Yeni ufuklar

Z kuşağı uçaklar

Son dönemde eski modellerden mühendislik olarak daha üstün, yenilikçi ve havalı deniz uçaklarıyla karşılaşıyoruz. Hem karadan hem denizden kalkıp inebilen amfibik uçaklar düşük ağırlıkları, katlanabilir kanatları, yakıt ekonomileriyle deniz ulaşımı için daha güçlü bir alternatif olmaya, hatta kimi süperyatlarda tender olarak bile kullanılmaya başlandı.

Hepimizin aklının bir köşesinde eski filmlerden deniz uçağı görüntüsü vardır. Bu şahane aletleri belki de; 80’lerde TRT’DE gösterilen Altın Maymun Hikayeleri dizisinin kahramanı Jake Cutter’ın adadan adaya yaşadığı serüvenlerle sevdik.

Denizde ve havada gitmesiyle birçok sınırı ortadan kaldıran deniz uçakları, her zaman varlığını sürdürse de fazla yaygınlaşamadı. En önemli problem hantallığı, depolanması ve yakıt

Icon A5

Icon A5, kara ve denizden iniş-kalkış yapılabilen, römorkörle çekilebilen, kanatları katlanabilen Red Dot Ödüllü bir hafif hava aracı. Projesi neredeyse 10 yıldır gündemde olan ve seri üretimi başlayan Icon A5’in bu tip uçakların en ünlüsü olduğunu rahatça söyleyebiliriz. A5, 2017’de bir deneme uçuşunda inişte yaşanan problem nedeniyle biri Türk iki mühendisin hayatını kaybetmesine rağmen popülaritesini yitirmedi. Paul ikmaliydi. 2000’lerden sonra başlayan Ar-ge çalışmaları ve üretim süreçleri bugün çok farklı modelleri karşımıza getirdi. Amfibik tasarımlarıyla azaltılan depolama sıkıntısı, katlanır kanatlarla çözüme ulaştı. Son dönemde üretilen hafif hava aracı sınıfındaki iki kişilik uçakların hafifliği de bu listeye eklenince birçok süperyat için şahane bir tender alternatifi ortaya çıkmış oldu. Artık birçok yatın garajında, güvertesinde hafif hava aracı depolanabiliyor, hemen denize Allen’in gölge yatı Axis’in güvertesinde yerini alan A5’ten şimdi ayda 10 adet üretiliyor. Camlarının büyük ve gösterge panelinin düşük seviyede olması, pilotun sadece dışarıya bakarak bile uçağı uçurmasını sağlıyor. Kendi paraşüt sistemine de sahip olan iki kişilik A5, basit göstergeleriyle amatör pilotların hayatını kolaylaştırıyor. Bir SUV aracı kadar yer kaplıyor; ister ev ister süperyat garajında saklanabiliyor. Saatte 176 kilometre hıza çıkabiliyor. 427 deniz mili indirilip ister karaya ister başka bir koya uçuş yapılabiliyor. Çoğunun uçaktan ziyade spor otomobili andıran kokpitleri de basitleştirilmiş pilot arayüzleriyle amatörlere hitap ediyor.

Amfibik deniz uçakları için illaki süperyat sahibi olmak gerekmiyor. Denizle iç içe bir yaşamı ve basit bir garajı olan pek çok şanslıya hitap edebilecek bu uçaklar, ilerleyen yıllarda elektrikli çeşitleriyle de sık sık gündemimizde olacak… seyir menzili bulunan Icon A5’in tam donanımlı fiyatı 389.000 dolar. www.iconaircraft.com

Atol 650 LSA

Finlandiyalı Atol Avion’un iki kişilik uçağı 650 Lsa’nın bu sene sonunda ilk sahiplerine teslim edilmesi bekleniyor. 100 HP Rotax 912 motor ile 46 mph iniş, 100 mph seyir hızına sahip olan 650 LSA, 85 mph hızda 653 deniz mili seyrediyor. 108 litre yakıt kapasitesi

bulunan amfibik uçak, hava şartları ve hıza bağlı olarak saatte 14-19 litre yakıt tüketiyor. 7,5 metre boyundaki Atol 650 LSA’IN kanat açıklığı 9 metre ancak katlandığında 2,2 metreye iniyor. Bu da onu küçük garajlar için daha cazip hale getiriyor. Fazla bakım istemediği belirtilen 650 Lsa’nın garanti süresi 2.000 saat ya da 10 yıl. Boş ağırlığı 375 kilogram, başlangıç fiyatı 169.000 euro.

www.atol.fi

Lisa Akoya

Amfibikten fazlasını vaat ediyor; Lisa Akoya denize, karaya, hatta buza inişkalkış yapabiliyor. Patentli Seafoiltm sayesinde denizden hızlı yükseliyor, denize inişte denge sağlıyor. Seafoiltm ile hava için ayrı, deniz için ayrı kanatları olan ilk araç Akoya. Katlanır iniş takımları tekerlek ya da kızak ile donatılarak buzlu yüzeye de inilebiliyor. Lisa Aircraft’ın Fransız Alplerinde yer alan bir firma olması nedeniyle buza inme seçeneğini de tasarlamış olması pek muhtemel. Lisa Aircraft’ın kurucusu Benoit Senellart, Akoya’nın hem koyların hem karlı arazilerin keşfi açısından Norveç fiyortlarına çok uygun olduğunu belirtiyor. Senellart, “İlk teslimatlarımız 2019 ortalarında başlayacak” diyor ve ekliyor: “Lisa Akoya süperyat tender’ı olarak da şahane bir seçenek. Doğrudan teknenin yanına inilebilir, katlanır kanatlarıyla kolayca depolanabilir. Birkaç yat için satışımızı şimdiden yaptık.”

Acil durum paraşüt sistemine sahip iki kişilik uçağın kokpiti istendiği gibi kişiselleştirilebiliyor. 70 litrelik deposuyla 750 mil, 110 litrelikle ise 1.250 mil menzili var. 200 metre gibi kısa bir mesafede kalkış yapılabiliyor, saatte 130 knot’a kadar ulaşıyor. Senellart ve ekibi, bugünlerde aynı uçağın elektrikli modeli Hy-bird’ün tasarım aşamasıyla uğraşıyor. Lisa Akoya’nın tam donanımlı fiyatı 480.000 euro.

www.lisa-airplanes.com

Equator P2 Xcursion

İlk prototip uçuşunu Haziran 2018’de gerçekleştiren amfibik hibrit hava aracı. Küçük ama uzman kadrosuyla prototipi ve hibrit tahrik sistemini hayata geçiren Norveçli start-up firması seri üretim için yatırımı tamamlamayı bekliyor. Hisseleri açık olan 3 milyonluk yatırım tamamlandığında üretimin başlayacağı ve 2025 yılında yılda 150 uçağın yapılabileceği vurgulanıyor. Katlanır iniş takımları bulunan uçak, denize inişte yüzen kanatlarıyla denge ve kolaylık sağlıyor. P2 Xcursion’ın elektrikli sistemiyle 1 saat 45 dakika havada kalacağı belirtiliyor. 130 knot azami hıza sahip amfibik uçak, 118 knot ekonomik (saatte 20 litre) hızda 845 deniz mili yol yapabilecek. Karbon kevlar kompozit malzemeden üretilen Equator P2 Xcursion’ın ağırlığı elektrikli motor sayesinde düşürülmüş, bu sayede deniz seyri için daha verimli bir gövde tasarlanabilmiş. Henüz net değil ama tahmini fiyatı 220.000 euro civarında olacak.

www.equatoraircraft.com

Vickers Wave

Prototip inşası devam eden iki kişilik hafif hava aracı denizden ve karadan kalkış ve iniş yapabilecek. Arkaya doğru katlanan kanatları sayesinde treylerle taşınması mümkün olan Vickers Wave de iddialı bir tender adayı. Eskiden tekne üreticiliği de yapan firma sahibi Paul Vickers, kimi hafif deniz uçaklarının dalgada rahat havalanamaması problemine karşı özel bir gövde tasarımı geliştirmiş. Vickers Wave, kalkış sırasında havanın gövdenin altından akmasını sağlayarak denizdeki çırpıntıyı baskılıyor. Vickers, “Bu özellik, denize inişte de hava yastığı görevi görüyor” diyor. Yeni Zelandalı Wave, saatte 138 mph hıza ve 810 mil seyir menziline sahip olacak. 206.000 dolara satılması planlanıyor.

www.vickersaircraft.com

Kitty Hawk Flyer

Google’ın yaratıcılarından olan Larry Page’in uçan otomobil sektörüne yaptığı üç yatırımdan biri olan Kitty Hawk’ın Flyer modeli, sudan en fazla 3,5 metre yükselebiliyor ve pilot ehliyeti gerektirmiyor. 10 adet elektrikli pervaneyle dikey kalkış ve iniş yapan (Bu tip uçaklara VTOL deniyor) Flyer, 32 km hızla 12-20 dakika uçabiliyor. Karşılıklı sohbetteki kadar az ses çıkartan mini uçak, sensörlerden gelen bilgileri değerlendiren yazılımı ve joystick sistemiyle çok kolay kullanılıyor. Kullanmayı öğrenmenin bir saatten kısa sürdüğü belirtiliyor. Sadece 110 kilogram ağırlığındaki Flyer için siparişler alınmaya başlandı ancak fiyat henüz açıklanmadı.

www.kittyhawk.aero

Seamax M-22

Birkaç senedir piyasada olan uçak, şimdiye kadar 30’dan fazla ülkeye 150 adet satılmış. Brezilyalı Seamax M-22, Oceannemo 44, Zeelenader 164 Explorer, Sanlorenzo 460EXP gibi süperyatlarda tender olarak kullanılıyor. 6,4X1,8X1,9 metrelik bir alanın yeterli olması ve kanatlarının sadece 50 saniyede katlanması, bu tercihin ana sebepleri. 100 HP Rotax 912 motor ile azami 120 mph hız ve 600 deniz milini aşan seyir mesafesi de diğer dikkat çekici özellikleri. 85 knot hızla saatte 16 litre yakıt tüketiyor. Karbonfiber ve kevlar, çelik ve alüminyumdan üretilen, boş ağırlığı 325 kilogram olan Seamax M-22, treylere yüklenebiliyor. Açık kanatlı modeli 139.500, katlanır kanatlı modeli 149.500 dolar.

www.seamaxaircraft.com

Flynano

İşte bir oyuncak daha… Bu seferki uçan bir jet-ski. 10 yıldır tasarım ve prototip aşaması devam eden Flynano, ekim ayında seri üretime geçiyor; bu da demektir ki önümüzdeki yaz kanatlanabiliriz! Tek kişilik Flynano, tamamen elektrikli ve sadece 70 kilogram ağırlığında. Kitty Hawk Flyer gibi pilot lisansı gerektirmiyor. Finlandiya’da üretilen Flynano’nun 85.000 euro’luk satış fiyatına eğitim, koruyucu giysi, kask, göstergeli gözlük, iki batarya-şarj cihazı ve koruyucu kılıf da dahil. 150 metreye kadar çıkabilen Flynano, bir saatte şarj oluyor, 75 mph hız ile 12 dakika uçuş yapabiliyor. En fazla 100 kilo yük taşıyan, karbon kompozit gövdeli Flynano’nun boyu 3,8 metre, yüksekliği 1,3 metre, kanat açıklığı ise 4,8 metre.

www.flynano.com