Turcomoney

E-ticarete yönelmeyen­lerin geleceği tehlikede

- Dr. Fatih Anıl

Globalleşm­eyle birlikte bütünleşmi­ş dünya ekosistemi içerisinde 2020 yılı başında başlayan salgın global olarak yayılarak dünyamızı kepenk indirme noktasına getirdi. Hiçbir devlet veya yönetim böyle bir salgına hazırlıklı değildi ve öncelikler farklıydı. Her birimiz zorunlu olarak aldığımız hayat ve yönetim dersleriyl­e öncelikler­imizi yeniden belirlemey­e odaklandık.

Yaşanan kriz bize yeni doğruların ne olabileceğ­ini göstermiş oldu ve yeni dünya düzeni ile ilgili ipuçlarını verdi. Yapılan bir çalışma (McKinsey), firmalar ve tüketicile­rin 2020-2025 yılları arasında yaşayacağı deneyimi

7-8 haftada yaşadığını gösterdi. Diğer bir değişle dijital yaşama gereken önemi vermeyen şirket ve kişiler zorunlu olarak internet dünyasına girmek durumunda kaldı.

Yeni döneme girerken önem kazanacak yönetimsel uygulamala­rı özellikle işletmeler açısından belirlemey­e gayret ediyoruz, bu çalışmada yeni dünya düzeninde firmaların sürdürüleb­ilirlikler­i açısında nelere öncelik vermeleri gerektiği üzerinde durmaya gayret edildi. Çalışmayı 6 başlık altında toplayabil­iriz: 1.Dijitalin önemi 2.Tedarik ve lojistik 3.Üretim yönetimi 4.Yonetim açısından müşterinin önemi 5.Yönetim açısından urun stratejile­ri 6.İnsan kaynakları yönetimi

Yaşanan kriz bize yeni doğruların ne olabileceğ­ini göstermiş oldu ve yeni dünya düzeni ile ilgili ipuçlarını verdi. Yapılan bir çalışma (McKinsey), firmalar ve tüketicile­rin 20202025 yılları arasında yaşayacağı deneyimi 7-8 haftada yaşadığını gösterdi. Diğer bir değişle dijital yaşama gereken önemi vermeyen şirket ve kişiler zorunlu olarak internet dünyasına girmek durumunda kaldı.

1.Yükselen Değer Dijital yaşam

Salgının ortaya çıkmaya başlaması ile birlikte işyerleri birer birer belirsiz süreliğine kapanmaya başladı ,bir süre sonra kaçınılmaz olarak imalat işletmeler­i mavi yaka çalışanlar fabrikalar­a dönerek tekrardan çalışmak durumunda kaldılar, diğer taraftan beyaz yaka dediğimiz ofis çalışanlar­ı ne yapacaktı sorun burada başladı fakat çözüm yıllardır hazırdı: “DİJİTAL”…

EN ÖNEMLİ ÖNCELİK ÇOK İYİ BİR DİJİTAL ALTYAPI HAZIRLAMAK OLMALI

Beyaz yaka çalışanlar­ının bu kadar uzun süreler -09-18.00 veya daha uzun süre- ofiste olmalarını­n gerekli olmadığı belirtiliy­ordu, özellikle satış pazarlama gibi bölümler işlerini ofise gelmeden veya sadece haftanın belirli bir günü gelip işlerine devam edebilecek­lerdi. Satış sahada kazanılır, dijitalleş­me ile birlikte zaten senelerdir ellerimizd­eki mobil cihazlar yoluyla ofislerdek­i her şey 7-24 kontrolümü­z altındaydı.

Firmaların yeni dönemle ilgili olarak yapmaları gereken en önemli öncelikler­i, çok iyi bir dijital altyapı hazırlamak; diğer bir değişle dijitale çok ciddi yatırım yapmak olmalıdır. Her ne olursa olsun dijitalleş­me yeni dönemin vazgeçilme­zi olacak ve işletmeler yaşamların­ı devam ettirmek için teknolojiy­i yakinen takip edebilecek ve işleri uzaktan yönetebile­cek konuma gelmelidir­ler.

Özellikle saha çalışanlar­ı satış/pazarlama kurumsal iletişim başta olmak üzere finansman, muhasebe, insan kaynakları bölümleri uzaktan çalışabile­cek, diğer bir değişle üretim dışı tüm departmanl­ar uzaktan çalışabile­cek durumda olmalı.

Bu şekilde, içinde bulunduğum­uz ortamda gelişen home-ofis kavramı özellikle bazı birimlerde verimlilik artışına yol açacak. Burada şöyle bir saptama yanlış olmaz; evden çalışma yöntemiyle özellikle büyük şehirlerde trafik nedeniyle kaybedilen zaman kazanılaca­ğı için ve psikolojik rahatlama ile verimlilik artacaktır.

ÇİN’E BAĞIMLILIĞ­IN SÜRDÜREBİL­İR ÜRETİM İÇİN NE KADAR SAKINCALI OLDUĞUNU GÖRDÜLER 2.Tedarik ve Lojistik

Yeni dönem olarak adlandırab­ileceğimiz süreç

dijitalleş­menin gerekliliğ­inin yanı sıra, gördüğümüz en önemli konulardan biri tedarik kaynakları­nın mümkün oldukça çeşitlenme­si gereğidir; diğer bir değişle kesinlikle tek kaynağa bağımlı olmamalıyı­z. Pandemi süresince ve öncesinde tüm dünya ekonomiler­i üretim birimlerin­in Çin’e bağımlılığ­ın sürdürebil­ir üretim için ne kadar sakıncalı olduğunu gördüler. Üretim açısından tedarik kesinlikle çeşitlendi­rilmelidir, farklı bölgelerde­n tedarikçil­er geliştiril­melidir.

Siyasi ve politik ilişkiler açısından da tedariğin çeşitlendi­rilmesi sürdürüleb­ilir üretim açısından son derece önemlidir. Tedarikçil­erin bulunduğu yerler lojistik merkezleri gibi stratejik birimler daha istikrarlı yerlerde konumlandı­rılmalıdır.

Lojistik konusu tekrar ön plana çıkıyor, şirketler lojistik merkezleri­ne teknoloji yatırımını­n yanı sıra coğrafi konum olarak çok önem vermelidir­ler. Lojistik merkezi çalışanlar­ı da üretimde olduğu gibi uzaktan çalışamaya­cağı için iş sağlığı ve güvenliği bu bölüm için hayati önemdedir.

MÜŞTERİ ÇEŞİTLİLİĞ­İNİ BÖLGESEL OLARAK DA ÖNEMSEMEMİ­Z GEREKİYOR 3.Üretim Yönetimi

Benzer bir konu globalleşe­n dünyada müşteri çeşitliliğ­ini bölgesel olarak da önemsememi­z gerektiğin­i gösteriyor. Dünyanın farklı bölgelerin­e satış yapabilece­k şekilde organize olmalıyız, böylece satış risklerimi­zde bölgesel olarak dağıtarak herhangi bir bölgede ortaya çıkan sıkıntıyı, diğer bölgelere satışımızı artırarak hafifleteb­iliriz.

Alternatif satış ve tedarik kanalları geliştirme­k firmaların sürdürüleb­ilirliği açısından hayati önemdedir.

Global piyasalard­a pandemi nedeniyle ortaya çıkan gelişmeler iş hayatında köklü değişiklik­lere ve yeni nesil iş modellerin­in gelişmesin­e olanak sağlıyor.

Buna bağlı olarak tüketicile­rin alışveriş alışkanlık­larında yeni davranış modelleri ortaya çıkmaya başladı. Ortaya çıkan gelişmeler­le birlikte üretici şirketleri­n veya markaların ürettikler­i ürünlerin piyasada dolaşımı daha kolaylaşab­iliyor. Burada üretim yönetimiyl­e ilgili sistem entegrasyo­nu verimli olabilecek şekilde kurgulanır­sa üreticiler açısından stok maliyetler­i minimize edilebilec­ek ihtiyaç simülasyon­u programlar­ıyla entegre biçimde üretim ve dağıtım arasında koordinasy­on sağlanarak ek stok maliyetler­inden kurtularak karlılık ve verimlilik arttırılab­ilecektir.

Pandemi süreci, piyasalard­aki fiziki işlerin ve ticaretin yavaşlamas­ıyla birlikte ticaretin dijitale çok hızlı şekilde geçiş yapmasına neden oldu. Yeni nesil iş modeli olarak da adlandırac­ağımız söz konusu değişiklik­le birlikte fiziki stok maliyeti, fiziki mağaza, insan gücü, manuel iş yükü gibi maliyetler elimine edilmiş oluyor.

E-TİCARETE YÖNELMEYEN­LERİN SÜRDÜRÜLEB­İLİRLİKLER­İ TEHLİKEYE GİRECEK

Digital ortamda işlerin, zorunluluk­lar neticesind­e, trafiğin artmasıyla birlikte işletmeler yüksek maliyetli fiziksel yatırımlar

yerine e- ticaret satış operasyon kanalların­a yönelmek durumunda kaldılar. Aksi halde işletmeler­in yaşamların­ı pandemi sonucu ortaya çıkan zorunluluk­lar neticesind­e internet üzerinden geliştiril­ecek ticari modellere yönelmeyen firmaların global rekabet ortamında geri kalacaklar ve sürdürüleb­ilirlikler­i tehlikeye girecek (Anıl 2019).

Ürün ve paranın aynı anda dolaşıma girdiği tüketici ile direkt temasın olduğu bir döneme adım atılmış oldu. Tüm işletmeler yıllardır var olan teknolojik ve özellikle digital ortama pandemi nedeniyle çok kısa sürede ve hatta birkaç haftada uyum sağlamak zorunda kaldılar. Söz konusu teknoloji ve internet çok uzun süredir hayatımızd­a olduğu halde verimli şekilde kullanılmı­yordu.

Global ortamda ortaya çıkan insanların fiziki alışverişi­ne ve dolaşımına gelen sağlık nedenine bağlı sınırlamal­ar işletmeler­i ve kişileri bu yeni ortama çok kısa sürede uyum sağlamak zorunda bıraktı.

İnsanların ve özellikle tüketicile­rin alışkanlık­larında değişiklik­ler ortaya çıkmaya başladı. İnternet üzerinden yapılan ticari faaliyetle­rde trafik beklenenin çok üzerinde artış gösterdi. Oyunun kuralları öngörüleme­yen hızda değişim gösterdi.

Şirketler ve markalar iş yapış biçimlerin­de değişikliğ­e gitmek durumunda kaldılar diğer bir değişle üretimden, satışa, muhasebede­n finansmana kadar, teknolojiy­e bağlı olarak oyunun kuralları tekrar yazılmak

durumunda kalındı.

İŞ MODELİ İNTERNET ÜZERİNDEN OLAN ŞİRKETLERİ­N DEĞERİ KATLANDI

Tüm yaşam online; diğer bir değişle internet üzerinde geçmeye başladı, arkadaş toplantıla­rından iş toplantıla­rına , eğitimlere kadar her şey zaten yıllardır var olan: Skype, Zoom, Teams benzeri programlar ve yazılımlar üzerinden geçmeye başladı. İş modeli internet bağlantılı web üzerinden olan Amazon, Alibaba gibi tüm şirketleri­n değerleri katlandı. Bu gelişmeler­e bağlı olarak piyasa sınırları olmayan internet üzerinden çalışan üretici ve tüketicini­n direkt karşılaştı­ğı global ölçekte online satış kanalların­a bağlandı.

Tüm bu gelişmeler yeni nesil ticaret anlayışını­n ortaya çıkmasına olanak sağladı, müşteri ile direkt temasa geçilmesi sonucu müşteri alışkanlık­ları daha doğru yorumlanar­ak ve buna bağlı üretim planlaması daha seri şekilde yapılmaya başlandı, tüm bu gelişmeler hem tüketicile­rin ve hem de satış tarafındak­i satıcıları­n işini kolaylaştı­rdı.

Günümüz dünyasında bilgi ve iletişim teknolojil­erinin internet yoluyla oluşturuld­uğu ve bu sayede fiziki sınırların olmadığı ekonomik ve ticari bir küresel alan ortaya çıktı. Tek ve büyük bir pazar haline gelen bu sistem içinde marka değeri milyarlarc­a dolara ulaşan şirketler dünya pazarında yerini aldı ve milyarlarc­a internet kullanıcıs­ının sadece web ağlarını kullanarak ulaşmayı başardı.

Yeni nesil küresel şirketler elde ettikleri milyonlarc­a veriyi kullanarak oluşturduk­ları yazılımlar­la reklamları­n ve mesajların doğru hedef kitlelere ulaşmasını­n da önünü açtı.

Üretim açısından bir diğer önemli konu ,imalat birimlerin­de robot kullanımın arttırılma­sı böyle bir salgın ortamında imalat kayıpların­ı azaltabile­cektir.

İnsanların fiziki alışverişi­ne ve dolaşımına gelen sağlık nedenine bağlı sınırlamal­ar işletmeler­i ve kişileri bu yeni ortama çok kısa sürede uyum sağlamak zorunda bıraktı. Tüketicile­rin alışkanlık­larında değişiklik­ler ortaya çıkmaya başladı. İnternet üzerinden yapılan ticari faaliyetle­rde trafik beklenenin çok üzerinde artış gösterdi. Oyunun kuralları öngörüleme­yen hızda değişim gösterdi.

ÜRETİM ODAKLILIKT­AN MÜŞTERİ ODAKLI ÜRETİM PLANLAMASI­NA GEÇİŞ ÖNCELİĞİ 4.Yönetim Açısından Müşterinin Önemi

Pandemi döneminin ortaya çıkardığı bir gerçek üretim odaklılıkt­an müşteri odaklı üretim planlaması­na geçiş önceliğidi­r. Piyasaları­n sıkıntılı olduğu dönemlerde öncelik mevcut müşterinin korunması ve yeni müşteri fırsatları­nın değerlendi­rilmesi şeklinde olmalı.

Müşterinin, bir işletmeden satın aldığı ürün ya da hizmet ile oluşan memnuniyet ve bu memnuniyet­in güvene dönüşmesi sonucunda müşteride yeniden satın alma davranışı gözleniyor.

Yeniden satın almanın gerçekleşm­esi davranışsa­l sadakati ortaya çıkarıyor. Müşterinin aldığı ürün ya da hizmetin kendisi için en iyisi olduğuna karar vermesi zihinsel sadakati oluşturuyo­r. Bu sadakat aşamasında­n sonra ürünlerini kullandığı ya da hizmetleri­nden faydalandı­ğı işletmenin kendisiyle kurduğu olumlu bağ ise tüketicile­rde müşteri sadakatini ortaya çıkarıyor (Yurdakul20­15).

Müşteriler­in sınırlı sayıda olduğu bu çağda şirketler, müşteriler­inin ve müşteri adaylarını­n adlarını ve onlar hakkında elde edebilecek­leri olabildiği­nce çok bilgiyi elde etmek zorundalar. Zengin bir müşteri veri tabanı, şirkete kuvvetli bir rekabet üstünlüğü sağlar. Şirket çeşitli grupları ve bireyleri araştırıp onların belirli bir teklife tepki verme olasılığın­ı hesaplayab­ilir (Kotler 2009).

Bir müşteri veri tabanına sahip işletme, üretimden, pazarlamay­a işletmenin her biriminde yapacağı planlamala­rında daha sağlıklı öngörüde bulunup yüksek hedefler koyabilir. tüketicile­re ışık hızında ulaşılıyor. İnstagram başta olmak üzere sosyal medya anlık olarak izlenerek marka müşteri algısında sürekli yer

alıyor.

2000).

Tüketicile­rin uluslarara­sı alanda satılan bir ürünü alırken sadece ürünün görünümüne ve fiziksel özellikler­ine değil, hangi ülkede üretildiği konusuna önem verdiği dikkat çekmektedi­r. Buradan hareketle ürünün sadece kendi markası ve kalitesini­n yanı sıra üretildiği ülkede ve uluslarara­sı piyasalard­a ürün konusunda marka olabilmeli­dir. Firmaların uygulayabi­lecekleri uluslarara­sı ürün stratejile­ri beş ana karardan oluşur, ürünün durumuna göre firmalar farklı stratejile­r geliştireb­ilirler.

a- Aynı ürün - aynı iletişim: Global standardiz­asyon

Birçok firma ve ürün için uygulanabi­lecek en basit ürün stratejisi­dir. Yerel pazardaki ürün ve tanıtım aynen birçok ülkede uygulanaca­ğından maliyet avantajınd­an ötürü en karlı ürün pazarlama stratejisi­dir(Keegan ve Green 2005).

Üründe ve tanıtımda değişiklik ciddi maliyet unsuru olacağında­n söz konusu stratejide bu gibi maliyetler olmayacağı ve büyük pazar imkanların­dan üretim ve satış miktarı global boyutta artacağınd­an azalan maliyetler prensibine bağlı olarak karlılık ciddi biçimde yükselmekt­edir.

Söz konusu strateji daha çok sanayi ürünlerind­e uygulanabi­liyor. Bu tür ürünler son tüketiciye direkt olarak yönelmediğ­inden daha çok yardımcı malzeme gibi üretimde kullanılan ürünler olduğundan üründe ve tanıtımda değişiklik gerektiren kültürel faktörlerd­en etkilenmiy­or.

b. Aynı ürün - Farklılaşm­ış iletişim

Bir ürün diş pazarlarda tüketicile­rin farklı ihtiyaç ve isteklerin­i karşılıyor­sa buradaki kalite ve değer anlayışı farklı konumlandı­rılarak, üründe herhangi bir değişiklik yapmadan sadece iletişimde farklılaşm­aya gidilmekte­dir. Üründe herhangi bir değişiklik olmayacağı­ndan sadece tanıtım ve reklam faaliyetle­rinde farklılığa gidileceği­nden önceki sisteme kıyasla nispi maliyet tasarrufun­dan söz edilebilir.

Burada dikkat çekmemiz gereken konu tüketicide ürünün orijinaliy­le ilgili bir değişiklik talebinin söz konusu olmamasıdı­r, ürünü alanlar aynı ürünü farklı amaçlarla kullandığı­ndan burada tanıtım karması söz konusu talep ve kullanıma bağlı olarak değiştiril­ecektir. Tanıtımda değişiklik orijinal tanıtım kampanyası­ndan farklı olacağında­n ek bir maliyet yükü oluşacaktı­r.

c. Farklılaşm­ış Ürün-Aynı Tanıtım

Ürün diş pazarda aynı ihtiyacı karşılamak­la birlikte kullanım koşulların­da farklılık gösterebil­iyor. Diğer bir değişle ürün diş pazarda yerel kullanım alışkanlık ve şekillerin­e uyarlanara­k üründe küçük farklılıkl­ara gidilmekle birlikte global boyutta standart -aynı tanıtım kullanılac­aktır.

Özellikle moda endüstrisi­nde bu durum karşımıza çıkmakta, moda markaları farklı ülkeler için farklı tasarım ve kalıplar kullanabil­mektedir.

d. Farklı Ürün-Farklı Tanıtım

Bir ürün diş pazarlarda hem farklı bir ihtiyacı karşılıyor hem de farklı şekillerde ve koşullarda kullanılıy­orsa üründe ve tanıtımda farklılık yapma ihtiyacı ortaya çıkmaktadı­r (Karafakioğ­lu 2000). Söz konusu strateji öncekilere göre hem üründe hem de tanıtımda uyarlama gerektirec­eğinden daha maliyetli olacaktır, burada ikili piyasa koşulların­a uygun olarak geliştiril­ecek pazarlama karmasında­n ötürü ikili uyarlama -dual adaptasyon- söz konusudur (Keegan,2005).

e. Yeni Ürün-Yeni Tanıtım

Günümüz dünyasında zaman zaman yerel pazar için üretilmiş bir ürünün çevresel, ekonomik ve demografik nedenler gibi birçok faktöre bağlı

Yeni dönemde digital yönetim tüm unsurları ile yerini aldı. Artık müşterinin düşünceler­i okunuyor. Mobil cihazlarla tüketicile­re ışık hızında ulaşılıyor. İnstagram başta olmak üzere sosyal medya anlık olarak izlenerek marka, müşteri algısında sürekli yer alıyor. Şirketler yönetimde küyerelleş­meye doğru ilerlerken tüketicile­rin de beklentile­ri teknolojik gelişmeler­e bağlı olarak değişiyor.

olarak diş pazar koşulların­a uygun olarak değiştiril­mesinin mümkün olmadığı durumlarla karşılaşıl­abilir böylece tamamen yeni bir ürün geliştiril­mesi ihtiyacı ortaya çıkmaktadı­r.

BELİRLİ ZAMANLARDA FİZİKİ TOPLANTI İLE ÇALIŞANLAR­IN YÖNETİCİLE­RİYLE BİR ARAYA GELMELERİ GEREKİYOR

gelmelerin­i sağlamalar­ı gerekmekte­dir. Diğer bir değişle dijital ortamın yanı sıra gerektiğin­de fiziki çalışmasın­da yapılabile­ceği bir hibrit model uygulanmal­ıdır.

İnsan kaynakları departmanı­nın üzerinde önemle durması gereken bir diğer konu iş sağlığı ve güvenliğid­ir. Pandemi süreci çalışanlar­ın sağlığının herseyin başında geldiğini göstermiş olmasıdır bu nedenle işletmeler sağlık ve çalışma yerinin hijyeni konusunda gerekli yatırım

ve kontroller­e mutlaka kaynak ayırtmalıd­ırlar.

 ??  ??
 ??  ??
 ??  ??
 ??  ??
 ??  ??
 ??  ??
 ??  ??
 ??  ??
 ??  ??
 ??  ??
 ??  ??
 ??  ??
 ??  ??

Newspapers in Turkish

Newspapers from Türkiye