Püf noktası

Bazen koskoca denizde sanki yer kalmamış gibi iki gemi çatışma riskine girer. Bu durumlar genelde ego savaşlarından, bilgisizlikten ya da dikkatsizlikten ortaya çıkar. Siz siz olun, yol hakkı sizde olsa da çatışma ihtimali ortaya çıkmadan önce yol verin.

Öğrenin, önleyin, çatışmayın

Her zaman yaklaşımımız şu olmalı: Çatışma risklerini nasıl azaltabilirim? Temel olarak çatışmayı engelleyecek iki yol önerilir:

1) Kendinizi görünür kılın ve diğer tekne/gemilerin elektronik sistemlerinde fark edilebilir olun.

2) Diğer tekne/gemilerin rotalarından teknenizi neta etmek için elinizden gelenin en iyisini yapın.

Görünür olmak Radar reflektörleri

Radar sinyali bir hedefe çarpan elektromanyetik dalganın yansıyarak geri dönmesi esasına dayandığı için tekneniz sudan yüksekliği, yapıldığı materyal ve şekli itibariyle iyi bir yansıtıcı olmayabilir. Bu ihtimali ortadan kaldırmanın en ekonomik yolu teknenizde mümkün olan en yüksek noktaya radar reflektörü asmaktır.

Radar hedef güçlendirici (Enhancers)

Radar hedef güçlendirici kendisine gelen en ufak bir radar sinyali aldığında sesli alarm vererek size uyarıda bulunurken, radar frekansını gönderen geminin radar ekranında da güçlü bir sinyal görmesini sağlar. Bazen radar sinyali aldığınız gemi görünebilir mesafenin daha ötesinde olabilir. Bu da sık sık kafa karışıklığı yaratabilir.

AIS (Automatic Indication System)

Diğer gemilerden gelen AIS sinyalini görür ve bu özel kodlu sinyali bilgiye çevirerek ve bu gemi ile ilgili ad, yön liman gibi birçok bilgiyi size verir. İki tipi vardır, sadece alıcı ve alıcıverici. Sadece alıcı cihazlar etraftaki tüm AIS sinyallerini dinleyerek sizi bilgilendirir. Alıcı-verici cihazlar ise bir taraftan AIS sinyallerini alırken diğer taraftan da kendi tanıtım bilgilerini içeren AIS sinyalini yayınlar. Kendinize güvenlik mesafesi sınırları belirleyip bu mesafeden daha fazla yaklaşan gemilerden kurulan alarm yardımıyla haberdar olabilirsiniz.

AIS günümüzde Türkiye ve tüm gelişmiş ülkelerdeki ticari gemi, tekne ve yatlarda bulundurulması zorunlu hale geldi. Ayrıca akıllı telefonlara yüklenen birçok uygulama ile de bulunduğunuz bölgedeki AIS cihazı aktif gemileri takip edebiliyorsunuz. (Telefonunuzun internet bağlantısının o an çalışıyor olması gerekiyor.)

Radar

Radar belirli frekansta güçlü sinyal yayınlayarak, bu sinyalin herhangi bir hedeften yansıyıp geri dönmesini bekler. Yansıyıp geri dönen sinyal olursa da yansıma süresi üzerinden hesap yaparak hedefin uzaklığını, yerini ve hareket ediyorsa hızını ve yönünü bildirir.

Diğer cihazlara göre artısı su üzerindeki diğer cisim ve kara çizgisini de takip edebiliyor olması, dolayısıyla siste de güvenli seyir yapılabilmesini sağlamasıdır. Negatif yönü ise pahalı, büyük ve yüksek güç tüketen anten sistemi olmasıdır. Bu cihazlar, günümüzde tüm ticari gemilerde bulunur.

Ticari gemiler genellikle rotaları üzerindeki limanlar arasında en direkt ve en kısa yolu takip eder. Yoğun trafik olan iç deniz, boğaz ve körfez geçişlerinin bazılarında da bu yollar TAD (Trafik Ayrım Düzeni) olarak belirlenmiş ve haritalarda işlenmiştir. Tad'lar içinde seyahat etmemeye özen göstermek, zorunlu durumlarda da Tad'ların en sancak tarafından seyahat etmek, TAD geçişleri sırasında da hattı en az işgal edecek dik geçişleri tercih etmek bizi çatışma durumlarından uzak tutar.

İletişim

Yaklaştığınız bir gemi ile telsiz teması kurmaktan çekinmeyin. Size yanıt vermeyebilirler ancak rotanızı ve özel bir durumunuz varsa bununla ilgili bilgileri iletin.

Diğer gemi/teknelerle neta olmak Rota kesişmesi

Bir gemi ile rotanızın kesişip kesişmediğini anlamanın en kolay yolu el pusulasıyla kerteriz alarak bu değerin değişip değişmediğini sık aralıklarla kontrol etmektir. Eğer geminin kerterizi değişmiyorsa ileride çatışma olacağı açıktır. Tedbir için ya hızınızı düşürmeli ya da çatışma ihtimalinizin olduğu geminin kıçına doğru rotanızı birkaç derece çevirmelisiniz.

Balıkçı tekneleri

Kural itibariyle ağ balıkçılığı yapan balıkçı teknelerinin öncelikleri vardır. Hangi yönden yol vereceğimizi anlamak için iyi gözlem yapmak ve ağlarını serip çektikleri yönü anlamak gerekir. Özellikle büyük balıkçı teknelerinden neta olmak bazen zor olabilir, bu durumlarda yönünüzü belirlerken balıkçı teknelerinin ağ atıp çektikleri tarafta bir servis botlarının denizde olacağını düşünerek hareket etmek size kolaylık sağlar.

Yetişen gemi olma durumu

Size yetişen bir gemi varsa bunu fark eder etmez hemen dik bir açı ile güvenli mesafeye ulaşana dek rotasından çıkın. Yol hakkı sizde bile olsa, geminin sizi fark edip etmediğinden emin olamazsınız. Boyutlarınızdan dolayı radar ekranında çıkmamış ya da dikkatsizlik sonucunda fark edilmemiş olabilirsiniz. Genelde hep pruvanıza odaklandığınızdan bu tip yakınlaşmalar en tehlikeli olanlardır.

Baş başa yaklaşma durumu

Bir geminin tam pruvanızda ve size yaklaşıyor olduğunu fark ettiğinizde bir an önce en az 10-15˚'lik bir açı ile rotanızı değiştirip gemiye yolundan çekildiğinizin mesajını vermiş olun. Zira birbirinize yaklaşma hızınız taşıtın toplam hızı kadar olacağı için geç kalınmış bir manevra, iki vasıtanın da aynı yöne dümen kırmasına ve çatışmanın kaçınılmaz hale gelmesine neden olabilir.

Rüzgâraltında kalma durumu

Büyük gemilerin rüzgâr için bir duvar oluşturacağını ve eğer yelkenle seyrediyorsanız bu geminin yakınlarında ölü bölgeye düşüp rüzgârsız kalabileceğinizi unutmayın. Rüzgârsız kalmak demek teknenizin durması dolayısıyla da manevra kabiliyetinizi kaybetmeniz anlamına gelir.

Ne olursa olsun denizcilik sizde kalsın

Son olarak yol hakkı sizde de olsa kendinizi sıkıştırmadan önce yol verin. Yol hakkının sizde olduğu durumlarda bile, bir-iki dakika içinde karşıdaki gemi/tekne yol vermez ise çatışma durumu ortaya çıkar. Son ana sakın bırakmayın, hemen yol verin, karşınızdaki tekne üzerine ‘manevra kabiliyeti kısıtlı' işaretini çekmemiş olsa bile fiziken ya da mental olarak manevra kabiliyeti kısıtlı tekne olduğunu farz edin.

Tüm yol verme manevralarınız rotanızı ilk değiştirdiğiniz an (2-3˚ bile olsa) uzaktan fark edilebilir keskinlikte ve diğer geminin kıç istikametinde olsun. Son saniyede sizi fark edip yol vermeye çalışacak tekneye kendisine yol verdiğinizi çok açık bir mesajla iletmiş olursunuz. Diğer gemi/teknenin pruvasından kaçınma manevrasını hızınızı artırarak yapmayın. Unutmayın bu durumda karşınızdaki gemi/tekne de aynı yola başvurursa, çatışma ihtimaliniz artar.

www.kayrayelken.com