Doç. Dr. Mehmet Yazıcı
E-ticaret yapmak isteyenlere öneriler…
E-ticaret, internet kullanımına bağlı olarak tüm dünyada yaygınlaşarak toplam ticaret içerisinde önemli bir payı oluşturuyor. Günümüzde yaşanan ABD-Çin ticaret savaşlarının önemli bir bölümünün de bu platformlar üzerinde meydana geldiğine tanık oluyoruz. E-ticaret, fiziki bir pazar alanına gerek kalmaksızın “mal ve hizmetlerin internet üzerinden alım-satımı” olarak tanımlanıyor. E-ticaret denildiğinde yalnızca nihai tüketici değil, işletmeler arası işlemlerin de yapılabildiği alanlar akla geliyor. E-ticaret faaliyetleri, alışverişi gerçekleştiren oyuncuların niteliğine göre dört gruba ayrılıyor:
İşletmeler arası (Business to Business - B2B) İşletmeden tüketiciye (Business to Consumer - B2C)
Tüketiciden tüketiciye (Consumer to Consumer - C2C)
Eşitler arası (Peer to Peer - P2P)
Aslında mesele oyunculara göre pazarı kategorize etmekten çok, iş süreç ve mekanlarının iletişim altyapısındaki gelişme ile birlikte elektronik ortama taşınması ve tüm ekosistemin de yeni duruma uyumlu hale getirilmesi olarak görünüyor.
İnternet teknolojisinin gelişmesiyle birlikte dünyada e-ticaret hacmi, büyük bir ivme kazandı ve 5,8 trilyon dolara ulaştı. Amerikalılar, alışverişlerinin %70’ lik kısmını e-ticaret siteleri üzerinden karşılıyor. Bu oran Avrupalılarda bu oran %35 seviyesinde.
DÜNYADA E-TİCARET HACMİ, 5.8 TRİLYON DOLARA ULAŞTI
Dünya ticareti, iletişim ve internet alt yapısındaki gelişmelerle birlikte son 30 yılda önemli bir artış gösterdi. 1950’lerdeki sıfır noktasından 2018 yılsonu itibarı ile 5,8 trilyon USD seviyesine ulaştı. Amerikalılar, alışverişlerinin %70’lik kısmını e-ticaret siteleri üzerinden karşılıyor. Bu oran Avrupalılarda bu oran %35 seviyesinde. Bu konuda önemli bir ivmeyi de iletişim servis sağlayıcıları yanında cep telefonu üreticilerinin verdiğini söylemek gerekiyor. Her gün ortaya çıkan yeni cep telefonu uygulamaları hizmet çeşitliliği ve hızının artmasına neden oluyor. Dünyanın teknoloji alanında en büyük şirketlerinin sıralamasına bakacak olursak dijital pazar yeri olarak Amazon ve Alibaba yanında bu konuda giderek artan oranda paya sahip olmaya başlayan Google, Facebook ve özellikle aplikasyonlar üzerinden önemli gelir elde eden Apple’ın önemli yer tuttuğunu görüyoruz.
Özel alışveriş siteleri üzerinden yapılan işlemlerin yıllık ticaret hacmi 100 milyar dolar olarak ölçülüyor. Bu aynı zamanda elektronik ödeme sistemlerinin de gelişmesine ve şekil değiştirmesine neden oluyor.
Finansal teknolojilerin (fintech) büyük bölümü geliştirmelerini ödeme sistemleri alanında yapmakta olup kripto paralar da bu teknolojilerin bir parçasıdır.
Yatırımcılar için parlayan bir sektör olmaya devam eden e-ticaret, 1 TL’lik yatırımla 6 TL’lik ciro geri dönüşü aldığı bu sistemi geliştirmek için de yeni birçok atılım içine giriyor (https://www.rgsyazilim.com/turkiyedunyada-e-ticaret/, 2019). İnternetten alışverişten yaygın olarak faydalanan X ve Y kuşağı nedeniyle e-ticaret her geçen gün daha da artan bir talep görüyor.
TÜRKİYE’DE E-TİCARET HACMİNİN BOYUTLARI
Türkiye’ de 30 milyonun üzerinde kullanıcısı bulunan e-ticaret platformlarının kullanıcı artış hızı da bir o kadar yüksek. X ve Y kuşaklarının ezici ağırlığı ile birlikte yaklaşık 50 milyon internet kullanıcısının %90’ı interneti her gün kullanıyor. İnternette kalma uzunluğu TV izleme sürelerinin önüne
geçmiş bulunuyor. Sosyal ağlarda ve e-ticaret sitelerinde geçirilen süre internette geçirilen sürenin de büyük kısmını oluşturuyor. Yapılan araştırmalara göre 1 aylık süre içinde internet kullanıcılarının %52’sinin en az bir kez online alışveriş sitelerinde ürün aradığını, bunların %43’ünün ise ürün satın aldığını ortaya koyuyor. Küresel pazarda e-ticaretin ulaştığı nokta ise yüzde 22’lik bir oranla, 1,61 milyar kişinin online üzerinden alışveriş yapıyor olması, dijital pazarlamanın da gelecekte daha çok pazar payını artıracağının sinyallerini veriyor.
E-ticaret yapmak istiyorsanız, temel gereksinimlerinizin neler olduğunu araştırın. E-ticarette çok fazla rakip olduğunu bilerek SWOT analizi ve niş alan araştırması yapın. Marka, ürün ve iş yapış şeklinizi elektronik pazara ve bu pazardaki rekabete uygun hale getirin.
Ülkemiz de bu alanda büyük pazarlardan gerekli payları çıkarıyor. Dünya üzerinde sektörün hacmi net olarak bilinmese de 10 trilyon doların üzerinde solduğu tahmin ediliyor. Yani buna göre ticaretle meşgul olan herkes dünya çapında e-ticaret ve sanal dünyaya uyum sağlamış gözüküyor.
Türkiye’de irili ufaklı yüzlerce e-ticaret platformu bulunmakla birlikte, aktif en büyük e-ticaret siteleri aşağıdaki gibidir: (https://www.eticaret.tv/ haberler/icerik/turkiyedeki-enbuyuk-e-ticaret-siteleri, 2019) https://www.amazon.com.tr https://www.alibaba.com https://www.hepsiburada.com https://www.n11.com https://www.gittigidiyor.com https://www.mediamarkt.com.tr https://www.vatanbilgisayar.com https://www.teknosa.com https://www.trendyol.com https://www.dr.com.tr https://www.epttavm.com
E-TİCARET YAPMAK İSTEYENLERE ÖNERİLER
İşletmelere bu konuda danışmanlık yapan pek çok servis sağlayıcı ve yazılım şirketi bulunuyor. Ancak mesele yalnızca bir internet sitesi açılmasından ibaret basitlikte değil. Pazarlama, stoklama, finansman, dağıtım, yazılım gibi konularda işletmelerin bilgi sahibi olması ve hem işletme ve hem de ürünlerini elektronik pazara uyumlu hale getirmesi gerekiyor.
İlk kez e-ticaret ile tanışacak işletmelere bazı önerilerimiz ise şunlar:
• E-ticaret yapabilmeniz için temel gereksinimlerinizin neler olduğunu araştırın
• E-ticarette çok fazla rakip olduğunu bilerek SWOT analizi ve niş alan araştırması yapın
• Marka, ürün ve iş yapış şeklinizi elektronik pazara ve bu pazardaki rekabete uygun hale getirin
• Kendinize ait veya başka hizmet sağlayıcı üzerinden çevrimiçi mağazanızı profesyonellerden destek alarak oluşturun
• Site kendinize ait ise online güvenlikli ödeme sisteminizi kurun
• Site kendinize ait ise ürün stok ve dağıtım sistemlerinizi kurun
• Müşteri ihtiyaç ve taleplerinin en hızlı şekilde karşılanmasında ve satış sonrası süreçlere dikkat edin
• Müşteriden elde edilen veri ve geri bildirimi müşteriye en iyi hizmeti verecek ve sistemi iyileştirecek şekilde kullanın
Artık rekabetin ulusal değil uluslararası alanda yaşandığını unutmayarak, e-ticaret platform ve ürünlerinizi pazarın niteliğine göre ama öncelikli olarak İngilizce ve diğer dillerde hizmet verecek şekilde tasarlamanızı da ayrıca tavsiye ediyorum.
Ülkemiz de bu alanda büyük pazarlardan gerekli payları çıkarıyor. Dünya üzerinde sektörün hacmi net olarak bilinmese de 10 trilyon doların üzerinde solduğu tahmin ediliyor. Yani buna göre ticaretle meşgul olan herkes dünya çapında e-ticaret ve sanal dünyaya uyum sağlamış gözüküyor.