İngiliz, Fransız, Rus, Alman ve Amerikan milletleri nasıl oluştu?

Greenfeld’in “Milliyetçilik, Moderniteye Giden 5 Yol, İngiltere, Fransa, Rusya, Almanya ve Amerika Örnekleri” isimli kitabı dünya tarihine yön veren beş milleti ele alıyor. Eserde İngiliz, Fransız, Rus, Alman ve Amerikan milletleri örneklerinde modernleşirken millet oluşumlarını kendi dillerinde yazılmış kaynaklara dayanarak inceleniyor.

Greenfeld, İngiliz kimliğinin oluşumunda Protestanlığın ve aristokrasinin rolünü, kraliyet ve dinin değişen konumunu, kültürel ve bilimsel gelişmeler ile İngilizce’nin gelişimini, Fransa’da ise kraliyetin dini gücünü kaybetmesiyle birlikte Fransızlığa sarılması, kralın kulluğundan yurttaşlığa ve vatanseverliğe giden süreci ele alıyor. Rusya’yı Çar Petro devrimleri, Ortodoks kilisesi ve Rus ordusunun başarılarıyla köylü topluluklarının Rus milletine dönüşümünü inceliyor. Alman kimliğinin oluşumunda aydınların rolü ve Fransa’nın Prusya ordularını mağlup etmesinin kimlik inşasındaki rolü üzerinde duruluyor. Amerikan kimliğinin oluşumunda göçmenlik, özgürlük ve eşitlik fikrinin rolünü inceliyor. Eserde aydınların millet-inşasındaki rolü üzerinde de duruluyor.

Greenfeld Türkçe baskıya yazdığı önsözde “Modern dünyada politika milliyetçilik tarafından oluşturulmuştur” diye durum tespiti yaparken, eserinin sonunu ise şu cümlelerle bitiriyor: “Milli kimlik temelinde bir haysiyet meselesidir. O insanlara gurur duymaları için nedenler verir... Milliyetçilik tarihsel bir olgudur. Şayet milliyetçilik ortadan kaybolursa, artık içinde yaşadığımız bu dünya olmayacak ve yerine zümreler toplumunun yerini aldığını bildiğimiz dünyadan farklı olarak, başka bir dünya kurulacak bu milli-sonrası dünya gerçekten post-modern olacaktır, çünkü milliyet modernliğin kurucu ilkesidir .... Milliyetçilik çağı sona ermiş değil, yeni milliyetçilik çağına da girmiş değiliz”. Dünyanın beş önemli milletinin milli kimliklerinin oluşumunu anlamak için bu kitabın okunması gerekiyor.