Şaban Çağıran

İşletme yönetiminde “hız”

Eskiden kalite ve fiyat yönüyle beğendiğiniz bir ürünü satın almak için paranızı peşin yatırır, günlerce ve hatta bazen aylarca beklerdiniz. Tüketicinin çok fazla ürün seçeneği olmadığı için tüketici olarak geç teslime kolaylıkla katlanılıyordu.

Tüketim ekosistemi de buna göre dizayn edilmişti. Eve bir telefon alabilmek için kayıt yaptırıp 7-8 yıl beklendiği gibi, Anadol marka bir otomobil için 8-12 ay beklenebiliyordu. Zira üreticinin daha fazlasını sunamaması nedeniyle tüketicinin seçenekleri sınırlıydı. Ek olarak tüketiciler yeterli bilinç düzeyine de sahip değildi.

İşletme yönetiminde “hız” olmazsa olmazlardan biridir. Planlama aşamasından üretim sürecine, tedarik-tüketim sürecinden satış sonrası servis hizmetlerine kadar her aşamada hıza önem verilmesi, hem maliyetleri düşürecek hem de müşteri memnuniyeti ile verimliliği artıracaktır.

TÜKETİCİ HER ŞEYİN EN İYİSİNİ, EN UCUZA SATIN ALMAK VE ONA EN HIZLI BİR ŞEKİLDE KAVUŞMAK İSTER

Bugünün dünyasında, tüketici çok haklı olarak, her şeyin en iyisini, en ucuza satın almak ve ona en hızlı bir şekilde kavuşmak ister. Araba satın alacaksa parayı yatırdığı gün teslim almak ister, satıcıya mail atıp bir şey soruyorsa 3 saniye sonra yanıtını bekler, beğendiği bir malı internet üzerinden sipariş edecekse en geç iki gün içinde ve hatta aynı gün teslim almak ister, mağazada beğendiği bir ürünü alacaksa kuyruk beklemeden hesabı ödemek ister, banka şubesinde para çekecekse 2-3 dakika içinde işinin görülmesini ister. Tüketici bu şekilde hızlı hizmet istiyorsa, mal ve hizmeti üretenler de buna ayak uydurmak durumundadır. Aksi halde rekabet etmeleri mümkün olmaz, yok olurlar. Sistem sert ve acımazsızdır. Yazılmış kuralları olmasa da yaşanan gerçekleri üretici-satıcı dikkate almak durumundadır. Tüm işletmeler tüketici davranışlarını, tüketici eğilim-ihtiyaçlarını ve tüketici isteklerini göz önünde bulundurarak strateji belirlemek durumundadır. Bunun aksi düşünülemez.

GÜNEŞ DOĞDUĞUNDA KOŞMAYA BAŞLASANIZ İYİ OLUR

Bir Afrika Atasözü der ki “Her sabah Afrika’da bir ceylan uyanır, en hızlı aslandan daha hızlı koşması gerektiğini, yoksa öleceğini bilir. Her sabah Afrika’da bir aslan uyanır, en hızlı ceylandan daha hızlı koşması gerektiğini, yoksa aç kalacağını bilir. Aslan ya da ceylan olmanız fark etmez. Güneş doğduğunda koşmaya başlasanız iyi olur.” Dünyanın dev bir şirkete dönüştüğü yeni dünya düzeni içinde gerek üretici ve gerekse birey olarak her gün bir önceki günden daha hızlı koşmak, aksi halde bir önceki gün elde ettiklerimizden daha azına mahkum olmak veya tamamının kaybetmek durumundayız.

SİSTEM HERKESİ ACIMASIZ BİR YARIŞA, VAR OLMAK İÇİN DAHA İYİ VE DAHA HIZLI OLMAYA ZORLUYOR

Liberal-küresel sistem ve onun yarattığı rekabet koşulları herkesi acımasız bir yarışa, var olmak için daha iyi ve daha hızlı olmaya zorluyor. Ayrı bir yazı konusu ama bu rekabet sadece işletmeleri değil, bireyleri de aynı yarışın içine dahil ederek, yarışarak yaşamak zorunda bırakmakta, bu da çok önemli sorunların kaynağı haline gelinmesine neden oluyor.

Tüketici açısından mal ya da hizmetin fonksiyonel ve uygun fiyatlı olmasından sonra, ona hızlı ve kolay ulaşabiliyor olması gelir.

Zira hız, kalitenin en önemli unsurlarından biridir. Örneğin, bir mağazaya girdiniz, çok

beğendiğiniz bir ürünü satın almak istediniz, eğer kasada 30 kişinin beklediğini görürseniz kuvvetle muhtemeldir ki o malı tezgahın üzerine bırakır, sessizce o mağazadan ayrılırsınız.

BENZERİ ALTERNATİF ÜRETEN ÇOK SAYIDA MAĞAZAÜRÜN VARDIR

Zira benzeri alternatif üreten çok sayıda mağazaürün vardır. Ancak o ürün sizin için vaz geçilmez bir nitelik taşıyor ya da hayatiyet arz ediyorsa 30 kişilik kuyruğa girip o malı almaya talip olursunuz.

Aslında hız konusunda doğru sonuca varmak için kendimizi müşteri yerine koymak, empatik bir bakış açısında sahip olmak yeterlidir. Örneğin; vatandaş resmi kurumlarda kuyrukta beklemek istemez, markette kuyruğa girmek müşterinin hoşuna gitmez, banka gişe kuyruğu para çekmek isteyen birinin mutlu olacağı bir durum değildir, uçakta rötar yapılması hiçbir yolcuyu o hava yoluna bağlamaz vs. Öyleyse işletmeler müşterilerine bu beklentileri sağlamak zorundadırlar.

Verimlilik, genel anlamda çıktı tutarının girdi tutarına oranıdır. Bu oran yükseldikçe verimlilik artar, düştükçe azalır. Üretim sürecinde hızın artırılması, yani aynı süre zarfında daha fazla çıktı elde edilmesi verimliliği artıran önemli unsurlardan biridir.

HIZLI ÜRETİM VE TESLİMAT YAPMAK İŞLETME AÇISINDAN DA MALİYET AVANTAJI SAĞLAR

Hız, tüketici bakımından önemli bir tercih nedeni olurken, hızlı üretim ve teslimat yapmak işletme açısından da maliyet avantajı sağlayan önemli bir unsurdur. Aksi ise üreticitedarikçi-satıcı bakımından maliyete dönüşür.

Girdi tedarik edilmesinden başlayan, mal ya da hizmet üretimiyle devam eden, satış ve satış sonrası servis hizmetlerini de kapsayan her aşamada hız unsuruna dikkat edilmelidir. Bütün bu süreçlerde sağlanacak hız, müşteri memnuniyetine ek olarak, üretimde verimliliği de artırarak işletmenin rekabet üstünlüğünü sağlayacaktır. Hız; erken tahsilat ve likidite, müşteri memnuniyeti, daha fazla müşteri ve daha yüksek karlılık, daha az stok, daha az maliyet, daha yüksek stok devir hızıdır. Bütün bunlar işletmeyi daha iyiye taşıyacak önemli unsurlardır.

Sonuç olarak, işletme yönetiminde “hız” olmazsa olmazlardan biridir. Planlama aşamasından üretim sürecine, tedarik-tüketim sürecinden satış sonrası servis hizmetlerine kadar her aşamada hıza önem verilmesi, hem maliyetleri düşürecek hem de müşteri memnuniyeti ile verimliliği artıracaktır.

Tüketici hızlı hizmet istiyorsa, mal ve hizmeti üretenler de buna ayak uydurmak durumundadır. Aksi halde rekabet etmeleri mümkün olmaz, yok olurlar. Sistem sert ve acımazsızdır. Yazılmış kuralları olmasa da yaşanan gerçekleri üretici-satıcı dikkate almak durumundadır.