YENİLİK BU 50 ŞİRKETTEN SORULUYOR
Bu nedenle yasalara ve diğer mevzuat düzenlemelerine uyum sağlanması, belirlenen gerekliliklerin tam olarak yerine getirilmesi, kamu kurumları ve düzenleyici otoritelerin raporlama vb. taleplerinin zamanında ve doğru olarak karşılanması büyük önem taşıyor. Bu sürecin iyi yönetilmesi, düzenlemelere zamanında ve etkili bir şekilde uyum sağlanması bakımından mevzuat uyum (compliance) fonksiyonu kritik bir rol üstleniyor.
Tüm dünyada bu fonksiyona büyük önem atfediliyor ve önemi giderek artıyor. Kuruluşlar, stratejileri ve faaliyetlerinin en tepesine mevzuata uyumlu olmayı yerleştiriyorlar ve temel öncelik olarak belirliyorlar. Kuruluşların iç kontrol sistemlerinin temel hedeflerinden birisi de ilgili yasalara ve düzenlemelere uyum sağlanmasıdır.
ÜST YÖNETİCİLER ÖNCELİKLİ OLMAK ÜZERE TÜM ÇALIŞANLARIN SORUMLULUKLARI VAR
- Mevzuata uyum olayında kimlerin sorumlulukları nelerdir?
YURTSEVER- Mevzuata uyum, kuruluşların yönetim kurulu üyeleri ve üst yöneticileri öncelikli olmak üzere tüm çalışanların en önemli rol ve sorumlulukları arasında bulunuyor. Zaten birçok yasa ve diğer düzenlemede yönetici ve çalışanların mevzuata uyum yönündeki sorumluluklarına yönelik açık kurallar yer alıyor.
Ayrıca, uyum riskini başarıyla yönetebilmek için başta finans kuruluşları olmak üzere birçok kuruluşta mevzuat uyum bölüm ve birimleri faaliyet gösteriyor. Özellikle Hazine ve Maliye Bakanlığı
Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı (MASAK) mevzuatı kapsamında bankalar, aracı kurumlar ile sigorta ve emeklilik şirketlerinde uyum programı oluşturulması, uyum görevlisi atanması ve uyum birimi kurulması zorunlu.
Bu mevzuata tabi diğer bazı yükümlü gruplarında ise uyum birimi kurulması zorunluluğu bulunmasa da uyum görevlisi atanması gerekiyor. Bu kuruluşlardaki mevzuat kapsamındaki izleme, kontrol, eğitim gibi yükümlülükler uyum görevlisinin sorumluluğunda yürütülüyor. Uyum görevlilerinin atanması, izne ayrılması ve görevden ayrılmasına yönelik özel kurallar belirlenmiş durumda. Mevzuat uyum bölüm/birimleri temel olarak kuruluş bünyesindeki mevzuat uyum çalışmalarının koordinasyonunu sağlıyor ve fonksiyonun etkili bir şekilde işlemesine katkı sağlıyor.
Bunun yanı sıra bu fonksiyonun önemi nedeniyle mevzuat uyum bölümü/ birimi kurulması zorunlu tutulmayan farklı sektörlerden ulusal/uluslararası birçok kuruluşta bu birimler isteğe bağlı olarak oluşturulmuş durumda ve faaliyet gösteriyorlar. Bu şekilde kuruluşlar kendilerini ilgilendiren mevzuat düzenlemelerine daha etkili bir şekilde uyum sağlamaya çaba gösteriyorlar.
Mevzuata uyum konusunda merkezi bir işlev gören mevzuat uyum bölüm/ birimlerinin rolleri tüm dünyada uygulama alanı bulan üçlü hat modeli kapsamında temel olarak ikinci hat roller arasında yer alıyor. Bu çerçevede ürün ve/veya hizmetlerin müşterilere ulaştırılmasıyla sorumlu birinci hat rollerine risk yönetimi konusunda uzmanlık, yardım ve destek sunmak, izlemek ve sorgulamak gibi roller mevzuat uyum bölümleri/birimleri tarafından yerine getiriliyor.
Mevzuat uyum (compliance) fonksiyonu kapsamında mevzuat düzenlemelerinin takibi, analiz edilmesi, alınacak aksiyonların belirlenmesi, aksiyonların alınması, tereddütlü konularda araştırmalar yapılması, düzenleyici kurumlarla sağlıklı iletişim kurulması, kuruluş içine danışmanlık hizmeti verilmesi, izleme, kontrol, risk yönetimi, eğitim gibi çok boyutlu çalışmaların yürütülmesi, uyum programları oluşturulması gibi süreçler bulunuyor.
Mevzuat uyum çalışmaları kuruluşu ilgilendiren tüm yasaları ve düzenlemeleri kapsamakla birlikte bunların içerisinde yer alan suç gelirlerinin aklanması ve terörün finansmanıyla mücadele, yaptırımlar uyum, rüşvet ve yolsuzluk ile mücadele, finansal suçla mücadele gibi alanlar başlı başına uzmanlık alanları olarak mevzuat uyum- fonksiyonunun kapsamında yer alıyor. Bu fonksiyon ve çalışmalar vasıtasıyla kuruluşların yasalara ve düzenlemelere uyum sağlaması, uyumsuzluk risklerinin yönetilmesi ve düzenlemelere uyumsuzluk nedeniyle oluşabilecek cezaların, maddi ve itibar kayıplarının önüne geçilmesi mümkün olabiliyor.
ULUSLARARASI STANDARTLAR OLUŞTURULMASININ ZORLUĞU
- Mevzuat Uyum Derneği’nin kuruluş süreci, kurucuları ve amaçları hakkında bilgi verir misiniz? Kuruluş süreci nasıl gelişti?
YURTSEVER- Mevzuat uyum fonksiyonunun hayati, çok önemli ve çok boyutlu işlevlerine rağmen bu fonksiyonun sektörlerde ve aynı sektördeki kuruluşlar arasında çok farklı yöntemlerle yönetilmeye çalışıldığını ifade etmek yanlış olmayacak.
Aynı sektörde de olsa her kuruluşun kendisini ilgilendiren mevzuat düzenlemelerini takip etme ve hayata geçirme yöntemleri çok farklı olabiliyor. Mevzuat uyum faaliyetlerinin entegre yönetimi yerine genellikle alt fonksiyonların ayrı ayrı yönetilmeye çalışıldığı görülüyor. Burada da standart olmayan uygulamalar, önemli metodolojik sorunlar ve boşluklar oluşuyor.
Her ülkenin mevzuat sistemi ve altyapısının farklı olmasının da etkisiyle bu alanda uluslararası standartlar oluşturulmasının zorluğu buna etki eden faktörler arasında yer alıyor. Bu da
Derneğimizde Mevzuat Uyum Akademisi bulunuyor. Bu akademi bünyesinde mevzuat uyum mesleğinin gelişmesine ve devamına katkıda bulunmak, mesleğin niteliğini yükseltmek ve mesleki gelişimlerinin sağlanması amacıyla kurslar, eğitim programları, seminerler, sempozyumlar, çalıştaylar gibi etkinlik ve programlar düzenlenecek.
kuruluşlar açısından önemli verimsizliklere, farkına varılamayan risklere ve hatalara neden oluyor. Bunun da etkisiyle kuruluşlar cezalar, maddi ve itibar kayıpları ile karşılaşabiliyor.
MEVZUAT UYUM FONKSİYONUNUN ETKİLİ İŞLEMESİ VE GELİŞTİRİLMESİ KONUSUNDA REHBERLİK
Bu eksiklikleri ve ihtiyacı gören mesleğin profesyonelleri olarak mevzuat uyum fonksiyonunun etkili işlemesi ve geliştirilmesi konusunda rehberlik yapacak, yön verecek, farkındalık yaratacak, iyi uygulamaları teşvik edecek, standartlar oluşturacak, bu alanda referans merkezi olacak bir derneğin mesleğimiz, meslektaşlarımız, kurum ve kuruluşlarımız, ülkemiz ve mevzuat uyum fonksiyonunun uluslararası gelişimine önemli katkı sağlayacağına inandık.
Bu nedenlerle ve sorumluluk bilinciyle bu inisiyatifi başlatmaya karar verdik. Bu konudaki hazırlık çalışmaları 2019 yılı içinde başladı. İlk adım ise mesleğin profesyonelleri Gürdoğan Yurtsever,
Vural Göral, Hamdi Girgin ve Burak
Şenol tarafından 20 Ocak 2020 tarihinde adıldı ve yapılan toplantı ile dernek kurma çalışmalarının başlatılması kararı alındı. Daha sonra Z. Fulya Kaptan Güngör, Handan Takdoğan Över, Mehmet Tolga İncaz, Serkan Salık ve Hakan Uzun’da bu ekibe katıldı ve çalışmalar bir süre dokuz kişi ile devam etti.
Daha sonraki süreçte ekip daha da genişledi ve 22 kişiye ulaştı. Pandemi şartlarının neden olduğu olumsuzluklara rağmen uzaktan gerçekleştirilen toplantılar ile çalışmalar aralıksız devam etti.
Derneğimiz 22 kurucu üye tarafından kuruldu. Gürdoğan Yurtsever, Vural Göral, Hamdi Girgin, Burak Şenol, Z.Fulya Kaptan Güngör, Handan Takdoğan Över, Mehmet Tolga İncaz, Serkan Salık, Hakan Uzun, Ferhun Ateş, Enver Sökmen, Gülden Sevimli, Levent Arslan, Bülent Küçükçetin, Emre Özbek, Emre Atabay, Yeliz Kadiz Demir, Alper Serdar, Tonguç Oruç, Erdal Özcan, Berker Erşen, Özge Gürsoy kurucu üye olarak bu inisiyatifin içinde yer aldı. Derneğin kurucuları arasında 16 banka ile sigorta şirketi, aracı kurumlar, elektronik para/ödeme kuruluşlarında uyum görevlisi, uyum yöneticisi, yönetim kurulu üyesi, genel müdür yardımcısı gibi üst düzey
görevler yürüten, danışmanlık yapan kişiler yer alıyor.
Bu şekilde geniş katılımla ve titizlikle yürütülen çalışmalar tamamlandı, kurucu üyeler tarafından imzalanan kuruluş dilekçesi, tüzüğümüz ve diğer gerekli belgeler 2 Temmuz 2020 tarihinde İstanbul Valiliği Sivil Toplumla İlişkiler İstanbul İl Müdürü Sayın Ömer Faruk Köseoğlu’na teslim edildi.
İlgili mevzuat kapsamında öngörülen süreçlerin ve tüzük incelemesinin tamamlanarak onaylanması sonrasında 09 Eylül 2020 tarihinde Mevzuat Uyum Derneği (Compliance Association) resmi olarak faaliyetlerine başladı. Derneğin ilk genel kuruluna kadar görev yapacak Yönetim Kurulu 7 kişiden oluştu. Yönetim Kurulu Başkanı Gürdoğan Yurtsever olurken, Başkan Yardımcıları Z. Fulya Kaptan Güngör ve Burak Şenol, Genel Sekreter Serkan Salık, Sayman Hakan Uzun ve Yönetim Kurulu’nun diğer üyeleri ise Mehmet Tolga İncaz ve Vural Göral oldu.
MEVZUAT UYUM FONKSİYONUNUN GELİŞTİRİLMESİ
Mevzuat Uyum Derneği’nin (Compliance Association) amacı, yasaların, kamu kurumları ve düzenleyici otoriteler tarafından yapılan mevzuat düzenlemeleri ile alınan kararların, uluslararası standart, tavsiye ve düzenlemelerin etkili şekilde uygulanması, mevzuata uyumun sağlanması ve geliştirilmesi konusunda rehberlik etmek, çalışmalar gerçekleştirmek. Ayrıca, iyi uygulamaların savunuculuğunu yaparak mevzuat uyum fonksiyonunun geliştirilmesini, mesleğin tanıtımı ve konumunun güçlendirilmesini, mesleğin nitelikli meslek mensupları tarafından yürütülmesini ve üyelerinin mesleki gelişimlerini sağlamak, bu şekilde mesleğe, meslektaşlara, kurumlara, ülkemize ve dünyaya değer katmaktır.
- Mevzuat Uyum Derneği’nin faaliyet alanı, çalışmaları, vizyonu, misyonu ve stratejik hedefleri hakkında bilgi verir misiniz?
YURTSEVER- Mevzuat düzenlemelerinin kurum ve kuruluşlardaki uygulama sürecinin etkinliğini artıracak çalışmalar yapmak (yasal uyum-regulatory compliance), suç gelirlerinin aklanması ve terörün finansmanıyla mücadele (anti-money laundering and combating the financing of terrorism-AML/CFT), yaptırımlar uyum (sanctions compliance), rüşvet ve yolsuzluk ile mücadele uyum (anti-bribery and corruption compliance), finansal suç mevzuat uyum (financial crime compliance-FCC), regülasyon teknolojileri (RegTech), meslek etiği gibi konular Mevzuat Uyum Derneği’nin faaliyet alanları içinde yer alıyor.
SÜRDÜRÜLEBİLİR VE ÖRNEK BİR KURUMSAL YAPI OLUŞTURMAK
Dünyada “compliance” olarak bilinen, çok önem atfedilen ve önemi giderek artan fonksiyon ve çalışma alanının ülkemizdeki temel aktörü olarak Mevzuat Uyum Derneği (Compliance Association), mevzuat uyum faaliyetlerine kılavuzluk etmek, katkı sağlamak, değer katmak ve geliştirmek amacıyla kurslar, eğitimler, seminerler, sempozyumlar, konferanslar düzenlemek, süreli ve süresiz yayınlar yapmak, raporlar hazırlamak, standartlar oluşturmak, mevzuat uyum alanında çalışanlar için sertifika programları uygulamak gibi çok boyutlu çalışmalar gerçekleştirecek.
Mevzuat Uyum Derneği “Mevzuat uyum alanında ulusal ve uluslararası referans merkezi olmak” vizyonu ve “Mevzuat uyum çalışmalarının niteliğini ve etkinliğini yükseltecek ürünler, hizmetler ve projeler geliştirerek bu alanda kapsayıcı liderlik yapmak” misyonu ile çalışmalarını sürdürecek.
Derneğimizin stratejik hedeflerini ise şöyle sıralayabiliriz:
• Mevzuat uyum alanında ulusal ve uluslararası düzeyde kabul gören mesleki otorite olmak
• Mevzuat uyum mesleğinin etik kuralları ve standartlarını belirlemek ve gözetmek
• Mesleğin ve meslektaşların gelişimi ve tanıtımı için paylaşım platformları, sürdürülebilir ürünler, hizmetler ve projeler geliştirmek
• Üyeler ve meslek mensuplarına uluslararası düzeyde kabul gören yetkinlikler kazandırmak
• Meslektaşların yetkinliklerini geliştirmek amacıyla sertifika programları oluşturmak ve etkin bir şekilde uygulamak
• Meslek mensuplarının mesleki ve kişisel gelişimleri için eğitim, konferans, seminer, yayın gibi platformlar oluşturmak ve sürekli geliştirmek
• Mesleğin etkin bir şekilde uygulanması ve yaygınlaştırılmasını sağlamak
• Mevzuat uyum hakkında toplumsal farkındalık oluşturmak
• Mesleğin tanıtımı ve kabulü yönünde çok boyutlu çalışmalar gerçekleştirmek, ilgili kurum ve otoritelerle etkili iletişim ve işbirlikleri geliştirmek
• Nitelikli meslek mensuplarının mesleği seçmesini sağlayacak tanıtım ve bilgilendirmeler yapmak, mesleğin akademik gelişimi yönünde çalışmalar yürütmek
• Sürdürülebilir ve örnek bir kurumsal yapı oluşturmak, Derneğin kurumsal ve operasyonel kapasitesini sürekli geliştirmek ve güçlendirmek, hizmetleri etkin ve verimli yürütmek
- Mevzuat Uyum Derneği’nin organları ve çalışma grupları nelerdir?
YURTSEVER- Derneğimizin yasal organları; Genel Kurul, Yönetim Kurulu, Denetim Kurulu ve Etik Kurul’dan oluşuyor. Genel Kurul, derneğin en yetkili karar, gözetim ve denetim organı olup derneğe yıllık aidatlarının tümünü ödemiş asıl üyelerinin katılımından oluşuyor ve iki yılda bir Mart ayı içinde olağan toplantısını yapıyor.
Yönetim Kurulu, Genel Kurul tarafından gizli oyla, üyeler arasından seçilecek 7 asıl, 5 yedek olmak üzere toplam 12 üyeden oluşuyor ve 2 yıl görev yapıyor. Denetim
Kurulu 3 asıl ve 3 yedek üyeden, Etik Kurulu ise 3 asıl 2 yedek üyeden oluşuyor. Bu resmi kurulların yanı sıra Yönetim Kurulu tarafından kendisine öneri ve tavsiyelerde bulunmak amacıyla Danışma Kurulu oluşturabiliyor.
MEVZUAT UYUM AKADEMİSİ (COMPLİANCE ACADEMY) BULUNUYOR
Derneğimizde ayrıca Mevzuat Uyum Akademisi (Compliance Academy) bulunuyor. Bu akademi bünyesinde mevzuat uyum mesleğinin gelişmesine ve devamına katkıda bulunmak, mesleğin niteliğini yükseltmek ve mesleğin nitelikli meslek mensupları tarafından yürütülmesini sağlamak üzere yetiştirilmeleri ve mesleki gelişimlerinin sağlanması amacıyla kurslar, eğitim programları, seminerler, sempozyumlar, çalıştaylar gibi etkinlik ve programlar düzenlenecek.
Yönetim Kurulu’na karşı sorumlu olarak faaliyet gösterecek Mevzuat Uyum Akademisi, 3 üyeden oluşan bir Yürütme Kurulu tarafından yönetilecek. Bunların yanı sıra Derneğimizin amaçlarına yönelik üyelerimizin gönüllük esasıyla görev yaptığı çalışma gruplarımız yer alıyor. Mevcut
durumda; Kurumsal Yönetim, Kurumsal İletişim ve Yayın, Üyelik, Yasal Uyum, Suç Gelirleri ve Terörün Finansmanıyla Mücadele Uyum çalışma grupları oluşturuldu ve faaliyete geçiyor.
- Derneğe kimler ve nasıl üye olabiliyor?
YURTSEVER- Derneğimize asıl üye, akademik üye, fahri üye veya onursal üye olunabiliyor. Gerçek ve tüzel kişiler asıl üye olabiliyor. Finans, sanayi, ticaret, hizmet vb. sektörlerde faaliyet gösteren kuruluşlarda mevzuat uyum veya suç gelirlerinin aklanması ve terörün finansmanı ile mücadele bölüm ve birimlerinde görev yapan uyum görevlisi, uyum görevlisi vekili, yönetici ve çalışanlar, kurum ve kuruluşlarda herhangi bir mevzuatın uygulanmasından sorumlu yönetim kurulu üyesi, genel müdür, genel müdür yardımcısı, bölüm/ birim yöneticisi gibi unvanlarla görev yapanlar ile diğer yöneticiler ve çalışanlar, kurum ve kuruluşlarda herhangi bir veya daha fazla mevzuatın yorumlanması, görüş verilmesi veya uygulanması konusunda faaliyet gösteren bölüm ve birimlerde görev yapan yönetici ve çalışanlar, mevzuat uyum alanında denetim ve kontrol sorumluluğu bulunan, bu alanda çalışmalar yapan denetçi, iç denetçi, iç kontrol personeli ve diğer unvanlardaki çalışanlar ve uzmanlar, bu alanda daha önce çalışmış olanlar, mevzuat uyum ile faal ilişki içinde olan alanlarda çalışanlar, bu alanda akademik çalışma yapanlar, öğrenciler, öğretim üyeleri ve görevlileri, mevzuat uyum alanında danışmanlık, denetim, eğitim vb. hizmetleri verenler, bu alanda kendisini geliştirmek isteyen veya çalışmayı hedefleyen gerçek kişiler asıl üye olmak üzere başvurabiliyor. Yönetim Kurulu kararı ile üye olunabiliyor.
MEVZUATA UYUM KAPSAMINDA “SIFIR TOLERANS”
- Mevzuat Uyum Derneği’nin gelecek hedefleri nelerdir?
YURTSEVER- Daha önce belirttiğim gibi her alanda ve her sektörü ilgilendiren düzenlemelerin arttığı, sıkılaştığı ve etkilerinin genişlediği günümüzde mevzuat düzenlemelerine uyum sağlanması ve mevzuata uyumsuzluk nedeniyle oluşabilecek risklerin etkili yönetilmesi için mevzuat uyum (compliance) fonksiyonu kritik bir rol üstleniyor.
Bu fonksiyonun önemi tüm dünyada giderek artıyor. Mevzuata uyumsuzluk risklerinden, olası cezalardan, maddi ve itibar kayıplarından korunmak için kuruluşlar mevzuata uyumu stratejileri ve faaliyetlerinin temel önceliği olarak belirliyorlar.
Mevzuata uyum kapsamında “Sıfır tolerans” gibi prensipler uyguluyorlar. Bu çerçevede mevzuata uyum tüm kuruluşlar için gerçekten hayati bir konu. Mevzuat uyumun günümüzde ulusal ve uluslararası kuruluşlar açısından en temel öncelik haline geldiğini ifade etmek yanlış olmayacak.
Mevzuat Uyum Derneği’ni oluştaracağımız kurum değerleri ve çalışma prensipleriyle hem ülkemizde hem de uluslararası alanda örnek gösterilen, referans alınan bir kurum haline getirmeyi hedefliyoruz. Çok heyecanlıyız ve istekliyiz.
Derneğimizin tüzüğünde yer alan amaçları çerçevesinde gönüllü katkı esasıyla etkili mesleki gelişim, paylaşım ve iletişim platformları oluşturmayı planlıyoruz. Mevzuat uyum alanında uygulanabilir ve sürdürülebilir standartlar geliştirmek, sertifika programları oluşturmak, kurslar, eğitimler, seminerler, sempozyumlar, konferanslar düzenlemek, süreli ve süresiz yayınlar yapmak, raporlar hazırlamak, paydaş kuruluşlar ile etkili ilişkiler geliştirmek gibi çok boyutlu çalışmalar yürüteceğiz. Bu şekilde bu alanda çalışan meslektaşlarımıza, mesleğimize, kurum ve kuruluşlarımıza, ülkemize ve mevzuat uyum fonksiyonunun uluslararası gelişimine değer katmayı hedefliyoruz.