yeni başlayanlar için küçük tedavi reçeteleri gibi olacaktır.

Vince halatı sarma

Halatın vince bazen çok az turla bazen de gereğinden fazla sarıldığını görüyoruz. Halatın vinç etrafındaki tur sayısında kıstas, üzerindeki yükle orantılı olmalıdır. Vinç koluna gerek olmayan bir yük için kullanacaksanız, tek tur sarmanız yeterliyken, vinç kolunun kullanımı gerekecek bir yükse en azından iki tur sarmalısınız. Halattaki yük miktarına orantılı olarak sarım sayısı artmalıdır. Tur sayısının az geldiği durumlarda vinç koluna yüklendiğinizde vincin boşa döndüğünü görürsünüz. Bu durumda tur sayısını artırmanız gerekir. Eğer en başından az yük için dahi fazla tur sararsanız, boşlamak için çok fazla zaman kaybedeceğinizi ve çapariz ihtimalini artıracağınızı unutmayın.

Vinç kolu kullanımı

Kas gücünüzün yetersiz geldiği noktada devreye giren vinç kolu gücünüzü katlar. Ancak vinç kolunu kullanım dışında vincin üzerinde bırakmayın. Anlık bir ihtiyaç olduğunda vinç kolu halatı boşlamanızı engelleyip ciddi bir çapariz yaratabilir. Unutmayın deniz üzerinde bazen 1-2 saniye yaşam ile ölüm arasındaki seçiminizi değiştirebilir ve o anda keşkelere yer yoktur. Vinç kolunun havuzluktaki yeri sabit olmalı, kullanımı bittiğinde sağda solda bırakılmamalı ve tereddütsüz bir şekilde yerine konmalıdır. Denize düşürmek ya da havuzluk zemininde üzerine basılması hiç hoş olmayan sonuçlar doğurabilir.