Sabah

ABD’nin asıl kâbusu jeopolitik enflasyon

- %ER&AN TUTAR

rdoğan’sız Türkiye’, ‘Putin’siz Rusya’ ve ‘Şi’siz Çin’ projeleriy­le yola çıkan ABD bugün muhtaç kaldığı bu üç lidere karşı küresel çapta bir bozgun yaşıyor.

ABD, 2008’de %arack 2Eama başa geldikten sonra 2016’ya kadar Türkiye, Rusya ve Çin’e yönelik grand stratejisi­ni ©pivot $sia $sya’da oyun kurmak’ diye niteledi.

ABD’nin temel hedefi, yeni dünyanın üç kurucu aktörü arasındaki derinleşen ilişkileri baltalamak, sonra da bu aktörleri birbirleri­ne karşı cepheye sürmekti.

Asya’da Çin’i işaret etse de Obama ve yardımcısı -oe %iden ilk olarak Türkiye ve Rusya’ya yönelik planları raftan indirdi.

2013’teki Gezi kalkışması ile startı verilen ‘Erdoğan’sız Türkiye’ projesi 7emmuz ’daki darbe ve işgal girişimi ile en üst aşamaya taşındı. Aynı dönemde Rusya’ya karşı da ’teki 8krayna darEesi devreye sokuldu. Ardından 2015’te 6uriye’de jet krizinde de gördüğümüz üzere Rusya ile Türkiye’yi karşı karşıya getirme senaryosun­a ağırlık verildi. Fakat bu kirli tezgâh başarılı olmadı. 15 Temmuz’dan sonra bu kez 2016’da elçi suikastı üzerinden yeni bir provokasyo­n denendi. Bu da sonuçsuz kaldı.

★★★

Bu nedenle 'onald 7rump döneminde (2016-2020) taktik değiştiren ABD, Rusya ve Türkiye’ye karşı sıcak savaşı soğutarak Çin’e ağırlık verdi. Ne var ki Trump, Çin’e karşı ilan ettiği ekonomik savaşta istediğini alamadı. Kovid salgını ve onu takip eden tedarik zinciri krizi ABD’nin hezimetini daha da derinleşti­rdi.

Çin’e savaş açan Trump bir yandan örtülü şekilde de olsa Türkiye ile Rusya arasındaki askeri ve siyasi yakınlaşma­yı hedef alan saldırılar­ını sürdürmekt­en geri kalmadı.

Trump’tan sonra iktidara gelen Joe Biden ise Çin, Rusya ve Türkiye’yi aynı anda hedef aldığını duyurdu. Bu üç ülkeyi ©otokrasi ekseni’ diye yaftalayan Biden eski müttefiki Avrupa ile demokrasi cep Kesini daha da güçlendire­rek çok kutuplu yeni dünyaya fırsat vermeyeceğ­ini açıkladı.

Ama önceliği Rusya’ya verdi. Ukrayna krizi üzerinden Rusya’yı ekonomik savaş ile dize getirme projesini devreye soktu.

Biden’ın Ukrayna krizindeki ana hedeflerin­den biri de Türkiye ve Çin’in Rusya ile ilişkileri­ni baltalamak­tı. Ancak $nkara ve 3ekin yaptırımla­ra karşı çıkarak bu oyunu bozdu.

Geldiğimiz aşamada 8krayna’da planları akamete uğrayan ABD ve müttefikle­rinin Rusya’yı hedef alan ekonomik savaşı ters tepti. Bir bakıma ©3utin enflas yonu’ diye nitelenen kriz bugün Batı ekonomiler­ini felç etmiş halde.

★★★

Çünkü amacı Rus lider 3utin’i devir mek olan ambargolar­ın yol açtığı enerji ve tedarik krizi, Avrupa ve ABD’de son yarım asrın en büyük fiyat artışların­a yol açtı.

Ukrayna krizinin başlarında §5usya’da rejimi değiştirec­eğiz” diyen Biden kısa sürede geri adım atarak Kiev’in uzlaşı için 0oskova’ya toprak tavizinde bulunmasın­ı tavsiye etti. Fakat ABD bununla da kurtulamay­acağının farkında. Yeniden yüzünü Türkiye ve Çin’e dönmeye başlayan Biden, petrol arzını artırmalar­ı için daha önce ©parya devlet’ diye hakaret ettiği 6uudilerin bile ayağına kadar gidiyor.

ABD’nin hedef aldığı 7ürkiye Eugün küresel gıda krizinin çözümünde anaKtar ülke konumunda. ABD artık sabah akşam ülkemize övgüler düzüyor. Aynı ABD, Rusya’ya yaptırım için tehdit ettiği Çin’e karşı da yelkenleri indirdi.

Hatta 3ekin ile flörte başlayan Biden, 18 Haziran’da Şi Cinping ile görüşmek istediğini söyledi.

Velhasılık­elam, ABD maruz kaldığı darboğazda­n çıkmak için gıda krizin de 7ürkiye enerji krizinde 5usya ve tedarik zinciri krizinde de Çin’e muhtaç durumda. Trajiktir... ABD yönetimi devirmek istediği liderlere şimdi el açıyor.

Ancak asıl öldürücü enflasyon bundan sonra başlayacak.

O da jeopolitik enflasyond­ur. Küresel sistemin çok kutuplu dünyaya evrilmesid­ir. Çünkü geldiğimiz aşamada ve önümüzdeki süreçte Türk, Rus ve Çin liderlerin­in küresel sahnedeki nüfuzları daha da artacaktır.

 ?? ??

Newspapers in Turkish

Newspapers from Türkiye