Kışın Evde Kaldık; Ne Çeksek?
Özlemle baharın gelişi ve pandeminin kontrol altına alınmasını beklerken alternatif fotoğraf çekimleri hakkında konuşmak çok faydalı olacak.
Soğuk ve yağışlı kış günleri dış mekânda fotoğraf çekenler için bir fırsat olsa da özellikle doğa fotoğrafı çekenler için önemli bir handikaptır. Çünkü doğa artık bahara kadar uykuya yatmıştır. Doğa fotoğrafçıları da ya başka tarzları kovalar, ya da mecburen bu günleri evde geçirmek zorunda kalır. Hele bir de yaşadığımız şu günlerde Covid19 pandemisini de eklersek bu zorunlu evde kalış tüm fotoğraf severler için sıkıcı bir hal almıştır. Özlemle baharın gelişini ve aşı umuduyla pandeminin bir derece kontrol altına alınmasını beklerken alternatif fotoğraf çekimlerini konuşmak hepimiz için çok faydalı olacaktır. Bu konuda kısa bir literatür araştırması yaptığımda çok sayıda ve türde farklı kompozisyon ve teknikler içeren fotoğraflarla karşılaştım. Bu yazıda bu fotoğraf ve teknikleri sizlerle paylaşmaya çalışacağım. Böylece hepimizin evlerimizde sıkıldığımız bu günlerde farklı türde fotoğraf çekme teknikleri öğrenip deneyimleme fırsatı bulabileceğiz.
Bu yazıda hem evde değerlendirebileceğimiz alternatif kompozisyon ve teknikleri bulacak hem de son günlerdeki özlemle beklenen kar yağışı ile doğada dış mekân detay ve makro ile kar manzarası fotoğrafları çekimi tekniklerini konuşacağız. Bunların yanında soğuk ve yağışlı günlerde çekim zorluklarından ve bertaraf etme yollarından da bahsedeceğiz.
Kışın Doğada Fotoğraf Çekimi
Kış günlerinde soğuk havalar ve kısa çekim süresinin yanında kısıtlı ışık şartları nedeniyle de bir takım sorun ve zorluklar yaşanabilir. Düşük sıcaklık, kişisel ve ekipman kullanma zorluklarını da beraberinde getirecektir. Kişisel zorlukları kışa uygun kıyafet seçimi ile çözülebilir. Kış günlerinde özellikle akşam saatlerinde değişken ve kısa süreli ışık şartlarından dolayı çekim süresinin çok kısalacağı unutulmamalıdır. Tek başına doğa yürüyüşü ve çekimlerine çıkılmaması önemle önerilir. Soğuklardan bizler kadar ekipmanlarımız da olumsuz etkilenir. Soğuk havada makinenin şarjı ya da pili çok daha kısa sürede azalır. Yarı yolda kalmamak için batarya ve pillerinizi cebinizde ve vücut sıcaklığınıza yakın yerlerde muhafaza edilmesi faydalı olacaktır. Kış fotoğrafı çekerken sıkça karşılaşabileceğiniz bir diğer
zorluk da fotoğraf makinesinin buğulanmasıdır. Buğunun geçmesini beklemek ya da temizlemek zaman kaybı olacağından bir çekim dışında fotoğraf makinenizin kapağını kapalı tutmanız çok faydalı olacaktır. Kar manzarası fotoğrafı çekimi için en doğru zamanlar gün doğumu ve gün batımıdır. Yatay ışık, yaratacağı güçlü gölgelerle, iyi bir kar dokusu ve şekli verecektir. Gün ortasında ışık tepeden geleceği için gölgeler zayıf kalacağından beyaz ve dokusuz bir kar yapısı olacaktır. Kar fotoğrafı çekerken çok sık rastlanan bir başka olumsuzluk da karın pozlanmasıdır. Bu durumda kar fotoğraflarında belirgin bir gri/mavilik olur. Bu, parlayan kar kristallerinin makinenin beyaz dengesini yanıltmasından kaynaklıdır. Bu beklenen durum yatay ışıklı sabah ve akşam saatlerindeki çekimlerde çok daha dramatik hal alır. Bunu birkaç basit yolla aşabilirsiniz.
Birincisi çekimlerinizi manuel modda yapmanızı öneririm. Önce otomatik modda diyafram değeri ölçtürün. Sonra tekrar manuel moda alarak ölçülen değerin 1-2 durak açık değerini seçin. İkinci bir yol da poz telafisi (e.v) ile pozlamayı yerine oturtmadır. Genellikle +(1-2) durak bunun için yeterli olur. Üçüncü yol ise iyi sonucu almak için exposure bracketing yaparak yani her seferinde diyafram açıklığını yarım durak arttırarak seri fotoğraflar çekmek doğru pozlanmış fotoğrafın elde edilmesi için en garanti yol olacaktır.
Kar manzarası çekimlerinde vahşi doğanın gücü ve azametini yansıtmak adına geniş açılı minimal kompozisyon ve kadrajlar önerilir. Kar dışında güçlü grafik ve kontrastlar kadrajda iyi bir ilgi merkezlerini ve leke dengesini oluşturacaktır. Nehir ve göl sahil şeridi çarpıcı görüntüler için ideal grafikler oluşturacaktır. Çekim yaptığınız saatlerde güneş tepeden karların üzerinde parlıyorsa yanınızda ND veya polarize filtrenizi bulundurmakta faydalı olacaktır. Bu filtreler dik gelen gün ışığının yansıması sonucu gölgesiz kar dokusunda değişik renkler veya tonlar yakalamanıza yardımcı olacaktır, aksi halde elde edeceğiniz tek düze ve beyaz olacaktır. Bu filtreler ayrıca gökyüzündeki maviliği derinleştirip toprağa farklı tonlar vermekle kalmaz, aynı zamanda bulutları dolgunlaştırır, berraklığı ve kontrastı arttırır, buzun ve karın üzerindeki parıltıları da yok eder. Buna ilaveten fotoğrafın işlenmesi anında yüksek kontrast seçimi de kar dokularının kaybolmasına neden olacaktır.
Karlı kış günlerinde kar manzarası dışında özellikle doğa ve makro çekenler için pek çok farklı konu ve kompozisyonlar olabilir. Pek çoğumuzun sevdiği çiğ damlaları ve daha soğuklarda gözlenen kırağı, kış günlerinin yüksek bağıl nemi ve serinliği için çok uygundur. Bunun için günün erken saatlerini yakalamak gerek. Kar, buz, kırağı ve çiğ henüz tazeyken ve hava sıcaklığı düşük seviyedeyken oldukça fotojeniktirler. Kışın, sabahın erken saatleri oldukça soğuk olur ve tüm konular henüz tazedir. Şafak vakti ışığı her zaman sihirli bir atmosfere sahiptir. Sabah ışığı daha yüksek renk sıcaklığına da sahip olduğu için görsellere hüzünlü bir mavilik katar ve kışın güneş doğarken çekilen görüntüler çok çarpıcı olurlar. Ayrıca o saatte çekim yaparken etrafta fazla kimse olmayacağı için sakince çekim yapabilirsiniz. Bu yüzden ilk ışıkla birlikte yola koyulmakta fayda vardır. Sıcaklık artmaya başlayınca her şey erir ve buharlaşarak konu yavaş yavaş yok olur.
Kış sabahlarında hızlı ısı kaybıyla oluşan don sebebiyle objeler havadan daha soğuk hale gelirler. Havadaki nem bu soğuk yüzeye değdiğinde ise ortaya ilginç görüntüler çıkar. Dallar, çimenler, çitler, çit ve teller minik buz kristalleri ile kaplanarak harika bir şekle bürünürler. Unutmayın! Buz, transparandır yani ışığı büyük oranda geçirir. Buzun bu özelliğini ters ışık çalışmalarında kullanabilirsiniz. Don, genelde gece oluşur ve sabahın erken saatleri bu muhteşem doğa olayını görüntülemek için en ideal zamandır. Güneş yükselmeye başladığı anda tüm bu güzellikler erir ve geriye çekilecek pek bir şey kalmaz.
Bunun dışında buz sarkıtları ve donmuş sular veya bir ağaçtan sarkan buz sarkıtları makro kış fotoğrafçılığı için harika fırsatlardır. En çarpıcı buz saçakları donmuş dallarda ve kayalıklarda bulunabilir. Bu saçaklarla birlikte arka planda kalan manzarayı da sahneye dâhil ederek harika görüntüler elde edebilirsiniz.
Yine güneşli kış günlerinde yapacağınız makro çekimlerinde de polarize filtre çok işinize yarayacaktır. Bunun için istediğiniz etkiyi elde edene kadar polarize filtreyi döndürün. Yine suyun içerisinde sıkışmış havanın oluşturduğu kabarcıklar, suyun hareket ederken oluşturduğu zarif kıvrımlar ve girdaplar harika detaylar yaratır. Şelale gibi akıntılar zamanla ve yavaş yavaş donarlar. Tamamen donmuş sular desenli buz duvarları ya da devasa buz sarkıtları ortaya çıkartırlar. Donmuş suyun bir köşesinde hâlâ akmaya devam eden su varsa, bunu sahneye kontrast olarak dâhil edin ve 1/2sn - 1sn aralığında düşük enstantane hızlarını kullanarak suyun hareketini bulanıklaştırın.
Evde Makro ve Detay Fotoğraf Çekimi
Kışın kısa ve soğuk günlerine bir de son günlerde pandemi ve dışarı çıkma yasakları eklenince her türdeki dış mekân çekimleri ne yazık ki zorlaştı. Bu durumda evde yapabileceğimiz iç mekan çekimleri imdadımıza yetişir. Ev ortamında çalışırken kışın dış olumsuz koşulları bertaraf edildiği için kış ve soğukla ilgili sorun yaşamayız. Evde yapacağınız küçük bir makro ve yakın plan çekim stüdyosuyla farklı görseller oluşturabilirsiniz. Mesela still life çalışmalar için evde bulunan farklı objeleri kullanarak yaratıcı çekimler gerçekleştirebilirsiniz. Ancak evde yapacağımız çekimlerin kolaylığının yanı
sıra iç mekana özgü başka sorunlarla karşı karşıya kalırız. Ev çekimlerinde stüdyo ortamı oluşturmak gerekecektir. Bunun için bir çekim masası, soft ışık elde edebilmek için basit bir çekim çadırı veya softbox, tripod, uygun ışık kaynakları, belki çekim kızağı, uzaktan kumanda veya kablolu deklanşör ve farklı özellikte arka fonlar gerekecektir.
Makro Stüdyosu Oluşturma
Çekim stüdyosu kapalı mekânlarda özellikle makro çekimler yapmak amacıyla oluşturulmuş olan çekim ortamıdır. Piyasada “ışık kutusu”, “ışık küpü”, “çekim küpü” “soft box” veya “light box” adı altında çeşitli fiyat ve ebatlarda ışık kutuları satılmaktadır. Bunlardan bir tane edinerek evinizde kendi makro stüdyonuzu oluşturabilirsiniz. Ya da bunların hiçbirine para vermeyip evde kendi çekim stüdyonuzu yapabilirsiniz. Bunun için birçok malzeme ve donanımdan faydalanabilirsiniz. Bir karton kutu bu amaçla işinizi görebileceği gibi; pencere yanındaki bir sehpa üzerinde, isterseniz ışık kutusu kullanarak veya bir sehpayı ters çevirip üzerini kumaşla örterek de kendi makro stüdyonuzu oluşturabilirsiniz. Bunun dışında fon olarak kullanmak üzere farklı cins ve renklerdeki kumaş ve kâğıtlar, yaygın (difüze) ışık için ışık yumuşatıcı kumaş veya yarı geçirgen kâğıtlar, klipsler, kıskaçlar yararlı olacaktır. Farklı desenlere, ışık geçirgenliğine ve dokuya sahip kumaşları kullanarak kendine arka plan oluşturabilirsin. Aynı zamanda kumaşları sadece zemin olarak değil yaratıcı perspektifler yakalamak için de değerlendirebilirsin.
Makro Stüdyosunda Aydınlatma
Kapalı mekânlarda çekimlerinde sizi en fazla zorlanılacak husus ışıktır. Çünkü makro çekimlerde daha fazla detay için çok daha fazla aydınlatmaya ve bu nedenle de ilave ışık kaynağına ihtiyaç duyarız. Işık kaynağı olarak doğal gün ışığını kullanabileceğimiz gibi yapay ışık kaynaklarından da faydalanabiliriz. Doğal ışık kullanımı için stüdyomuzu ışık alan pencereye yakın bir yerde çekim yapmanız gerekecektir. Bu çekimlerde makinenizin beyaz ayarını otomatik veya gün ışığı olarak seçebilirsiniz. Burada en önemli husus konunun doğrudan ışık almamasına dikkat edilmesidir. Aksi takdirde belirgin bir gölge olacaktır. Bunun için doğrudan gelen ışık kaynağının önüne koyacağımız ve yumuşak bir aydınlatma sağlayacak ışığı belirli derecede geçiren beyaz kumaş, ışığı yarı geçiren kâğıt, ince strafor köpük gibi farklı malzemelerden yararlanabiliriz. Tek yönlü bu tür aydınlatma konu yüzeyinde kısmı geçiş yapacağından çekimler üç boyutlu hissi yaratacaktır. Eğer bu etkiyi istemiyorsanız, o zaman yapacağınız şey, bir yansıtıcı kullanarak konunun karanlıkta kalan yüzünün de aydınlatılmasını sağlamanız olacaktır.
İç mekânlarda bazen de yapay ışık kaynaklarına ihtiyaç duyulabilir. Bunun için flaşlar, farklı türde ve renkte lambalar, masa ve
okuma lambaları, el fenerleri, spot ışıklar, lazer ışıkları (pointer) vb. pek çok alternatife sahibiz. Işıklandırmadaki en önemli husus çekim için yeterli miktarda ışık sağlamaktır. Ne az, ne de çok. Bunu yarı geçirgen kağıtlarla ışık şiddetini engelleyip azaltarak, yönünü ve konu ile olan uzaklığını değiştirerek yapabilirsiniz. Bunun yanı sıra ışık kaynağının önüne farklı renklerde malzemeler de kullanarak farklı ambiyanslar ve yaratıcı fotoğraflar da elde edebilirsiniz. Burada dikkat etmeniz gereken önemli bir unsur da makinenizde yapay ışık kaynağına uygun beyaz ayarını yapmanızdır. Bu durum, fantastik çekimlere neden olabileceği gibi gerçeklikten uzak istemediğiniz sonuçlar da doğurabilir: Mavi elma gibi.
Evde Nelerin Fotoğrafını Çekebiliriz?
Evlere hapsolduğumuz bu pandemi ortamında evlerimizde alternatif pek çok şeyin fotoğrafını çekebiliriz. Bunları genel anlamda still life olarak adlandırılan cansız objelerle yapılan düzenlemeler, ürün ve yemek sunum çekimleri, farklı hayvan ve çiçek çekimleri, deneysel ve kavramsal çalışmalar olarak sınıflandırabiliriz. Bu konu ile ilgili kısa bir literatür araştırması yapınca şaşırtıcı kompozisyonda pek çok fotoğraf örneklerine rastladım. Şimdi bunlardan bahsedip bazılarının görsel sonuçlarını vereceğim. Eminim benim rastlamadığım daha pek çok size özgü ve orijinal konu ve kompozisyonları sizler de evlerinizde oluşturacaksınız.
Konu ve Kompozisyonlar
• Taş, mineral ve kristal çekimleri (özellikle ışığı geçiren transparan kristaller ile ters ışık çalışmaları. Bu kristalleri doğadan veya deniz, göl, dere kenarlarından bulabilirsiniz.)
• Farklı cins ve renkteki çiçek, kumaş ve kağıtların yakın plan doku çekimleri,
• Mutfak alet, gereç ve malzemeleri ile meyve ve bakliyat gibi farklı yiyeceklerle yapılan natürmort (still life) kompozisyonları,
• Kesilmiş meyve dokuları (kivi gibi)
• Yağ-su arafaz çekimleri, sabun köpüğü ve filmi çalışmaları (detarjan ve sabunu bir miktar gliserin ile karıştırarak daha dayanıklı köpükler elde edebilirsiniz),
• Farklı bitki, çiçek ve ölü böceklerle makro kızağı kullanarak yapılacak yakın plan (close up) çekimleri ve odak istifleme (Focus Stacking) yöntemi ile yapılacak düzenleme ve çalışmalar. (Makro lensi olmayanlar daha ekonomik çözümler ile de bu çekimleri yapabilir. Bunun için kit ve portre lenslerini internetten ucuz temin edebilecekleri ters bağlama adaptörü veya uzatma ringleri ile de yapabilirler. Ancak bu ekipmanlarla tekniğin uygulaması daha zor ve çok daha iyi bir aydınlatma gereklidir.)
• Fanus içinde balık çekimleri (arka fona denkli ve desenli görüntüler de koyabilirsiniz.)
• Damla fotoğrafı çekme denemeleri (Bunu iki teknikle yapabilirsiniz. Ya pahalı olan otomatik damlatıcı ve tetikleyici düzeneği satın alıp kurarak ya da siz kendiniz manuel olarak doğru zamanlama ile)
• Kuru buz, sıvı azot, yanan kibrit veya tütsü ile buhar ve duman deneysel çekimleri;
• Mum ve mum ışığı ile yapılan still life kompozisyonları ve çekimleri
• Ev çiçekleri yüzeyinde çiğ ve su damlası kompozisyonları (Bunun için su ve alternatif olarak suya göre daha dayanıklı gliserin de kullanabilirsiniz. Bu çekimlerde TV ve PC ekranları, farklı fotoğraf ve posterlerle yapılan fonlar ve bunların görüntülerini damla üzerine düşürerek hoş çekimler yapılabilir.
Görüntünün damlada ters olacağını unutmayın.)
• Farklı renk ve şekildeki ilaçlar, deniz kabukları, metal para, vb. nesnelerle de yaratıcı fotoğraf çekimleri
• Ev hayvanları ile yapılacak çekimler (portre, kedi gözü, kedi köpek pati detayları);
• Bilgisayar ve elektronik kartların detay makro çekimleri
• Tel süzgeç, renkli kağıt, farklı doku ve renkte kumaş gibi ev yapımı filtreler ile yapılan yaratıcı portre ve desen çekimleri
• Yumurta, bilardo topu, çeşitli meyvelerle ışık oyunları denemeleri (valör geçiş çalışmaları)
• Açık diyaframın sağlayacağı dar net alan derinli içinde kurulacak yaratıcı konu ve kompozisyonlar;
• Farklı transparan objeler içindeki ışık kırılımını kullanarak üretilen fantastik ışık altında yapılan çekimler;
• Erken saatlerde bahçenizden alacağınız yaprak, tohum, çiçek gibi objeler ile çiğ, kırağı ve kar kristali ve buz çekimleri (Bunları önceden ıslatıp dondurucunuzda da yapabilirsiniz.
• Tespihler, boncuk, düğme, bardaklar, renkli şekerleme, lego gibi oyuncak, kırtasiye malzemeleri, renkli cam ve çelik misketler, anahtarlar, kürdan, ataç, vida, çivi, mandal, cıvata, tamir araçları ile yapılan detay, doku, ritm ve yaratıcı kavramsal kompozisyonlar ve düzenlemeler
• Kitap ile yapılan yaratıcı kompozisyonlar,
• Basit bir akvaryum tankı kullanarak normal kameralarınızla su altı çekimleri yapılabilir.
• Kadeh ve farklı renkte içecek ve sıvılar ile yapılan kompozisyonlar
• Highkey ve lowkey çalışmaları
• Ayna ile yansıma kompozisyon çalışmaları
• Eski nostaljik siyah-beyaz fotoğraf ile yapılacak kompozisyonlar. Son söz olarak; eminim benim rastlamadığım daha pek çok size özgü ve orijinal konu ve kompozisyonları sizler de evlerinizde oluşturacaksınız.
Şimdiden keyifli ve başarılı çekimler diliyorum. Mutlu kalın, sağlıkla kalın…