Depremin psikolojik etkileri
Türkiye, tarihinin en büyük depremi ni yaşadı. Ülke olarak zor bir süreç ten geçiyoruz. Depremin psikolo jik etkilerini ve neler yapılabilir konularını İstanbul Üniversitesi’nden Çocuk Üniversitesi Danışma Kurulu Üyesi Psikolog Yeliz Arda ile değerlendir dik. Yeliz Hoca, böyle durumlarda sos yal medyanın hem hayat kurtarıcı hem de zarar verici olabileceğini belirtti.
Yeliz Hoca’ya göre, “Travmatik olaya doğrudan maruz kalan değil, olaya şahit olan ya da yazılı ve görsel basın aracılı ğı ile izleyen kişilerin travmatize olması” durumu da kişiler üzerinde ciddi olum suz psikolojik etkiler oluşturabiliyor. Buna “İkincil travma” deniyor. Afet sonrasında vermiş olduğumuz tepkilerin “Anormal bir duruma vermiş olduğumuz normal tep kiler” olduğunu unutmamamız gereki yor. Afet bölgesinde birçok insanın elin den geldiğini yaptığını unutmamalıyız. Özellikle afet bölgelerinde destekte bulun mak isteyen bireylerin öncelikle kendi psi kolojik sağlamlıklarını gözden geçirmesi gerekir. Çünkü biz kendimize yardım ede mezsek başkalarına da yardım edemeyiz.
Çocukların deprem soruları
Aşırı panik yaratıcı haberler ve söy lemler paylaşan haberler veya kişilerden uzak durmak, afet bölgesinde kontrol süz kalabalık oluşturmak, afet bölgesinde uzmanların yardım etmelerine engel oluş turabilir. Kolektif çalışmalarda bulunmak bu süreç için oldukça kıymetlidir.
Bu süreçte çocuklarımızı unutmamalı, yaşanan afetin neden ve sonuçlarını yaş larına göre anlatmalıyız. Unutmayalım ki, çocuklar öncelikle ebeveynlerin duygu ve davranışlarını model alırlar. Eğer siz ebe veyn olarak çok kaygılıysanız, doğaldır ki bu kaygı çocuğunuza da yansır. Birlikte deprem çantası hazırlamak, hazırlarken hangi eşyayı ne için koyduğunuzu anlat mak, yaşanacak olası bir olumsuzluğa karşı onları hazırlayacak olup süreci daha bilinçli, farkında ve az kaygılı geçirmeleri ni sağlayacak.
Çocukların bu süreçleri hem evde hem de okullarında psikolojik olarak daha sağlıklı atlatabilmeleri için
“Okullarda Afet Farkındalık ve İlk Yardım Eğitimleri”nin
uzmanlar tarafından daha sık şekilde uygulanması çok önemli. Yaşanan afet sonrasında çeşitli davranış lar geliştirebilirsiniz. Uyku problemi, ağrı, bulantı, uyuşukluk, korku, endişe ve suç luluk duyguları hissedebilir, şok ve inkâr halinde olabilirsiniz. Sürekli depreme dair bilgi alma ya da verme eğiliminde olabi lir, iştahsızlık, halsizlik ve yorgunluk hisse debilirsiniz.
Bütün bunların doğal tepkiler oldu ğunu unutmayın. Zihnimiz ve bedenimiz zamanla normal sürecine dönecek. Buna izin vermeli ve duygular bastırılmama lı. Medyada asılsız ve kaynağı belli olma yan bilgileri paylaşmaktan kaçınılmalı. Toplumun psikolojik sağlığını gözeterek, bir vatandaş olarak hassasiyetle üzerimi ze düşen sorumluluğu yerine getirmemiz gerektiğini belirtmek istiyorum.
4