Demir cevheri piyasasında İran alarmı

Küresel piyasalar ticaret savaşı endişeleri ile negatif seyrini sürdürürken, ABD ile İran arasında artan gerilim de gündemin odağına yerleşti. ABD Başkanı Donald Trump İran’ın finans kaynaklarını kurutma çabasının bir parçası olarak demir, çelik, bakır ve alüminyum sektörlerine yönelik yeni yaptırımlar getiren başkanlık kararnamesini imzaladı. İran’a yönelik yaptırımlar demir cevheri piyasalarında alarm çalmasına neden oldu. İran’ın yılda 14 milyon tona ulaşan demir cevheri arzının piyasadan çekilmesiyle fiyatların son beş yılın en yüksek seviyesine çıkabileceği belirtiliyor.

Dünyanın en büyük demir cevheri üreticilerinden Vale’nin Brezilya’da yaşadığı baraj faciası ve Avustralya’yı vuran kasırgaların üretimi sekteye uğratmasıyla zaten baskı altında olan demir cevheri piyasasında sıkıntının Abd’nin İran’a yönelik hamlesiyle derinleşmesi bekleniyor. Tahran yönetimi önceki gün 2015’de imzalanan nükleer anlaşma kapsamındaki ‘bazı taahhütleri’ uygulamayı bırakmaya başladığını açıklamış ve özellikle petrol ve uluslararası bankacılık konularında İran’ın çıkarlarını koruyacak adımların atılmaması durumunda ‘uranyum zenginleştirme çalışmalarına getirilen yüzde 3.67 zenginleştirme sınırını tanımayacaklarını ve Arak Ağır Su Reaktörü’nün modernizasyonuna başlayacaklarını’ bildirmişti.

Fiyatlar yılbaşından bu yana yüzde 30’dan fazla arttı

Hemen sonrasında ABD, İran ihracatının yüzde 10’unu oluşturan ve petrol dışı en büyük ihracat gelirlerini sağlayan demir, çelik, bakır ve alüminyum sektörlerine yönelik yaptırım kararını açıkladı. Bu gelişme demir cevheri piyasasında arz endişelerini yeniden gündeme getirdi. 2018 yılında İran’ın demir cevheri ihracatı 14 milyon ton olarak gerçekleşerek globaldeki toplam denizaşırı satışın yüzde 1’ini oluşturmuştu. Yaptırımlarla birlikte piyasadan 14 milyon ton cevherin çıkmasının, yılbaşından bu yana yüzde 30’dan fazla değer kazanarak 94 dolar/ton seviyesine gelen demir cevheri fiyatlarını daha da yükseltmesi bekleniyor. Yaptırımların piyasada arz sıkıntısı yaratabileceğini kaydeden Jefferies analistlerine göre kısa vadede fiyatlar 100 doların üzerine tırmanabilir. Fiyatlar en son Mayıs 2014’te bu seviyeyi görmüştü.

İran, demir cevheri rezervinde ilk 10 ülke arasında

Dünyanın en büyük demir cevheri rezervine sahip 10 ülkeden biri olan İran’a yönelik yaptırımların arz zincirindeki bozulmayı tetikleyeceği uyarısı yapılıyor. Çin limanlarında demir cevheri stoku azalmaya başlamış durumda. Son bir yılda Çin limanlarındaki stok 26 milyon ton yani yüzde 16 azalmış durumda. İngiltere’de işlem gören Anglo American’ın Brezilya’daki Minas Rio barajındaki yatakları genişletme için ruhsat alamaması halinde piyasadaki açığın 20 milyon ton büyüyeceği hesaplanıyor. İran yaptırımlarının yangını körükleyeceği uyarısı yapılıyor.