ABD KONTROLÜ KAYBETTİ
Papa Francis, salgının bitmesi için San Peter Meydanı’nda tek başına dua etti. SAĞLIK sistemi çöken ve salgınla mücadelede kontrolü kaybeden ABD’de hastalar 104 bin 839’a ölenlerin sayısı ise bin 711’e ulaştı.
Dünyayı kasıp kavuran koronavirüs krizi daha şimdiden kürEsEl sIstE mI DEğIştIrmEyE vE şEkIllEnDIrmE yE başladı. Geçmişte de olduğu gibi dünya düzenleri başlarda yavaş yavaş değişim göste rir sonra köklü Dönüşüm sürEçlErI devre ye girer.
Örneğin 1956 yılınDAkI SüvEyş krIzI, Ortadoğu’daki güç haritasını birden alt üst etti. Hegemonik gücü II. Dünya Savaşı’ndan sonra tedricen azalan İngiltere, Süveyş krizi ile İslam dün yasındaki ve küresel sah nedeki yerini ABD’ye bırakmak zorunda kaldı.
Şu an küresel sis tem de ‘SüvEyş sürE CI’nE BEnzEr BIr AşA mADAn geçiyor. Korona ile mücadelede sınıf ta kalan AB ve ABD’ye karşı başını ÇIn, RusyA, JAponyA, GünEy KorE vE TürkIyE’nIn çektiği Asya ülkeleri, küresel güç denge lerinde yükselişe geçti.
ABD liderliğindeki Atlantik ise 1945’tEn sonrA dünyada her anlamda hegemonya kur muştu. Bu hegemonyanın dayanağı sadece ABD ve Avrupa’nın sahip olduğu askeri güç, maddi zenginlik ve demokratik değerlerden kaynaklanmıyordu.
ABD’yI DünyADA CAzIBE mErkE zI yApAn ve HEGEmonyAsınA mEşruIyEt kAzAnDırAn en önemli faktörler, krizler karşı sında içeride ve dışarıda sergilediği koordinas yona dayalı başarı öyküsüydü.
Ne var ki korona krizi ABD’nin küre sel gücünün En krItIk üç sAç AyAğını DA çökErtmIş durumda.
İç siyasette sergilediği yönetim kalite si, küresel fayda sağlayan stratejik vizyonu ile krizleri yönetme ve sorunlara çözüm bulmada ortaya koyduğu uluslararası liderlik kabiliyeti artık tamamen yok olmuş durumda.
★★★
Bir anlamda korona krizi AtlAntIk IçIn SSCB’nIn çöküşünE yol AçAn ÇErnoBIl FACIAsınA dönüştü.
Oysa Wuhan’da ilk vaka ortaya çıktığında Amerikan yönetimi ve medyası zafer narala rı atarak Korona krizini “ÇIn’In ÇErnoBIl’I” diye nitelemişti.
Ancak işler sarpa sardı. Kriz tablosu ters yüz oldu. Daha şimdiden dünyada “Doğu nAsıl olDu DA koronAyA kArşı sAvAştA BAtı’yı yEnDI?” sorusunun cevabı tartışılıyor.
Özellikle salgın hastalıklarda en büyük fela ketin InsAnı InsAn yApAn DEğErlErIn kAy BEDIlmEsI olduğunu unutmamak lazım. İşte Batı dünyası Bu ErDEm vE vICDAn sınAvın DA çuvalladı.
Bu bağlamda ağır bedeller ödeyen İtalya, kendisini yalnız bırakan Avrupa Birliği’ne haklı olarak sert tepkiler gösteriyor.
Son olarak İtalya’nın eski Başbakanı Matteo Salvini, AB’nIn ‘BIrlIk’ olmAktAn çok BIr ‘çAkAllAr vE yılAnlAr mAğArAsı’ olduğunu söyledi. Salvini, “Önce virüsü yene lim, sonra tekrar düşünelim. Gerekirse teşek kür etmeden veda edelim” diyerek AB projesi nin çöktüğünü ilan etti.
★★★
Özellikle Batı’daki sosyAl AyrımCılık IlE kötü sIyAsI lIDErlIk bu başarısızlıkta önem li rol oynadı.
Bu nedenle krizde en büyük vaka ve ölüm lere ABD, İtAlyA, IspAnyA, AlmAnyA, FrAnsA vE İnGIltErE gibi ülkeler maruz kaldı. Batılı toplumlar ile devletleri arasındaki GüvEn BunAlımı daha da derinleşti.
AsyA ülkElErI ise inanılmaz bir başarı per formansı sergiledi. Asya ülkelerinin DInAmIk BIr sAğlık sIstEmInE ve GüvEn vErEn BIrEr lIDErlIğE sAHIp olmAlArı krizle mücadele de önemli rol oynadı. Asyalı liderler halkları nı organize etmede ve toplumsal sağlığı öne çıkarmada adeta seferber oldu.
Atlantik’i sarsan korona kasırgası bu yüz den sadece Batılı ülkelerin ekonomik yapısın da değil bundan sonraki sIyAsI GElECEklE rInDE DE DErIn BIr rEsEsyona yol açacak.
Çünkü SosyAl DArwInIzm’In ultra ver siyounu olan ‘sürü BAğışıklığı’ ile hareket eden Batılı siyasilerin CAn DErDInDEkI HAlkı DEğIl BIr sonrAkI sEçImlErI düşündüğü ve bu yüzden de hayati önlemleri almada tered düt ettikleri ortaya çıktı.
Ne var ki korona kasırgası bu küçük
HEsAplArı alt üst etti... İşte bu yüzden kri tik süreçlerdeki her tereddüt küresel düzeyde
Büyük oyunu DEğIştIrEn DEvAsA BIrEr DAl GAyA dönüşüyor hemen...