İran nükleer anlaşması yeniden doğabilir
İran’ın nükleer programının en kilit isimlerinden birisi olan Muhsin Fahrizade Tahran’da suikasta uğra dı. Fahrizade yıllardır projenin içinde ve Obama döneminde Amerika ile yapı lan nükleer müzakerelerin de önem li isimlerinden biriydi. Özellikle üretilen nük leer enerjinin silaha çevrilmesi konusuyla ilgiliydi.
Şimdi tam da Ortadoğu’da yeni şartların nasıl şekil leneceğini merak ettiğimiz bir dönem de böylesi bir olayla karşılaşınca herkesin aklına benzer senar yolar geliyor. Hiç şüphesiz bu senaryo nun esas oyuncularından biri İsrail. İran’ın nükleer enerji programına en baş tan beri en ateşli karşıtlığı sergileyen ve bu tür istihbarat faaliyetlerinde sınır tanı mayan İsrail doğal olarak şüpheliler liste sinde bir numara.
Hatta bu hikâye bir adım daha ileri götürülüyor. Amerika’daki başkanlık değişiminden hemen önce meydana gel miş olması bunun Ortadoğu’daki siya si gündemi şekillendirmek için yapılmış bir operasyon olduğunu da düşündü rüyor. Bilindiği gibi Obama döneminde İran ile bir nükleer anlaşma imzalanmış ve İran’ın nükleer silah kapasitesi geliştir me ihtimali büyük oranda kırılmıştı. Buna karşılık İran’ın tekrar uluslararası camia ya dönüşünün sağlanacağı düşünülüyor du. İsrail o zaman da bu anlaşmaya kar şıydı fakat Obama yönetimi pek aldırış etmemişti.
Trump ise hatırlayacağınız üzere bu anlaşmayı iptal etmişti. Dört yıl boyun ca ortaya yeni bir anlaşma da çıkmadı. Biden eğer hep söylediğimiz gibi Obama yönetiminin devamı olacaksa İran ile yeniden masaya oturup Obama döne mindekine benzer bir anlaşma orta ya çıkartabilir. Bu mantıkla, İsrail geri lim yaratarak Amerika ile İran’ın masaya oturmasını engellemeye çalışıyor diye düşünülebilir.
Fakat bu Fahrizade’ye yönelik ilk sui kast denemesi değil. 2018 yılında da bir deneme olmuştu ve o zaman Fahrizade kurtulmuştu. Bu açıdan baktığınızda zamanlamanın pek bir önemi olmadığı nı söylemek daha doğrudur. İsrail zaten uzun süredir denediği bir suikastı tam da bu sıralar başarmış olabilir.
Dahası bu suikastın tek başı na İran ile ABD arasındaki müza kereleri önleyeceğini de düşün mek doğru değil. İran görüldüğü gibi meseleyi yutkunarak geçiştir me eğiliminde. Dört yıl sonra tekrar masaya oturma hevesi sezilebiliyor. Öte taraftan Biden yönetimi için de İran’la anlaşmak iyi bir seçenek gibi görünüyor.
Biden’ın Trump döneminin üzerine iş yapmasa bile imaj çalışması yapma sı gerekecek. Trump etkisini silmek isti yorsa önünde iki tane kolay dosya var. Birincisi iklim anlaşmasına geri dön mek. Çok kolay gerçekleşebilir. Hatta bu nedenle John Kerry bu konuda özel tem silci olarak atanacak. Ve bunun üzerin den Biden, Trump etkisini sildiğini iddia edecek. İkincisi ise İran’la yapılan nükleer anlaşma. Zaten bunun da bir temeli var. İran’ın da gönlü var. Bir iki ufak düzelt meyle Biden maliyetsiz ve zahmetsiz bir imaj çalışmasını tamamlamış olabilir. Bu nedenle bahsi geçen suikastın tek başına Biden yönetimini İran’dan uzaklaştıracağını düşünmek doğru değil. Aksine Biden, Amerikan siya setinde tekrar İran’ı önceleyen bir yönteme dönüş yapabilir.
KDVDQ \DOFLQ#VDEDK FRP WU SMS: HB< \D] ’\H J|QGHU