Türkiye'nin hizmet ihracatı şampiyonu: Türk Hava Yolları
Türkiye’nin 500 Büyük Hizmet İhracatçısı Araştırması'nda “Yolcu Taşımacılığı Hizmetleri” kategorisi birincisi Türk Hava Yolları'nın (THY) Yönetim Kurulu Başkanı İlker Aycı, “2023 yılı için 120 milyon yolcu hedefimiz bulunmaktadır. Bunun için filomuzu 500 uçağın üzerine çıkaracak ve dünyanın en fazla noktasına uçan havayolu olma özelliğimizi devam ettireceğiz” diye konuştu.
TİM tarafından ilki geçen yıl gerçekleştirilen Türkiye'nin 500 Büyük Hizmet İhracatçısı Araştırması'nda “Yolcu Taşımacılığı Hizmetleri” kategorisi birincisi Türk Hava Yolları'nın (THY) Yönetim Kurulu Başkanı İlker Aycı, yapılan araştırmanın ülkemiz hizmet ihracatında bir dinamizm ve farkındalık kazandıracağı görüşünde. İlker Aycı, Türkiye'de hizmet ihracatı ve yapılan araştırma hakkında sorularımızı yanıtladı.
Dünyada ve Türkiye’de hizmet ihracatının gelişimini nasıl değerlendirirsiniz? Sektörünüz ve firmanızı burada nasıl konumlandırırsınız?
2000 yılında yaklaşık 1,5 trilyon dolar olan dünya hizmet ihracatı 15 yılda 3 katından daha fazla bir seviyeye gelerek 4,8 trilyon dolara ulaşmıştır. 1980’den 2000’e kadar ortalama yüzde 7 büyüyen dünya hizmet ihracatı 2000’den 2015’e kadar ortalama yüzde 8 büyümüştür. Hizmet ihracatı içerisinde turizm ve seyahat hizmetleri, (yüzde 26) ulaştırma hizmetleri ile beraber (yüzde 18) başı çekmektedir. Biz de Türk Hava Yolları olarak ulaştırma hizmetleri alanında yer alsak da turizm ve seyahat alanına da dolaylı katkıda bulunuyoruz.
Gelişmiş ülkelerde hizmet ticaretinin GSYİH içerisindeki oranı yüzde 80’in üzerinde olmakta. Türkiye’de bu oran yüzde 64,3 ile dünya ortalaması olan yüzde 62,6’nın üzerindedir. Yine Türk Hava Yolları olarak bu oranı gelişmiş ülkeler seviyesine çıkarmak adına kendi payımıza düşeni yapmak için çalışıyoruz. Bölgesel dağılıma baktığımızda dünya hizmet ticaretinin yarısını Avrupa Kıtası (yüzde 52) oluşturuyor. Daha sonra Asya (yüzde 23) ve K.Amerika (yüzde 18) gelmekte. Ülkemizin coğrafi konumu itibarıyla ve hizmet ağımız sayesinde bu ve diğer bölgelere kolayca erişim imkânı sunuyoruz. Türkiye hizmet ticaretine baktığımızda 1980’de 2,2 milyar dolar olan hizmet ihracatının 2000 yılında 19,4 milyar dolara ulaştığını özellikte 2003’den sonra büyük bir ivme ile artış göstererek 2015 yılında 46,3 milyar dolara geldiğini görüyoruz. Taşımacılık ve seyahatin hizmet ihracatı içerisindeki oranı ise Türkiye’de yüzde 88 civarında. Bu oranın dünya ortalamasının yüzde 44 olduğunu düşünürsek taşımacılık ve seyahatin ülkemiz ih- racatı için ne derece önemli olduğunu görebiliriz. Yani taşımacılık, turizm ve seyahat bizim için 2 kat daha önemli. Yine 2015 yılında Türkiye’nin Dünya Hizmet İhracatı içerisindeki payı yüzde 1 seviyesinde iken Türkiye yolcu taşımacılığı Hizmetleri İhracatı’nın Dünya Yolcu Taşımacılığı Hizmetleri İhracatı içerisindeki payı yüzde 6’dır. 2015’de Türkiye Taşımacılık ihracatı içerisinde yolcu taşımacılığının payı 9,9 milyar dolar ile yüzde 70’dir. Geri kalan yüzde 30’u ise havayolu yer ve bakım hizmetleri oluşturmaktadır. Aynı yıl Türk Hava Yolları iştirakleri ile birlikte toplam 7 milyar doların üzerinde bir ihracat ile Türkiye Yolcu Taşımacılığı ihracatının yüzde 70’ini oluşturmaktadır. 2023 yılında 120 milyon yolcu hedefi ile ülkemizin bayrak taşıyıcısı havayolu olarak ülkemiz ihracatına daha fazla katkı sunmak ve ülkemizin refahını daha ileriye taşımak için çabalıyoruz.
Firmanızın hizmet ihracatına yönelik faaliyet ve projeleri hakkında bilgi verir misiniz?
Biraz önce söylemiş olduğum gibi 2023 yılı için 120 milyon yolcu hedefimiz bulunmaktadır. Bunun için filomuzu 500 uçağın üzerine çıkaracak ve dünyanın en fazla noktasına uçan havayolu olma özelliğimizi devam ettireceğiz. Bu çerçevede Yeni İstanbul Havalimanı projesinin önemine de değinmek isterim. Bildiğiniz gibi Atatürk Havalimanı’nda kapasite sorunumuz var. Kapasite sorunu büyümenin önünde bir engel olduğu gibi yolcu memnuniyetine de önemli bir etkisi olmakta. Yeni havalimanı ile önümüzdeki bu engellerde kalkmış olacak. Böylelikle bu durum hem Türk Havayolları hem de sektör büyümesine artı bir ivme kazandıracaktır.
Geçtiğimiz yıl “Türkiye’nin
500 Büyük Hizmet İhracatçısı Araştırması” kapsamında kazandığınız ödülünüz, firmanızın bu yılki ihracat gelişimine olumlu bir katkı sağladı mı?
Tabiî ki; İlk kez düzenlenen Türkiye’nin 500 Büyük Hizmet İhracatçısı Araştırması'nda 7,6 milyar dolar hizmet ihracatı ile ilk sırada yer almanın ve bunun yanında Türkiye’nin en değerli markası olmanın gururunu yaşıyoruz. 2016 yılında bölgemizde ve sektörümüzde meydana gelen konjonktürel dalgalanmaların bu sene etkisini kaybetmesi ile beraber konumumuzu daha da güçlendirerek büyüme trendimize devam ediyoruz. Bu ödülün ülkemiz 2023 hedefleri doğrultusunda hizmet sektörü gelişiminde Türk Hava Yollarının önemini ve potansiyelini ortaya koyduğunu söyleyebilirim. Ayrıca bu ödülün sağladığı motivasyon ile büyümeye olan katkımızı artırmak için daha fazla çalışıyoruz.
Hizmet ihracatı gerçekleştiren diğer firmalara, TİM’in düzenlediği “Türkiye’nin 500 Büyük Hizmet İhracatçısı Araştırması”na katılmalarını önerir misiniz?
Öncelikle hizmet ihracatı gerçekleştiren tüm firmaların bu araştırmada yer alması ülkemiz hizmet ihracatı alanında bir dinamizm ve farkındalık oluşturacaktır. Her firma büyük resimde ve sektör içerisinde kendilerinin nerede durduğunu görme fırsatına sahip olacaktır. Bu anlamda diğer firmalara da Türkiye’nin 500 Bü- yük Hizmet İhracatçısı Araştırması’na katılmalarını öneririm. Bunun yanında ilk 500 ihracatçı firmanın kamuoyu ile paylaşılması ve başarı hikâyelerinin sosyal medya aracılığı ile duyurulması güçlü marka algısı ve marka değeri bakımından önemli bir tanıtım faaliyeti olmaktadır. Yine araştırmaya katılan firmalara verilen Döviz Kazandırıcı Hizmet Ticareti ve Devlet Destekleri Eğitimleri'ni de faydalı buluyoruz.
Hizmet ihracatçılarına yeşil pasaport uygulaması hakkında bilginiz var mı? Yeşil pasaport başvurusunda bulundunuz mu? Başvuru sürecinde araştırmaya katılmanız nasıl bir katkı sağladı?
Bildiğim kadarıyla son 3 takvim yılı itibarıyla yıllık ortalama ihracatı 1 milyon doların üzerinde olan firmalara sağlanan bir kolaylık. İhracat büyüklüğünüze göre en fazla 5 kişiye kadar verilebiliyor. Ekonomi Bakanlığı’nca sağlanan bu kolaylığın ihracatçı firma üst düzey yöneticilerinin yurtdışı seyahatlerinde çok büyük bir kolaylık sağlayacağını düşünüyorum. Yayınlanmaya başladığı 2011'den bu yana Avrupa'da başarılı girişimleri takipte bir ölçüt haline gelen Wired UK Avrupa'nın En Gözde Girişimi 100 2017 (2017 Europe's 100 Hottest Startup) listesine TİM-TEB Girişim
Evi Girişimcileri arasında yer alan Kolay İK girdi. Türkiye'nin bulut tabanlı ilk personel yönetim yazılımını geliştiren Kolay İK, 2014'te Çağlar Yalı, Gizem Sevinç ve Efecan Erdur tarafından kuruldu.
Kolay İK'nın listeye girmesini değerlendiren TİM Başkanı Mehmet Büyükekşi, “TİM-TEB Girişim Evi'nin başlıca amacı girişimcilik ve inovasyon konusunda farkındalık yaratmak ve gençleri cesaretlendirmek. Bu amaç doğrultusunda girişimcilerimize verdiğimiz eğitimler sayesinde elde edilen başarıların uluslararası düzeyde de tescillendiğini görmek bizi mutlu ediyor. Girişimcilerimizi tebrik ediyorum” diye konuştu. Girişimciliği Türkiye'nin önemli gündem maddesi haline getirmek istediklerini belirten Büyükekşi, “Çünkü girişimcilerimizin başarıları arttıkça, bizlerin refah seviyesi daha da artıyor” dedi.
Girişimciler 115 milyon yatırım aldı
TİM-TEB Girişim Evi'nin 2013 yılında hayata geçtiğinden bu yana düzenlediği programlarla bugüne kadar 400'ü aşan girişimciye danışmanlık ve 15 bin kişiye eğitim hizmetleri sunulduğunu söyleyen Büyükekşi, “Programlara katılan firmaların kamu ve özel kuruluşlardan aldıkları yatırımların toplamı 115 milyon liraya ulaştı” dedi. 11 farklı programla yeni kurulan start up işletmelerden yurtdışında büyümek isteyen teknoloji firmalarına kadar tüm girişimci firmaları desteklediklerine dikkat çeken Büyükekşi, “Girişimciler, ücretsiz olarak ofis desteği, yönetim danışmanlığı programları, müşteri-yatırımcı buluşmaları, network ve tanıtım desteği gibi olanaklardan faydalanıyor. Programlara katılan firmaların ciroları yıllık 205 Milyon TL'yi aştı” şeklinde konuştu.
İhtiyacımız olan tüm fırsatları bize en güzel şekilde sağladı
Kolay İK Kurucu Ortağı Çağlar Yalı, “2014'te kurulduğumuzda TİM-TEB Girişim Evi'ne katıldık. Girişim Evi, Kolay İK'ya kurucuların edinmesi gereken temel girişimcilik bilgilerinin eğitiminde çok yardımcı oldu. TİM-TEB Girişim Evi, bizler gibi genç girişimcilerin başarılı olmaları için ihtiyacımız olan tüm fırsatları bize en güzel şekilde sağladı” dedi.
Kolay İK'nın iş süreçleri hakkında da bilgi veren Yalı, şunları söyledi: “İnsan kaynakları (İK) alanında çalışanların iş yükünü en aza indirerek, katma değerli işlere odaklanmasına olanak sağlıyoruz. Personel yönetimine dair tüm süreçleri dijitalleştirerek tek çatı altından yürütülmesini sağlıyor, verimliliği artırıyor, hataları azaltıyoruz. Şu an Kolay İK'da sisteme kayıtlı 9 bin 500'den fazla şirket ve 100 binin üzerinde çalışan bulunuyor. Sisteme kayıtlı çalışan sayısı her ay yüzde 30 artarken, yine her ay bin 500 yeni şirket sisteme kayıt oluyor. Kolay İK'nın hızlı ve istikrarlı büyümesi, kısa zamanda kullanıcı sayısını arttırmasına ve yüzde 90'ların üzerinde müşteri memnuniyetine ulaşmasını sağladı.”