Soğuk zincir taşımacılığı, kimyasal ürün ve gıda ticareti ile ivme kazanacak
Kolay bozulabilen ve belirli ısılarda saklanması gereken ürünlerin taşınması, soğuk zincir sayesinde oluyor. Bu sistem ile özellikle tıbbi olmak üzere kimyasal ürünler veya gıdalar naklediliyor. Bu ürünlerin yurt içi ve dışı ticaretinin artması ile soğuk zincir taşımacılığının da ivme kazanması bekleniyor. Uzmanlar, firmaların soğuk zincir alanına yatırım yapması ile Türkiye’nin bu ürünlerde de bölgede rekabet şansının artacağı fikrinde birleşiyor. Soğuk zincir taşımacılığı, hem iç hem de dış pazarda artan talebe bağlı olarak gelişmeye devam ediyor. Kolay bozulabilen ve ısı hassasiyeti olan ürünlerin taşınması sırasında oluşan sorunlar nedeniyle ortaya çıkan soğuk zincirde, ürünlerin taşındığı araçların değişiklik göstermesi ve ürünün bir araçtan başka bir araca transfer edilişi nedeniyle ürünü her koşulda sabit ısıda tutabilecek sistemlere de ihtiyaç duyuluyor. Bu sistemlerle ilgili olarak soğuk zincir yöntimi, bu ürünlerin taşınmasında önemli bir rol üstleniyor. Bu yöntem, ürünün taşınmasının başından sonuna kadar ürünün gerekli ısı derecesinde tutulmasını sağlıyor. Soğuk zincir, tedarik zinciri boyunca ürünün termal ve soğutulmuş paketleme yöntemiyle sabitlenen ısısının kesintiye uğramaksızın, nakliyatın bütünlüğünü korumaya yönelik yapılan lojistik planlamayı kapsıyor.
Soğuk zincire duyulan ihtiyaç, değişen yemek yeme alışkanlıkları ve teknoloji ile doğrudan ilgili. Yaşam biçimi nedeniyle şekillenen zaman yönetiminin sonucu olarak dondurulmuş gıdaların tüketimindeki artış, küreselleşme sonucu daha çok sayıda ve türde ürünün tedarik edilip tüketilebilmesi, tıp ve ilaç sanayinndeki teknolojik gelişmeler ve bunlara artan talep sonucu soğuk zincir, lojistik sektöründe ağırlık kazanmaya başlıyor. Artan uluslararası ticaretin etkisiyle et, sebze ve meyve gibi gıdaların da taşınması kolaylaştı. Bunlarla birlikte soğuk zincir sayesinde ürünlerin pazar potansiyeli de arttı. Normal koşullar altında taşınma sürecinde bozulmaya uğrayacağından dolayı taşınamayan ürünler, soğuk zincir sayesinde taşınarak kendine yeni pazarlar bulabiliyor.
Soğutucu kasalı kamyonlar kullanılmalı
Tüketime sunulan gıda maddesinin tüketici için risk teşkil etmemesi büyük önem taşıyor. Sektör aktörleri, gıda güvenliğinin sağlanmasında taşımacılığın, soğutucu kasalı kamyonlarla yapılması gerektiğini ifade ediyor. Geçen yıl frigorifik araç satışı bin adet iken, bu yıl ekim ayına kadar 786 adet satış gerçekleşti. Yurtiçi satışlar ise geçen yıl 963 adet olarak gerçekleşirken, bu yıl ekim ayı itibarıyla 758 adet oldu. Bozulabilir Gıda Maddelerinin Uluslararası Taşımacılığı ve Taşımalarda Özel Araçlar Kullanımı Anlaşması olarak bilinen ATP'ye göre 2012 yılında, Türkiye’nin de taraf olmasıyla yurtiçi lojistikte kullanılan frigorifik araç sayısı envanterinin daha da önem kazandığı belirtiliyor. Sektör temsilcileri, Türkiye’de uluslararası taşımacılık sektörüne hizmet sunan frigorifik araç sayısının 8 bin 600 civarında olduğunu söylüyor.
Gıda güvenliği, insan gıdası ve hayvan yemi olarak kullanılan her türlü hammadde, yarı mamul ve mamul maddelerin çiftlikte yetiştirilmesi, üretimi, bakımı, hasadı ve depolanması da dahil olmak üzere işleme, paketleme, taşıma, hazırlık, dağıtım ve satış aşamalarını kapsayan tedarik zinciri içinde insan sağlığına zararlı olabilecek biyolojik, kimyasal ve fiziksel kökenli tehlike ve zararlıların bulaşmasını engellemek için tasarlanan işlemler ve uygulamalardan oluşuyor. Gıda ürünleri, özelliklerine göre ve işlem görecekleri şartlar göz önünde bulundurularak farklı ısı derecelerinde muhafaza ediliyor. Soğuk zincir yöntemi, üretim aşamasından son tüketimin yapıldığı noktaya kadar olan süreçte ısının muhafaza edilmesinden sorumlu.
Soğuk zincir lojistiğinin en önemli halkası karayolu olup, onu demiryolu ve denizyolu takip ediyor. Havayolu ise daha düşük bir paya sahip. Tüketici de soğuk zincirin önemli bir parçası olarak görülüyor. Depolama ve dağıtım kanallarından sonra son aşama olarak nitelendirilen tüketicinin de, soğuk zincirin korunmasına yönelik bilinçlendirilmesi gerektiği vur- gulanıyor. Öte yandan, yasalar gıda üreticilerinin sorumluluklarını da belirliyor. Bu bağlamda üreticilerin, gıda ürünlerinin sevkıyatından tüketimine kadar geçirdiği tüm aşamalar sırasında uyulması gereken sıcaklığı kontrol edip, gerekli soğuk ortamı temin etmesi gerekiyor. Kısaca, soğuk zincir, soğuk ortamda muhafaza edilmesi gereken gıda maddeleri için yasal bir zorunluluk olarak ifade ediliyor.
Soğuk zincir taşımacılığında yasal düzenlemeler yetersiz bulunuyor
Sektör temsilcileri, gıda taşımacılığının büyük bir gelişme içinde olduğunu ifade etse de, olması gereken noktaya henüz ulaşılmadığı ifade ediliyor. Türkiye’nin nakliyede Avrupa’nın en büyük filolarından birine sahip olmasına rağmen soğutucu pazarında yeterince güçlü olmadığı belirtiliyor. Soğutuculu kasalı kamyon veya frigorifik kasalı semi treyler oranının pazardaki toplam araçlar içinde büyük bir yer teşkil etmediğine işaret eden sektör temsilcileri, bunun da en büyük sebebinin soğutmalı taşımacılık gerektiren işlerdeki yasal düzenleme eksikliğinden kaynaklandığını dile getiriyor. Ürünlerin ve gıdaların, soğuk zincirinin korunarak, üreticiden nihai tüketiciye, bozulmadan ve güvenle ulaştırılabilmesi için ATP konvansiyonuna uygun araçlarla taşınmasının,enazADRkadarönemlibirkonuolduğu vurgulanıyor.