Sarı gömlekliler başaramazsa sıra kırmızılara gelecek
Dünya yeni bir dizayn sürecinden geçiyor. <eni dönem sadece ikili, bölgesel ve küresel ölçekteki anlaşmalarla değil aynı zamanda dünyanın dört bir yanında baş gös teren gerilim ve çatışmalarla da şekilleniyor.
Bu bağlamda ortaya çıkan HEr krIzI GElECEğE yönElIk DEvrEyE sokulAn BIrEr JEo-polItIk proJE olarak görmek mümkün.
Fransa’da başla yıp Avrupa’ya yayı lan ‘sArı GömlEklIlEr’ lIDErlIğInDEkI IsyAnDAn Karadeniz’de Rusya ve Ukrayna arasında uç veren KErç BoğAzı krIzInE, 6uudi gazeteci Cemal KAşıkçı’nın HunHArCA ölDürülmEsInDEn AB’nin parçalanışını simgeleyen BrExIt GErIlImInE, BrEzIlyA’DAkI sEçImlErDEn istikrar ara yışındaki Pakistan ve Afganistan’da aniden tırmandırılan şiddete, ticaret savaşlarından ‘yEnI NAFtA’ USMCA’yA, İran ambargo sundan DutCH BAnk’A yönElIk kArA pArA opErAsyonunA, KuzEy KorE’DEn ArAkAn, FIlIstIn, SurIyE, IrAk vE YEmEn’E uza nan coğrafyalardaki kronik çatışmalara kadar hemen her sorun, küresel siyaseti yeniden inşaya yönelik birer DomIno HAmlEsIDIr.
★★★
Kimileri buna JEo-polItIkAnın GErI Dönüşü diyor. Bu yeni aşamada işbirliği yerine her türlü enstrümanın devreye sokul duğu DEvlEtlErArAsı rEkABEt öne çıkıyor.
Aslında G20 lIDErlErInIn Arjantin’in başkenti Buenos Aires’teki iki günlük zirve sinde de gördüğümüz üzere ABD IlE DünyAnın GErI kAlAnı ArAsınDA şiddeti giderek artan bir mücadele var.
Oysa * ’nin resmi gündemi ‘ADIl vE SürDürülEBIlIr BIr KAlkınmA IçIn FIkIr BIrlIğI İnşA EtmEk’ti. Fakat şahit olduğu muz realite tam bir ‘küresel yönetişimsizlik veya dünya düzensizliği’ gösterisi oldu.
Özellikle ABD Başkanı Donald Trump’ın küresel işbirliğini reddeden ‘ÖnCE AmErIkA’ siyaseti, dünyada barış ve istikrar yerine çatışma ve krizleri tetikleyen başlıca unsur.
Haliyle çatışmalar, korumacılık, ithalat kısıtlamaları, gümrük duvarları, bloklaşmalar, keyfilik ve hukuksuzluk uluslArArAsı sIyAsEttE yEnI norm HAlInE geliyor.
★★★
Burada ABD’nin Çin, Rusya ve Türkiye gibi bileğini bükemediği ülkelerle JosEpH NyE’ın kavramsallaştırdığı ‘CoopEtAtIvE rIvAlry/koopErAtIF rEkABEt’ bağlamında yeni bir siyaseti devreye soktuğunu görüyo ruz. Bu kavramsallaştırmadan, IkI ülkEnIn IşBIrlIğI IçInDE müCADElE EtmElErI veya karşılıklı rekabetten ikisinin de avantaj elde etmeleri kastediliyor.
Ancak ABD, vesayet altına alamadı ğı rakip ülkelere bazı alanlarda taviz verirken FrAnsA, İnGIltErE, AlmAnyA, BrEzIlyA, PAkIstAn, SuuDI ArABIstAn gibi etkisi altındaki aktörlerin en küçük bağımsız siyaset arayışını dahi şiddetle cezalandırıyor.
Bu anlamda Avrupa ordusu kurup Rusya, Çin, Türkiye ve İran’a karşı ABD’DEn FArklı otonom BIr sIyAsEt IzlEmEyE çAlışAn FrAnsA vE AlmAnyA liderli ğindeki ülkelerin karşılaştıkları ilk uyarı sade ce ‘sarı gömleklilerle’ sınırlı kalmayacaktır.
ABD müttefiklerini darbe, kaos, suikast ve ekonomik saldırı gibi ‘DEnEtIm mEkAnIzmAlArıylA’ hizaya sokmakta mahir bir ülke.
1itekim RusyA vE ÇIn’E BIrAz Göz kırpAn SuuDIlErIn Cemal Kaşıkçı kriziyle nasıl köşeye sıkıştırıldığını gördük.
Dolayısıyla ABD’nin Avrupa ve Ortadoğu’daki müttEFIklErI EğEr Bu tür ‘sArı uyArılArlA’ yEtInmEzsE bu kez ‘kırmızı tonDAkI’ DAHA Ağır IHtArlArın devre ye gireceğinden kimsenin kuşkusu olmasın.
EHUFDQ WXWDU#VDEDK FRP WU