Katılım bankacılığında 300 milyar $’lık hedef
Finansal krizlere dayanıklılığını özellikle son 10 yılda net bir biçimde ortaya koyan katılım bankacılığı sektörü, Fetullahçı Terör Örgütü’nün (FETÖ) finans ayağı olan Bank Asya’nın sistemden çıkmasına rağmen, sektöre dahil olan iki kamu katılım bankasının pozitif etkisiyle büyümesini sürdürüyor. Katılım bankacılığı sektörü, Türkiye’de 2005-2016 yılları arasında 13 kat büyüdü. Bankacılık sektörünün aktif büyüklüğünün 6.2 kat arttığı bu dönemde, katılım bankalarının sistem içerisindeki payı yüzde 2.44’ten 5.6’ya çıktı.
Aktif büyüklükleri 9.9 milyar liradan 132.8 milyar liraya ulaştı. Yine bu dönemde bankacılık sektörünün mevduat hacmi yüzde 400 oranında artarken, katılım bankalarının topladığı fonlar ise 873 artarak 81.5 milyar liraya ulaştı. Katılım bankalarının mevduattaki payı yüzde 3.19’dan 4.6’ya çıktı. Kredi hacmi ise bankacılık sektöründeki büyümenin yüzde 880 olduğu 11 yıllık dönemde, katılım bankalarının kullandırdığı krediler ise yüzde bin 211 arttı. Toplam kredilerden yüzde 5.2 pay alan katılım bankalarının KOBİ finansmanındaki payı ise yüzde 13’ü aştı. yüzde 15’e çıkarılması hedefleniyor. Stratejik hedeflere ulaşmak için gerçekleştirilmesi gereken eylemler; ‘sektörel strateji ve koordinasyon’, ‘ürün çeşitliliği ve gelişimi’, ‘danışma kurulları’, ‘eğitim, insan kaynakları ve sertifikasyon’ ile ‘kurumsal iletişim, algı ve itibar’ olarak belirlendi. Faizsiz finans sisteminin aktif büyüklüğünün Katılım Bankacılığı Strateji Belgesi’ne göre 2025 yılında 300 milyar dolara, katılım fonlarının 181 milyar dolara ve sektör payının ise yüzde 15’e yükselmesi hedefleniyor.
Günümüzde faizsiz bankacılık kuruluşları 60 civarında ülkede faaliyet gösteriyor. Suudi Arabistan, Katar, Endonezya, Malezya, BAE, Bahreyn, Pakistan, Kuveyt ve Türkiye, sektörün yüzde 93’ünü oluşturan ülkeler olarak öne çıkıyor. Faizsiz bankaların aktiflerine bakıldığında ürün portföylerinde murabaha ürününün ağırlıklı olarak kullanıldığı görülüyor.
Ülkeler bazında bakıldığında, Malezya, BAE ve Pakistan dışındaki faizsiz bankacılık sektöründe faaliyet gösteren bütün ülkelerde murabaha ürününün kullanımının yüzde 50’nin üzerinde olduğu, İran ve Suudi Arabistan’da ise bu oranın yüzde 90’ı aştığı gözleniyor. İngiltere ve Bahreyn’de de bu oranın yüzde 50’nin üzerinde yer aldığı tespit edildi. Malezya ve BAE’de ise murabahanın yanı sıra leasing de yaygın olarak kullanılıyor. Ülkemizde de murabaha ürününün kullanımı yüzde 90’ın üzerinde bulunuyor.