DÜNYANIN FABRİKASI OLMAYI SÜRDÜRECEK Mİ?

ABD ile ticaret savaşını sürdüren Çin’in nüfusu yaşlandı, imalat sanayinde üretime robotların hakim olmaya başladı ve işgücünün pahalandı. Bunlara koronavirüs krizi de eklenince Çin, kendini çok yönlü sorunlar yumağının içinde buldu.

Peki bu devasa sorunları çözmeye çalışan Çin, dünyanın fabrikası olmayı sürdürecek mi? Çin’in ‘dünyanın fabrikası’ olmayı sürdürmesi için üretimini ve ekonomik büyümesini sürdürmesi gerekiyor. Çin’in büyümesini sürdürmesi, sadece dev ekonomi için değil dünya için de çok önemli. Çok uluslu şirketlerin Çin önderliğinde gerçekleştirilen Asya’daki büyüme fırsatlarından vaz geçmesi çok zor gözüküyor.

-Çin dünyanın en büyük cep telefonu, bilgisayar ve televizyon üreticisi… 2018’de bu cihazların sırasıyla yüzde 90’ından fazlasını, yüzde 90’ını ve yüzde 70’ini üretti.

- Çin aynı zamanda, dünyanın en büyük çelik üreticisi. 2019 yılında bir önceki yıla göre iki puanlık artışla dünya ham çeliğinin yüzde 53.3’ünü üretti. O yıl dünya çapında toplam ham çelik üretim hacmi 1.87 milyar tondu ve küresel çelik üretimi yüzde 3.4 arttı.

- 2018 yılında, Çin’deki yıllık araç üretimi, dünya çapındaki araç üretiminin yüzde 30’undan fazlasını oluşturdu.

Bu, Avrupa Birliği’nin veya ABD ile Japonya’nın toplamını aşıyor.

- 2019’da Çin’deki gemi inşa endüstrisi, tamamlanan ağırlık miktarına göre, küresel gemi inşa pazarının yüzde

37’sine sahipti. Aynı zamanda, Çin gemi inşa endüstrisi, yeni küresel gemi siparişlerinin yüzde 44,5’ini aldı ve sektörün ihracat payı yüzde 92’y’e ulaştı.

- Çin, 2018’de dünya tekstil ihracatının yaklaşık yüzde 38’ini yaptı. 2014 yılında küresel ayakkabı üretiminin yaklaşık yüzde 66’sını gerçekleştirdi.

- Dünyadaki oyuncakların yüzde 70’inden fazlasını Çin ürettiği gibi klimaların yüzde 80’ini enerji tasarruflu ampullerin yüzde 80’ini ve güneş enerjisi panellerinin yüzde 74’ünü de üreten Çin’dir…

Soru şu; Koronavirüs krizi ardından gelen durgunluk, öncesindeki ABD ile ticaret savaşı, nüfusun yaşlanması, imalat sanayinde üretime robotların hakim olması, işgücünün pahalanması ve daha birçok nedenle Çin, ‘dünyanın fabrikası’ olmayı sürdürecek mi? Kuşkusuz hemen yanıtlanması ve kesin bir yargıda bulunması fazlasıyla zor bir konu…

ÇİN, KÜRESEL EKONOMİ VE KÜRESEL TİCARET İÇİN HALA ÇOK ÖNEMLİ

Ancak konuyla ilgili uzmanların da hem fikir olduğu şöyle bir yanıt vermek mümkün…

Çin’in dünya ekonomisindeki rolünün önemi artan jeopolitik gerilimlere rağmen azalmadı. Çin, küresel ekonomi ve küresel ticaret için hala çok önemli... Bundan 10 ay önce dünyadaki her şirket, Çin önderliğinde Asya’daki büyüme fırsatlarını fiilen görüyor ve değerlendirmeye çalışıyordu. Bunun değiştiğini söylemek çok zor. Hem dünyada hem de Çin’de orta sınıfların

Çin, dünyanın en büyük üretim merkezi olma statüsünü 2009 yılında ABD’yi geçerek kazandı. Çin’in küresel imalat sanayi üretimindeki payı 2004 yılında yüzde 8.7 iken 2018 yılında yüzde 28.4’e ulaştı. Aynı dönemde ABD’nin payı yüzde 22,3’ten 16,6’ya düştü.

gücünü koruması ve tüketim arzusu küresel ekonomide Çin’in rolünü ve gücünü sürdürmesini sağlayacak.

Kuşkusuz, Çin’in ‘dünyanın fabrikası’ olmayı sürdürmesi için üretimini ve ekonomik büyümesini sürdürmesi gerekiyor. Zaten, bu sadece dev ekonomi için değil dünya için de çok önemli.

2020’DE DÜNYADA POZİTİF BÜYÜME GÖSTEREN TEK EKONOMİ OLACAK

Neyse ki gidişat şimdilik iyi yönde… Koronavirüs salgınını daha erken kontrol altına alan ve canlanmayı başlatan Çin, tahminlere göre 2020’de dünyada pozitif büyüme gösteren tek ekonomi olacak.

Salgın sonrası canlanma beklenenden daha hızlı oldu. Çin’in gayrisafi yurtiçi hasılası (GSYİH) bu yılın ilk çeyreğinde bir önceki çeyreğe göre yüzde 10 küçüldükten sonra beklenenden daha dinamik bir canlanma ile ikinci çeyrekte yüzde 11.5 büyüme gösterdi.

Yıllık bazda ise birinci çeyrek yüzde

6.8 daralmadan sonra ikinci çeyrekte yüzde 3.2 büyüme oldu. Üçüncü çeyrek büyümesi ise beklentilerin üzerinde yüzde 4.9 olarak gerçekleşti. Yılın ilk 3 çeyreğinde GSYİH yüzde 0.7 büyümüş oldu.

Uluslararası Para Fonu (IMF) Ekim ayında yayımladığı Dünya Ekonomisinin Görünümü raporuna göre, Çin’de bu yıl yüzde 1.9, gelecek yıl ise yüzde 8.2 büyüme öngörüyor.

O’NEILL: ÇİN KÜRESEL GSYİH’NIN EN ÖNEMLİ MARJİNAL İTİCİ GÜCÜ OLACAK

Dünyaya, “Brezilya, Rusya, Hindistan ve Çin’den oluşan 4 büyük gelişmekte olan ekonomi anlamındaki BRIC” terimini armağan eden eski Goldman Sachs baş ekonomisti Jim O’Neill de, Çin ekonomisinin yılı pozitif bölgede bitireceğini ve ekonominin önümüzdeki yıl 2020’deki tüm kayıplarını sileceğini savunuyor.

Ünlü ekonomist, Çin ekonomisinin “küresel GSYİH’nın en önemli marjinal itici gücü” olacağına inandığını belirterek, şu görüşleri savunuyor:

“Çin ekonomisi iyileşme yolunda... Virüsü kontrol altına alma ve o noktadan ekonomik anlamda zıplama konusunda oyunun önünde yer aldı. Ekonomisi yılın ikinci çeyreğinde yıllık bazda yüzde 3,2, birinci çeyreğe göre ise yüzde 11 büyüyerek ekonomistlerin öngörülerini geride bıraktı. Perakende satışları bu yıl Ağustos’ta ilk kez yükselirken, sanayi üretimi art arda beşinci ayda arttı. 2021’in sonunda, Çin’in GSYİH büyümesi muhtemelen sadece kayıpları değil, aynı zamanda trenddeki kaybı da karşılayacak.”

Çin geçen yıl 1.8 milyar cep telefonu, 300 milyon bilgisayar ve 200 milyon televizyon üretti. Ülkenin cep telefonu, bilgisayar, televizyon ve ses ekipmanı dahil olmak üzere başlıca elektronik ürünlerin ihracat değeri 294,7 milyar dolar oldu. Bu Çin’in toplam ihracatının yaklaşık yüzde 12’si.

Bu verileri uzatmak mümkün. Örneğin, 2013 ile 2017 arasındaki beş yılda Çin, küresel tekstil, giyim ve deri ihracatının yüzde 40’ını oluşturdu.

İMALAT SANAYİNDE PAYI ABD’Yİ 2009 YILINDA GEÇTİ

Ancak şuna bakmak lazım... Çin’in

Koronovirüs krizi ve Trump yönetiminin başlattığı ticaret savaşı ile getirilen kısıtlamalar, Çin’in ihracatında düşüşe neden oldu. Çin’in küresel bilgisayar ve tablet ihracatındaki payı 2019 yılında 4 puan düşüşle yüzde 45’e, mobil telefon endüstrisinde payı 3 puan düşerek yüzde 54’e indi.

imalat sanayi hangi dinamiklerle üretimini sürdürüyor, önündeki engeller ne? Ayrıca Çin ekonomisini küresel anlamda payını daha da artırmaktan neler alıkoyabilir?

Çin’in dünyanın en büyük üretim merkezi olma statüsünü 2009 yılında ABD’yi geçerek kazandı. Çin’in küresel imalat sanayi üretimindeki payı 2004 yılında yüzde 8.7 iken 2018 yılında yüzde 28.4’e ulaştı. Aynı dönemde ABD’nin küresel üretimdeki payı yüzde 22,3’ten 16,6’ya düştü. ABD’liler de dahil olmak üzere dünyanın en büyük markalarının birçoğu Çin’de üretim yapıyor ve buradaki üretimine şimdilik güveniyor.

TİCARET SAVAŞI VE KISITLAMALAR KÜRESEL İHRACATTA PAYININ AZALMASINA NEDEN OLDU

Ancak koronovirüs krizinin yaşandığı dönemde görülen üretim kesintileri nedeniyle tedarik kısıtlamaları yaşandı.

Ayrıca koronovirüs krizi öncesinde Trump yönetiminin başlattığı ticaret savaşı ve Washington’un Çin merkezli tedarik zincirlerinden kurtulmayı ve Pekin’in küresel bir teknoloji gücü olma hedeflerini engellemeyi amaçlayan geniş kapsamlı önlemleri de Çin’i olumsuz etkiliyor.

Salgın, ticaret savaşıyla gelen ek gümrük vergileri, çok uluslu şirketlerin yeni üretim merkezlerine yönelmeleri ve yapay zekanın yükselişi Çin’in küresel ihracattaki payının azalmasına neden oluyor.

Hukuk firması Baker McKenzie ve ekonomi danışmanlık şirketi Silk Road Associates tarafından yapılan yeni bir araştırmaya göre, Çin’in geçen yıl 1.200 ürününün ihracatı, dünya ihracatının yüzde 22’sini oluşturdu. Bu bir önceki yıla göre yüzde 3’lük bir düşüş anlamına geliyor. Çin’in tüketim mallarında küresel pazar payı ise yüzde 4 puan düşüşle yüzde 42’ye geriledi.

Bulgular, Washington’un Çin merkezli tedarik zincirlerinden kurtulmayı ve Pekin’in küresel bir teknoloji gücü olma hedeflerini engellemeyi amaçlayan geniş kapsamlı önlemlerinin sonucunda ortaya çıktı.

Çin’de üretim yapan bazı firmalar, yeni üretim merkezleri arıyor. Bazı uluslararası firmalar, ABD, Tayvan, Vietnam ve Hindistan’a yöneldi. Bu eğilim, genel ve kalıcı mı, geçici bur durum mu, henüz belli değil. Uzun vadede ise, robotlaşma nedeniyle çokuluslu şirketler robotik fabrikalarını kurabilirler.

ÜRETİMİNİ ÇİN’DEN BAŞKA ÜLKELERE KAYDIRANLAR VAR

Washington, Çin teknoloji grubu Huawei’nin tüm yonga ihracatını kesmek için bu yılın başlarında kısıtlamaları genişletti. Dünyanın en büyük dizüstü bilgisayar parçaları tedarikçisi ve Google, Amazon ve Facebook gibi şirketler için bulut donanımı tedarikçisi olan Quanta Computer, üretimini Çin’den Tayvan ve ABD’ye kaydırdı.

Apple’ın en büyük tedarikçisi ve Çin’de 1 milyon civarında iş gücüne sahip dünyanın en büyük elektronik tedarikçisi üreticisi Foxconn’un Başkanı Liu Youngway, şirketin küresel teknoloji tedarik zincirlerinin iki kampa bölünmesini beklediğini söyledi: “Biri Çin ve onunla ilişkili olanlar ile diğeri ABD ve dostları...

Foxconn, Vietnam ve Hindistan’daki üretim kapasite geliştirirken, Çin dışındaki kapasite oranını mevcut yüzde 20’den yüzde 30’a çıkarmayı hedeflediğini söyledi.

Bu gibi girişimlere paralel olarak Silk Road Associates tarafından derlenen verilere göre, Çin’in dünya çapındaki bilgisayar ve tablet ihracatındaki payı geçen yıl 4 puan düşüşle yüzde 45’e geriledi. Çin’in daha güçlü olduğu mobil telefon endüstrisinde payı 3 puan düşerek yüzde 54’e indi.

Bu kalıcı bir trend mi? ABD’de başkanlık seçimlerinin sonucu ne olacak? ABD Başkanı Donald Trump seçilemediği takdirde, yerine gelecek Demokrat aday Joe Biden, benzer politikaları sürdürecek mi? Şimdilik bilinmiyor.

YİNE DE ÇİN’İN İHRACATI ARTMAYA DEVAM EDİYOR

ABD ile artan gerilime ve salgının küresel ekonomi üzerindeki etkisine rağmen, Çin dış ticaret hacmini artırmaya devam ederek, dünyanın egemen ticaret ülkesi statüsünü pekiştiriyor. Çin, Eylül ayında dış ticaretinde güçlü bir artış açıkladı. Eylül ayında ihracat ve ithalat, bir önceki yıla göre sırasıyla yüzde 9.9 ve yüzde 13.2 arttı.

Societe Generale Çin ekonomisti Yao Wei, “Çin’in bu kriz sırasındaki ihracat performansı gerçekten de dünyanın fabrikası olarak sağlam statüsünün bir kanıtıdır” olduğunu belirterek, şöyle devam etti:

“Çin’deki salgının hızlı ve etkili bir şekilde kontrol altına alınması, imalat sanayi sektörünün faaliyetlerine diğerlerinden çok daha hızlı bir şekilde devam etmesini sağladı.”

ÜRETİMDE ROBOTLAŞMA DA ÇİN’DEN YATIRIMLARIN KAÇMASINA NEDEN OLABİLİR

Ancak Çin için daha uzun vadeli sorunlar da var. Küresel üretimde robotlaşmanın yükselişi de Çin için bir başka sorun... Ucuz işçilikten dolayı fabrikalarını Çin’de kuran çokuluslu şirketler, kendi robotik fabrikalarını kurabilirler.

Kuşkusuz Çin de yıllardır aldığı önlemlerle ihracata bağlı büyümeden tüketime bağlı büyümeye yönelmeye başladı. Giderek refahı artan Çinli orta sınıfın yeni tüketim alışkanlıklarıyla ekonominin dinamizmini sürdürmesi hedefleniyor.

Ayrıca Çin yeni ekonomik projelere yöneliyor. Pekin yönetimi, “Yeni İpek Yolu” olarak da bilinen “Bir Kuşak Bir Yol” projesiyle dünya nüfusunun neredeyse yarısını ve küresel milli gelirin beşte birini oluşturan ülkeleri birbirine bağlamayı, dünya çapında ticaret ve yatırım bağlantıları kurmayı hedefliyor. Kaynak: Financial Times, BBC News, Bloomberg, CGTN, McKinsey, Investopedia, Statista