Doç. Dr. Mehmet Yazıcı
Takipteki kredilerin yüzde 7 gibi kayda değer bir orana ulaşması, bankaların sermayelerinin erimesine ve bunun sonucunda da literatürde kredi tayınlaması denilen durumun oluşmasına ve bankaların kredi vermede isteksiz davranmalarına neden oluyor.
Alternatif finansman yöntemleri, Kobi’lerin önünü açar mi?
Son iki çeyrekte özellikle, perakende, inşaat ve gıda sektörlerinde yaşanan finansal daralmanın etkisi kendisini büyüme, istihdam ve kapasite kullanımlarında da gösterdi. Buna paralel olarak; bankaların kısıtlı kaynakları ile özellikle yüksek faiz getirisi yanında riskin dağıtılması, büyük ölçekli firmalarda finansal daralma etkisinin daha yüksek hissedilmesi ve artan konkordato başvuruları nedeni ile verdikleri KOBİ kredilerinde artış görüldü.
SORUNUN REEL SEKTÖRDEN BANKACILIĞA SIÇRAMA RİSKİ VAR
Ancak aynı şekilde BDDK verilerine göre, takipteki kredilerin yüzde 7 gibi kayda değer bir orana ulaşması, sermayelerinin erimesine ve bunun sonucunda da literatürde kredi tayınlaması denilen durumun oluşmasına ve bankaların kredi vermede isteksiz davranmalarına neden oluyor.
TÜSİAD Yüksek İstişare Konseyi Başkanı Tuncay Özilhan’ın dikkat çektiği şekilde ‘reel sektörün finansman sorunu çözülmezse sorunun bankacılık ve finans sektörüne sıçraması’ riski bulunuyor.
FİNANS PİYASASINDA BANKACILIĞIN AĞIRLIĞI
Türkiye finans piyasasında bankaların önemli bir ağırlığı bulunuyor. Banka kredilerinin toplam finansal kaynaklar içindeki payı yüzde 20’ler civarında iken Türkiye’de bu oran Almanya ve Japonya’da olduğu gibi yüzde 70’lerin üzerindedir.
Ancak hem bu ülkelerden hem de Avrupa pazarından farklı olarak Türkiye’de leasing, faktoring, tüketici finansmanı ve sigorta şirketleri, gibi bilinen geleneksel finansal aracılar dışında alternatif finans sağlayan kurum ve kurumlara ilişkin herhangi bir düzenleme bulunmuyor. Melek yatırım ve girişim sermayesi şirketlerini ise zaten KOBİ finansmanı ilgilenmemeleri nedeni ile kapsam dışında bırakıyorum.
KOBİ’LERİN ÖNÜNÜN AÇILMASI VE RİSKLERİN DAĞITILMASI İÇİN FAYDALI
Risk yönetiminin temel kurallarından birisi de yumurtaların aynı sepete konulmamasıdır. Reel sektörün sağlıklı
Özellikle İngiltere pazarında yoğun şekilde kullanılmakta olan alternatif finansman yöntemlerinin Türkiye’de de KOBİ’lerin önünün açılması ve risklerin bankacılık sektörü üzerinden alınarak dağıtılması konusunda faydalı olacak.
işlemesi için gerekli olan finansal kaynakların yalnızca bankacılık sektörüne bağlanması da aynı riskin ortaya çıkmasına neden oluyor.
Özellikle İngiltere pazarında yoğun şekilde kullanılmakta olan alternatif finansman yöntemlerinin Türkiye’de de KOBİ’lerin önünün açılması ve risklerin bankacılık sektörü üzerinden alınarak dağıtılması için faydalı olacağını düşünüyorum.
Avrupa’da son 5 yıl içinde başta İngiltere olmak üzere tüm AB konseyine üye 45 ülkede yapılan araştırmaya göre pazarın yüzde 73’ü İngiltere ve yüzde 27’si diğer 44 ülkeden oluşuyor. Ağırlık İngiltere’de olmakla birlikte diğer ülkelerde de alternatif finans pazarının hızla büyüme kaydettiği görülüyor.
AVRUPA’DA YAYGIN ALTERNATİF FİNANSMAN YÖNTEMLERİ
Farklı kaynaklardan derlediğim Avrupa’da yaygın alternatif finansman yöntemlerinin bir kısmı soldaki tabloda yer alıyor.
ÖNERİ: YENİ FİNANSMAN YÖNTEMLERİ SİSTEME KATILMALI
Görüldüğü üzere Avrupa ile karşılaştırıldığında ülkemizde oldukça sığ olan KOBİ finansal kaynak çeşitliliğinin Avrupa’daki benzerlerine paralel olarak artırılması, alternatif finansman yöntemleri ile işletmelerimizi rahatlatacağı gibi, sistemik risklerin etkilerinin azaltılması açısından da etkili bir yöntem olacak.
Bu kapsamda vakit kaybetmeden yeni finansman yöntemlerinin sisteme katılması yanında, yasal, denetim ve lisanslama alt yapılarının hazırlanması, şirket ve bireysel kredi değerliliğinin ölçülmesine yönelik ortak sistemlerin ve data paylaşımının geliştirilmesi gerekiyor.
Avrupa ile karşılaştırıldığında ülkemizde oldukça sığ olan KOBİ finansal kaynak çeşitliliğinin Avrupa’daki benzerlerine paralel olarak artırılması gerekiyor. Alternatif finansman yöntemleri ile işletmelerimizi rahatlatacak ve sistemik risklerin etkilerini de azaltacak.