Y MÜHEND S OLMAK Ç N ÜRET M Y B LMEK GEREK R
Sizi tan yabilir miyiz?
1994 y l nda Karadeniz Teknik Üniversitesi Makine Mühendisli i Bölümü’nden mezun oldum. Mezun olduktan sonra OST M’de çal ma hayat ma ba lad m. Öyle ki o y llarda OST M’de çal an 3 kad n makine mühendisinden biriydim.
lk i yerinizdeki göreviniz neydi?
OST M’de bir savunma ve havac l k rmas nda kalite güvence mühendisi olarak ba lad m. Daha sonra bir medikal rmas nda kalite güvence ve kalite kontrol mühendisi olarak çal t m. Ayn rmada yükselerek üretim koordinatörü oldum ve 5 y la yak n üretimde görev ald m.
90’l y llarda b rak n yemek çay i lerine bakan kad n çal an , kad n sekreter bile bulmak çok zordu. Kad n mühendisler de üretimde çok fazla yer alm yordu. Firmalar n kalite sistemi ve ISO 9001 çal malar daha yeni ba lam t . Kalite ile ilgili görevlere de kad n mühendisler daha uygun görülüyordu. “Daha düzenli, daha tertipli olur” gibi bir yakla m vard , y llar içinde bunlar yok oldu tabi. Art k daha çok kurucusu mühendis olan öncelikle mühendisli e inanan rmalara ihtiyaç oldu u ortaya ç km t . Önemli bir yol ayr m na geldi imi dü ünerek 2002 y l nda kendi rmam kurma karar ald m.
“DAHA Y S N YAPAB LECE M ZE NANDIK”
Bu karar n z nas l geli ti ve hangi sektörle ba lad n z?
Medikal sektörüyle i e ba lad k; “Med” k saltmas medikalden geliyordu. Uzun y llar çal t m için iyi bir üretim ve kalite kontrol deneyimim vard . Akademisyenlerden dan manl k alm , Ankara’n n çok iyi ortopedistleri ve beyin cerrahlar yla beraber çal m t k. O zamanlarda Türkiye’deki insanlar n kemik yap s na en uygun kalça protezinin yap lmas için projeler geli tirmi tik.
Savunma sanayii rmalar n n sat n alma birimleriyle tan kl m oldu u için sürekli olarak sektörden ziyaretçiler geliyordu. Ziyaretlerin sonucundaki olumlu dönü ler, rmaya ikinci bir sektörün kap s n açm t . 2002’ye kadar böyle gitti ve kendi i imizi kurma kri geli ti. D ar dan i yapt rd m z rmalar hatta baz rakip rmalar daha iyi tan yorduk. Onlar ilham kayna m z oldu. Mühendis olarak çok daha iyisini yapabilece imize inand k.
O kadar düzensiz, hatal ve kontrolsüz bir üretim yap l yordu ki daha mühendislik girmemi ti i in içine. Birçok rma ustal ktan geliyor, mühendisli e önem vermiyordu. Sahibi mühendis olan ve bu i lere mühendislik olarak yakla an rmalar da tam bu süreçte kurulmaya ba lam t .
S f r sermaye ile yola ç kt k. Sadece i imizi iyi yapmaya, zaman nda teslimata ve kaliteli ürün üretmeye odakland k. O y llarda yurt içinde üretimi yap lamayan i ler vard ve bu i leri ne olursa olsun yapmam z gerekiyordu.
Üretiminiz nas l ekillendi?
lk kurdu umuzda yurt d ndaki rmalar ve medikal sektörde bizi önceden tan yan rmalara çe itli numuneler yapt k. Aselsan 2003’te rmam z denetledi ve prototip üretimleri ile ba lad k, Roketsan’la devam ettik. Yeni olmam za ra men iyi bir üretim ve kalite sistemini beraber kurmay ba arm t k. 2005’te ISO 9001 belgesini ald k ve çok k sa sürede sektördeki TAI, Alp Havac l k, TÜB TAK-SAGE gibi rmalarla çal maya ba lad k. ki ki iyle yola ç km t k imdi 30 ki inin çal t bir rmay z, ilk y llar en yo un en verimli çal t m z zamanlard .
Son y llarda o steyim ama o y llarda hem atölyede çal an hem de malzemecisinden kaplamac s na, s l i lemcisinden boyac s na kadar giden bendim. Çünkü sorunu çözmek için yak ndan bire bir ilgilenmemiz gerekiyordu. Hassas i ler üretti imiz için do ru hammaddeyi bulmak ve özel prosesleri oturtana kadar ba lar nda durmam z artt .
“S STEM MÜHEND S KURAR” Ba ar n zdaki ana etken nedir?
Makine mühendisi Hülya Yıldız Güler, OSTİM’de kadın girişimci olarak başarıyı yakalayan isimlerden. Okulu bitirmesinin ardından sanayiyle tanışan, çalıştığı savunma ve medikal firmalarında ana yüklenicilerin zorlu tedarik süreçleriyle kendini geliştiren Güler, bu deneyimlerini 2002 yılında kendi firmasına aktardı. OSTİM Savunma ve Havacılık Kümelenmesi (OSSA) üyesi, 30 kişiye istihdam sağlayan Medmakina’nın kaptan köşkündeki isim, “Atölyede işi öğreneceksiniz. İyi mühendis olmak için üretimi iyi yapmak gerekir.” diyor.
Çok çal mak, e im Muharrem Bey ile 24 saat dönü ümlü üretimi takip ettik. Bir yandan insanlar çal t rabilmek için empati yapman z, di er yandan teknolojiyi çok iyi takip etmeniz gerekiyor. Dünyada geli en teknolojiler hep savunma ve havac l k sanayi taraf ndan bulunmu tur, teknolojiye ArGe’ye çok önem verilir.
Önce i i ö renmeniz gerekli i i idare etmek için i in içine girmeniz laz m. Çünkü hiçbir zaman atölyedeki ustam kadar iyi olamam ben. Yeni mühendis arkada lara da ayn eyi söylüyorum: “Siz bir usta kadar iyi i yapamayabilirsiniz, ama en az onlar kadar i i iyi bilmeniz gerekir.” Üretim için planlama yapmak, hatan n olu mas n ve tekrarlanmas n önlemek için iyi bir sistem kurmak gerekir. Usta ayn hatay defalarca yapsa da onu bir yere kaydetmeyi ve önlemeyi dü ünmeyebilir, o mühendislik taraf n n i idir. Sistemi kuran, koruyan ve sahip ç kan her zaman mühendis olmu tur.
Savunma sektörüne geçi iniz ne zaman oldu?
2006 y l nda sektördeki tüm rmalara çal maya ba lam t k. Bizim aç m zdan kolay oldu çünkü medikal ve savunma sektörünün kulland titanyum, paslanmaz gibi hammaddeler birbirine çok yak n. Yüzey kalitesi ve istenen hassasiyetler anlam nda da durum ayn . Bizim daha çok öne ç kt - m z alan hassas ve karma k parçalar n üretimi oldu.
Büyük rmalar n n tedarikçisi olmak zorlu süreçler gerektiriyor. Bu süreçleri nas l atlatt n z?
Teknik bir altyap m z oldu u için karma k parçalarda ans m z oldu. Kolay ve herkesin i leyebildi i parçalarda bizim maliyetlerimizin çok yüksek kald n dü ünüyorum. Karma k ve üretimi zor olan parçalardan giri yapt k. Bugün geldi imiz noktaya mühendislik ile geldik benim d mda üretimde biri kad n olmak üzere dört mühendisimiz var.
“ÜRET M SEVMEK ZORUNDAYIZ” Sanayide kad n giri imci olmak ve s f rdan ba lamak hakk nda neler söylersiniz?
Günümüzde giri imcilik olarak ifade ediliyor. Zaman nda ben bunu giri imcilik olarak dü ünmemi tim ve bu kadar önemli oldu unu bilmiyordum. 90’l y llarda i bulmak çok zordu. Formasyon e itimi al p ö retmen de olabilirdim teknik liselerde. Hatta devlet memurlu u s nav n kazanm t m ama gitmedim. Hep üretimin içinde olmaya ve üretmeye inand m.
Bu bir tercih meselesi iyi mühendis olmak için üretimi iyi bilmek gerekir. imdiki mühendis arkada lara bak yorum maalesef okullar yanl yönlendiriyor. Mezun olduklar nda masa ba nda müdür olacaklar n dü ünüyorlar. Maalesef u an herkes bu yap da. Önce atölyede i i ö reneceksiniz sonra zaman gelince masada i i yöneteceksiniz.
KOB ’lerin ekonomiye de erlendirirsiniz?
katk s n
nas l
Ekonomiye as l katk y KOB ’ler veriyor ama KOB ’ler sürdürülebilirli i sa layam yor. Finansman taraf ülkemizde biraz zorluk ta yor. KOB ’lerin önünü görebilmesi de zor. Biz bu günkü durumumuza çok fazla risk alarak geldik. Te vikleri ve kredileri nas l kullanabilece imizi bilmiyoruz biz. Di er yandan kurumsalla ma ihtiyac çok ciddi bir s k nt . Kümelerle bunu biraz geli tirmeye çal yoruz.
OSSA ile ilgili dü ünceleriniz nedir?
OSSA’n n kuruldu u günden beri üyesiyiz. Çok katk gördük. Birçok fuara beraber kat ld k. Bize yol yöntem ve birçok yere ula labilirlik sa lad . O anlamda ciddi bir katk s oldu unu dü ünüyorum.
AS 9100 gerekiyordu OSSA’dan dan manl k ald k, yaz l m sistemi olmas gerekiyordu destek verdi. Kümeler bilinç anlam nda ciddi katk sa l yor. Biz bile mühendis altyap m zla birçok kez yurtd na ç kmam za ra men fuarlara çekinerek kat l rd k. OSSA ile beraber gitti imizde kendimize olan güvenimiz peki ti. kili ili kileri kurmak ve bir yerlere ula mak çok daha kolay oldu. Bize ve üyelerine ciddi katk s oldu.